Modlitwa i pieniądze, czyli jak samorządy dbają o transport publiczny

Tegorocznemu Forum Ekonomicznemu w Karpaczu towarzyszył także Konwent Marszałków Województw RP. Jednym z elementów Konwentu była debata poświęcona roli kolei w walce z wykluczeniem transportowym. W panelu dyskusyjnym udział wzięli marszałkowie Podkarpacia - Władysław Ortyl, Dolnego Śląska - Cezary Przybylski i Śląska - Jakub Chełstowski oraz nasz redakcyjny kolega Jakub Rösler.

Dolny Śląsk kupuje tabor i rozwija “kolej na kołach”

Jako pierwszy głos zabrał marszałek Przybylski, który przybliżał działania regionu prowadzące do walki z wykluczeniem transportowym. - Do tej pory udało się nam przejąć 22 odcinki nieczynnych linii kolejowych, które systematycznie rewitalizujemy i przywracamy do użytku. To jest ponad 300 kilometrów linii kolejowych, na które docelowo mają wrócić pociągi. Po tych torach coś musi jeździć, dlatego też systematycznie rozwijamy naszą własną spółkę, a więc Koleje Dolnośląskie, które kupują nowy tabor, ostatnio chociażby 25 5-członowych pociągów elektrycznych - mówił Przybylski.

Marszałek przypomniał też, że KD otworzyły niedawno nową halę serwisową o czym więcej tutaj. - Naszym najświeższym działaniem jest uruchomienie “kolei na kołach”, a więc autobusów zastępczych wpisanych do kolejowego rozkładu jazdy, dzięki czemu Góra, Syców czy Stronie Śląskie znalazły się ponownie na kolejowej mapie Polski. Kilka dni temu ruszyły właśnie kursy do Góry i Sycowa - dodawał włodarz województwa dolnośląskiego.

Potrzebne środki finansowe

Jakub Chełstowski pytany o wyzwania stojące przed jego regionem w kontekście rozwoju transportu publicznego mówił, że specyfika Śląska jest oczywiście inna od pozostałych regionów Polski, ale niezmienne jest to, że aby rozwijać kolej regionalną potrzebne są duże środki finansowe.

- W tym roku płacimy za połączenia regionalne 370 milionów złotych, a każdy kolejny kurs czy też para połączeń kosztuje dodatkowe pieniądze. Z 18 linii na Śląsku, gdzie obecnie prowadzone są przewozy regionalne, tylko 2 są dochodowe, a reszta jest deficytowa. Oczywiście aby przeciwdziałać wykluczeniu transportowemu i dbać o poziom życia mieszkańców chcemy rozwijać połączenia kolejowe - mówił Chełstowski.

Marszałek dodał też, że ciągle potrzebny jest tabor, dlatego region kupuje nowe składy. Samorząd prowadzi aktualnie duże postępowanie na dostawę 22 elektrycznych zespołów trakcyjnych z opcją na dostawę kolejnych 8 pociągów. Właśnie poznaliśmy oferty w tym postępowaniu.

Podkarpacie dokłada się do rewitalizacji linii kolejowych, w tym do lotniska w Jasionce

O to, jakie priorytety w zakresie walki z wykluczeniem ma województwo podkarpackie został także zapytany marszałek tego regionu. - My nie poszliśmy drogą Dolnego Śląska i nie przejmujemy na własność linii kolejowych. Nie stworzyliśmy też własnej spółki przewozowej, tak jak Koleje Dolnośląskie czy Śląskie. Wykorzystujemy środki unijne do zakupu taboru kolejowego i budowy infrastruktury do jego utrzymywania. Uruchomiliśmy Podkarpacką Kolej Aglomeracyjną. Przeznaczamy też środki finansowe na rewitalizację linii kolejowych i tutaj muszę podać przykład trasy do lotniska w Jasionce, która była już niemalże zlikwidowana, a za chwilę wrócą na nią pociągi - mówił marszałek regionu, Władysław Ortyl.

Nasz redakcyjny kolega został zapytany o to, jaka oferta musi być dostępna na nowych liniach kolejowych oraz jaki ma być standard taboru, jakim realizowane są przewozy na nowych trasach. Jakub Rösler stwierdził, że na nowych lub zrewitalizowanych trasach pasażerowie muszą mieć do dyspozycji bogatą ofertę przewozową, tak aby przekonać ich do wyboru kolei. - Nie sztuką jest budować lub rewitalizować stare linie kolejowe za miliony złotych i potem uruchamiać na nich kilka par połączeń w dobie - zwracał uwagę dziennikarz Rynku Kolejowego.

- Województwa kupując nowy tabor trzymają się już raczej pewnego, sprawdzonego standardu. Nowe pociągi są klimatyzowane, ogrzewane i dostępne dla osób z niepełnosprawnością. Ponadto jest to tabor szybki, zdolny rozpędzać się do prędkości 160 km/h, co jest istotne z racji możliwości skrócenia czasu przejazdu, o ile oczywiście infrastruktura na to pozwala - dodał Rösler.

Czy wykluczenie transportowe uda się zlikwidować?

Wszyscy samorządowcy podkreślali, że współpraca z samorządami niższych szczebli, a więc z gminami i powiatami jest różna. Marszałek Przybylski podkreślał, że dobrą współpracę widać na przykładzie kolejowej komunikacji zastępczej do wspomnianej Góry czy Stronia Śląskiego.

Marszałek województwa podkarpackiego przyznał, że współpraca z gminami czy powiatami (np. w zakresie tworzenia parkingów park&ride czy węzłów przesiadkowych) układa się dobrze lub bardzo dobrze, ale czasami bywają też specyficzne sytuacje - Od niektórych samorządów słyszę, że jedyne co mogą zaoferować to modlitwę, co też oczywiście przyjmujemy - powiedział Ortyl.

Jakub Rösler zapytany o to, czy wykluczenie transportowe zniknie w Polsce całkowicie przyznał, że trudno to jednoznacznie określić, ale wiele w tym temacie zależy od spełnienia potrzebnych postulatów, takich jak chociażby określenie tego, kto ma być organizatorem połączeń autobusowych w kraju. - Musimy to usystematyzować i jednoznacznie określić, bowiem dziś połączenia autobusowe może organizować każdy, a w praktyce nie robi tego nikt lub prawie nikt. Dużo pomógł tu tzw. “PKS Plus”, choć wiadomo, że jego budżet jest zbyt mały, podobnie jak kwota dopłaty do wozokilometra autobusu - stwierdził ekspert.

Dziennikarz Rynku Kolejowego przypomniał też, że ważnym, a jednocześnie często pomijanym aspektem jest kwestia badań mobilności i tego jak obecnie przemieszczają się pasażerowie. - Nie możemy polegać na odtworzaniu jeden do jeden starych linii kolejowych, wybudowanych ponad 100 lat temu, a więc w zupełnie innej sytuacji gospodarczej i społecznej. Codzienne cele podróży i siatka osadnicza bardzo się zmieniły, dlatego ważne jest to, żebyśmy wiedzieli jak przemieszczają się podróżni. Bez takiej diagnozy wciąż będziemy rewitalizować stare linie kolejowe i uruchamiać na nich pociągi wożące niewielu pasażerów, podczas gdy często budowa kilku kilometrów linii kolejowej w nowym śladzie skutkowałaby lepszymi potokami podróżnych i obejmowałaby rzeczywiste generatory ruchu - zakończył Rösler.