CPK połączy nie tylko Polskę. Lotnisko i linie kolejowe w europejskiej sieci TEN-T

TEN-T – czyli transeuropejska sieć transportowa (ang. Trans-European Network – Transport) – składa się z najważniejszych elementów infrastruktury w Unii Europejskiej. Obejmuje m.in. szlaki drogowe, kolejowe i rzeczne, a także elementy punktowe, np. porty morskie i lotnicze oraz terminale multimodalne. TEN-T łączy setki miast, lotnisk, portów oraz terminali na terenie UE. Argumenty przemawiające za jej rozwojem to m.in. ochrona środowiska czy zapewnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej.

W przypadku TEN-T istotne jest, aby infrastruktura miała nie tylko wysokie, ale i spójne parametry – w zakresie transportu kolejowego to zapewnienie interoperacyjności, wyposażenie linii kolejowych w europejski system zarządzania ruchem ERTMS oraz ich elektryfikacja. Dla linii towarowych w sieci bazowej zdefiniowano dodatkowe wymogi dotyczące długości pociągów i dopuszczalnego nacisku osi.

Obecnie obowiązujący układ sieci TEN-T ustalono w 2013 roku, a podstawowe regulacje zawiera Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z 11 grudnia 2013 roku w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej.

Na ok. 2 tys. km linii kolejowych, za których budowę odpowiada Centralny Port Komunikacyjny, ok. 600 km jest uwzględnionych w tym rozporządzeniu. W przypadku sieci bazowej – która ma największe znaczenie strategiczne, wysoki priorytet w przypadku przyznawania środków europejskich i powinna powstać do 2030 r. – mowa o odcinku Kolei Dużych Prędkości (KDP) Warszawa – Łódź – Wrocław/Poznań (tzw. igrek). Z kolei dwa odcinki transgraniczne: Katowice – Ostrawa i Wrocław – Praga (za realizację ich fragmentów na terenie Polski odpowiada CPK) zostały ujęte w sieci kompleksowej.

W ramach trwającej od 2021 roku rewizji sieci TEN-T publikowane są kolejne projekty rozporządzenia. Na mapach zawartych w wersji z grudnia 2022 roku znalazło się lotnisko CPK (w funkcji portu lotniczego i terminala drogowo-kolejowego) oraz już ok. 1,3 tys. km linii kolejowych, przygotowywanych do budowy przez Centralny Port Komunikacyjny.

Linia KDP Warszawa – Łódź – Wrocław/Poznań (fragment „szprychy” nr 9) została ponownie uwzględniona w sieci bazowej. Do tzw. rozszerzonej sieci bazowej (będącej nowym poziomem w strukturze sieci) zostały wpisane: linia Katowice – Ostrawa (fragment „szprychy” nr 7), CMK Północ, która jest przedłużeniem istniejącej Centralnej Magistrali Kolejowej w kierunku Gdańska do Warlubia (fragment „szprychy” nr 1) oraz odcinek Milanów – Biała Podlaska – Fronołów (fragment „szprychy” nr 12). Z kolei do sieci kompleksowej wpisano pięć przygotowywanych przez CPK odcinków: Wrocław – Praga, Ostrołęka – Giżycko (fragment „szprychy” nr 3), Kraków – Katowice i Biała Błotna – Chełmek (fragmenty „szprychy” nr 7) oraz Łętownia – Rzeszów (fragment „szprychy” nr 6).

Trzeba podkreślić, że jest szansa na to, iż w ramach trwającej rewizji w sieci TEN-T znajdą się kolejne linie kolejowe, które ma w planach CPK. Mowa w szczególności o odcinku Trawniki – Zamość – Bełżec – granica z Ukrainą („szprycha” nr 5), który ma być gotowy do przedłużenia w kierunku Lwowa i Kijowa. Był on już proponowany przez Polskę, ale na tamtym etapie uzgodnień nie został uwzględniony. Centralny Port Komunikacyjny podpisał z Kolejami Ukraińskimi porozumienie zakładające podjęcie ścisłej współpracy i przygotowanie studium wykonalności dla przedłużenia „szprychy” nr 5 na terytorium Ukrainy, w celu utworzenia połączenia Lublin – Lwów - Kijów.

Więcej informacji o sieci TEN-T znajdziecie w podcaście: W sieci, czyli o rozwoju TEN-T