Pandemia: Przewoźnicy kolejowi stracili 50 mld euro

Jak ustalili eksperci organizacji, zdecydowana większość kwoty utraconych przychodów to straty poniesione przez przewoźników pasażerskich. W stosunku do ostatniego przedpandemicznego roku 2019 ich obroty spadły łącznie o 46 mld euro. Ubytek w 2020 r. wyniósł 41%, a w ubiegłym – 36%. Przewoźnicy towarowi ucierpieli znacznie mniej: ich obroty zmalały o 12% w roku 2020 i o 10% w 2021 (łącznie ok. 4 mld euro). Średni spadek obrotów dla całej branży wyniósł 33%.

Najgorszy sezon – zima

Może zaskakiwać, że najgorsze statystyki odnotowano nie podczas twardych lockdownów na samym początku pandemii w Europie zimą i wiosną 2020 r., lecz od listopada 2020 do kwietnia 2021 r. Praca przewozowa badanych operatorów spadła w tym okresie aż o 60%, a przychody – o połowę. Nieco lepszy był pod tym względem „sezon letni” (-30% pracy przewozowej, -25% przychodów). Dwa ostatnie miesiące ubiegłego roku przyniosły kolejne pogorszenie, choć już nie tak znaczące (odpowiednio: -35% i -28%). Za 100% przyjęto wyniki z tych samych miesięcy 2019 r. Należy dodać, że wypełnienie pociągów spadło w czasie pandemii średnio o 35%.

W przypadku ruchu towarowego dane wyglądają nieco inaczej. Zarówno w 2020, jak i w 2021 r. najlepsze wyniki odnotowano w grudniu – praca przewozowa i przychody były wtedy zaledwie o 3-4% niższe od tych sprzed pandemii. Najgorszym w ogóle okresem była pierwsza połowa 2020 r., gorsza o 16% pod obydwoma względami. Uśredniony spadek obrotów dla 2020 r. wyniósł 12%, a dla 2021 – 9%. Korelacja między przychodami a pracą przewozową jest tu silniejsza, niż w przypadku ruchu pasażerskiego.

Infrastruktura: Ruch powrócił, przychody – nie całkiem

Dane dotyczące przychodów z udostępniania infrastruktury kolejowej – choć sytuacja w poszczególnych krajach, dla których uśredniono statystyki, jest różna – również wykazują największe, 14-procentowe spadki w początkowym okresie pandemii. Spadek ruchu wyniósł w tamtym okresie 12%. Pod koniec 2021 r. praca eksploatacyjna przewoźników wróciła już do normy, a w grudniu nawet nieco przewyższyła wartość sprzed dwóch lat.

Wciąż „pod kreską” pozostają jednak przychody zarządców infrastruktury: w listopadzie były niższe o 2%, w grudniu – o 1%. W niektórych państwach czasowo obniżono w związku z pandemią ponoszone przez przewoźników opłaty za dostęp do torów (w Austrii wręcz zawieszono ich pobieranie), jednak rekompensata z budżetu państwa dla zarządców za utracone przychody bywała niewystarczająca. CER ostrzega, że utrzymywanie się takiej sytuacji może na dłuższą metę negatywnie odbić się na stanie infrastruktury, a także doprowadzić do rezygnacji z części planów jej rozbudowy.