POLSUW czeka na wdrożenie. Z SUW 2000 od lat nie korzystamy

POLSUW to system pozwalającą na zmianę rozstawu kół w wózkach wagonów przejeżdżających pomiędzy sieciami kolejowymi o różnym rozstawie torowiska bez konieczności wymiany wózków w punkcie przestawczym. System jest oparty na rozwiązaniu SUW 2000, zaprojektowanym przez dra hab. Ryszarda Marię Suwalskiego (zmarł w roku 2016) przy współpracy z Dariuszem Michalakiem. Nad nową wersją pracowali specjaliści PKP SA, Politechniki Warszawskiej, Politechniki Poznańskiej oraz instytutu Kolejnictwa w Warszawie.

2016: Koniec wykorzystania SUW 2000

Historia wykorzystania systemu SUW 2000 jest niestety dość krótka. Projekt powstał na początku lat 90. i po niemal dekadzie prac i testów był gotowy do wdrożenia komercyjnego w październiku 2000 r. Pozwoliło to na uruchomienie pociągów w relacji Warszawa – Wilno. Połączenie to funkcjonowało do grudnia 2005 roku.

W 2003 r. uruchomiono pociągi Kraków – Kijów. W kolejnych latach oferta PKP Intercity związana z wykorzystaniem systemu SUW 2000 podlegała zmianom, ale ostatecznie w roku 2015 nocne połączenie „Lwów Express” z Wrocławia do Lwowa przestało być obsługiwane wagonami wyposażonymi w wózki pozwalające na automatyczną zmianę rozstawu kół.

Łącznie wyprodukowano ponad 80 zestawów przestawnych systemu SUW 2000 do wykorzystania w wagonach pasażerskich i towarowych. Powstało także sześć stanowisk przestawczych: trzy testowe na terenach ZNTK Piła, ZNTK Poznań oraz na stacji Zamość-Bortatycze (przy linii PKP LHS) oraz wykorzystywane komercyjnie na stacjach w Mockawie (Litwa), Mościskach (Ukraina) oraz w Dorohusku.

W dużym skrócie można powiedzieć, że o braku sukcesu w przewozach pasażerskich zdecydowały nie względy techniczne sytemu SUW 2000, ale jakość oferty przewozowej (czas przejazdu, komfort wagonów) w połączeniu z kwestiami finansowymi, czyli wyższymi niż w przypadku klasycznych wózków kosztami utrzymania oraz rosnącą konkurencją ze strony lotnictwa i transportu drogowego.

2019: PKP kupuje POLSUW

W roku 2019 spółka PKP SA kupiła technologię POLSUW i zapowiedziała dalsze prace rozwojowe. Kolejarze zwracali wówczas uwagę na to, że zastosowanie systemu może skrócić czas przejazdu od 2 do 4h w zależności od rodzaju pociągu. – Chcemy ten system rozwijać zarówno w segmencie pasażerskim, jak i towarowym. Z punktu widzenia logistyki czas zmiany wózków na granicy jest stracony – a to kosztuje, szczególnie w przewozach pasażerskich, gdzie liczy się czas i terminowość – mówił wówczas przedstawiciel PKP SA.

PKP Intercity zapowiadało wówczas modernizację posiadanych wagonów z systemem SUW 2000 do standardu POLSUW. Deklaracje o możliwości wykorzystania „przynajmniej jednego pociągu” zestawionego z wagonów wyposażonych w nowe rozwiązanie padły również z ust przedstawiciela PKP Cargo.

Ostatni raz o możliwość uruchomienia przewozów z wykorzystaniem POLSUW pytaliśmy w zeszłym roku, ale również wówczas nie padły żadne konkretne daty jego komercyjnego wdrożenia.

2022: Praca trwają, nie ma daty wdrożenia

Rosyjska agresja na Ukrainę na początku tego roku sprawiła, że zapotrzebowanie na przewozy kolejowe pomiędzy Polską a Ukrainą znacząco wzrosły. Samo PKP Intercity przetransportowało dotąd z terenów przygranicznych ponad 335 tys. uchodźców. W takiej sytuacji składy wykorzystujące system automatycznej zmiany rozstawu mogłyby być przydatne.

– PKP Intercity nie posiada wagonów z systemem SUW 2000 dopuszczonych do ruchu. W ostatnich latach wagony te nie były wykorzystywane w żadnej formie. Obecnie pociągi uruchamiane przez koleje ukraińskie docierają do polski po szerokim torze do Przemyśla, Chełma i Olkusza. Pociąg Kiev Express kursujący na trasie Kijów – Warszawa – Kijów dociera do stolicy Polski po zmianie wózków w wagonach na stacji granicznej – poinformowało nas w połowie marca PKP Intercity.

Od PKP SA dowiedzieliśmy się, że obecnie prowadzone są prace badawczo-rozwojowe nad systemem POLSUW, w tym prace analityczne dotyczące wpływu innych przedsięwzięć kolejowych na ten system. – Aktualnie status prowadzonych działań nie może zostać upubliczniony ze względu na fakt, iż jego poszczególne elementy stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa – poinformowało nas biuro prasowe spółki.

Jaka przyszłość?

Trudno w tej chwili jednoznacznie ocenić jaka przyszłość czeka POLSUW. Jego wykorzystanie w przewozach pomiędzy Polską a Litwą czy dalej Łotwą i Estonią nie będzie już konieczne – budowana właśnie Rail Baltica będzie bowiem linią normalnotorową.

Na kierunku wschodnim wszystkie dotychczasowe plany pokrzyżowała wojna. Przewozy ładunków z Chin do Europy po Nowym Jedwabnym Szlaku wprawdzie nie stanęły, ale sankcje są bardzo prawdopodobne. W takich okolicznościach trudno spodziewać się zainteresowania firm inwestowaniem w wagony z systemem SUW 2000.

Podobnie trudno się spodziewać większego zainteresowania przewozami pasażerskimi na Białoruś. Warto jednak pamiętać, że przed wojną i pandemią przez Białoruś i Polską na zachód jeździły składy Kolei Rosyjskich wyposażone w podobny system produkcji hiszpańskiej.

W najbliższej perspektywie pozostając więc jedynie przewozy pomiędzy Polską a Ukrainą, ale i tutaj wdrożenie SUW2000, dopóki prowadzone są działania wojenne, nie będzie priorytetowe.