Firmy kolejowe upadają z braku przetargów. Dla drogowców pieniędzy nie brakuje

Najważniejsze organizacje branży kolejowej – Railway Business Forum i Izba Gospodarcza Transportu Lądowego – skierowały niedawno do ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej Tadeusza Kościńskiego pismo, w którym zwracają uwagę na trwający od roku brak przetargów na nowe inwestycje kolejowe. Jak podkreślają, brak nowych zadań na rynku oznacza szereg problemów – ryzyko upadłości firm, zwolnień pracowników czy utrudnione pozyskanie finansowania. Szczegółowo piszemy o tym tutaj.

Ministerstwo Funduszy odbija piłeczkę

W odpowiedzi przygotowanej dla RBF i IGTL czytamy, że “Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej jest świadome ryzyka związanego z ograniczeniami i trudnościami, jakie implikuje brak nowego programu wieloletniego”, będącego następcą Krajowego Programu Kolejowego (KPK). Zdaniem ministerstwa tzw. ,,dołek inwestycyjny'' nie jest spowodowany brakiem zapewnienia finansowania inwestycji, bo w ramach obecnego KPK wciąż realizowane są inwestycje, które posiadają zapewnione finansowanie. Ministerstwo wbija też szpilkę kolejarzom zauważając, że znaczna część wydatków jest przesuwana na ostatnie lata perspektywy finansowej, co “stanowi wyzwanie w kontekście zapewnienia pełnego wykorzystania dostępnej alokacji unijnej”.

Następnie ministerstwo dowodzi, że mimo pozornych podobieństw sytuacja obecnie jest “nieco odmienna” niż w przypadku “dołka inwestycyjnego” na początku obecnej perspektywy unijnej, ponieważ został uruchomiony Krajowy Program odbudowy (KPO), w ramach którego mogą być refundowane wydatki ponoszone od 1 lutego 2020 roku. W opinii MFiPR pozwoli on utrzymać stabilność rynku zamówień publicznych we wszystkich sektorach gospodarki, a zamówienia udzielane przez PKP PLK w ramach KPO powinny przyczynić się do płynnego przejścia do nowej perspektywy i zapewnienia stałej liczby zamówień w branży kolejowej aż do jego zakończenia w 2026 roku. Kolejnym argumentem jest możliwość fazowania inwestycji, choć ten mechanizm działał już na końcu poprzedniej perspektywy unijnej.

Branża kolejowa odsyłana Annasza do Kajfasza

MFiPR zgadza się z wnioskiem, że dopiero przyjęcie nowego Krajowego Programu Kolejowego pozwoli na uruchomienie programów unijnych z nowej perspektywy. – Dlatego wszystkie zaangażowane instytucje, w tym Ministerstwo infrastruktury, koncentrują się obecnie na [jego] jak najszybszym przygotowaniu i przyjęciu – zapewnia w liście do branży kolejowej, nie odnosząc się jednak ani do harmonogramów, ani do wynikających z braku nowego KPK konsekwencji. Ministerstwo nie odpowiedziało tym samym na apel o pilne stworzenie przejściowego mechanizmu zapewnienia finansowania kolejowych projektów infrastrukturalnych, stwierdzając że znajduje się to w kompetencji Ministerstwa Infrastruktury.

Branża kolejowa nie kryje rozczarowania przerzucaniem się odpowiedzialnością przez ministerstwa i brakiem propozycji rozwiązań pilnych problemów. – Izba Gospodarcza Transportu Lądowego, jako organizacja reprezentująca kilkadziesiąt firm z branży kolejowej przyjmuje stanowisko Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej z dużym rozczarowaniem. Niestety nie odniesiono się do głównych problemów sektora budownictwa i przemysłu kolejowego wskazanych w naszym wystąpieniu – podkreśla prezeska IGTL Marita Szustak. – Nie oczekiwaliśmy natychmiastowych decyzji i rozwiązań problemów, ale liczyliśmy przynajmniej na zaproszenie do dialogu, aby te rozwiązania wypracować – dodaje.

– Powiedzieć, że jestem rozczarowany tą odpowiedzią to nic nie powiedzieć. Jednak tu nie chodzi o moje samopoczucie, ale o kondycję tysięcy firm pracujących przy i na rzecz modernizacji linii kolejowych i o ich obawy co do przyszłego funkcjonowania. Taka odpowiedź „na odwal się” to lekceważenie tych podmiotów i zatrudnionych tam pracowników, którzy coraz bardziej obawiają się o swoje miejsca pracy, zwłaszcza że proces zwolnień w firmach produkujących już się kilka miesięcy temu zaczął – dodaje przewodniczący Railway Business Forum Adrian Furgalski.

Drogowcy na pieniądze czekać nie muszą

Jak dodaje Furgalski, branża pisała nie o trwających zadaniach inwestycyjnych, ale o oczekiwaniu na nowe zadania, bo na rynku brakuje nowych postępowań przetargowych. Nie zostało to jednak zrozumiane. – Nie mamy czasu oczekiwać na uruchomienie środków europejskich w przyszłym roku ani na zakończenie procedur akceptacji KPO w Brukseli – podkreśla .

– Patrząc na ostatnie postępowania przetargowe i agresywną walkę cenową w składanych w przetargach ofertach, trudno podzielić pogląd, że obecna sytuacja pomiędzy perspektywami finansowymi jest „ nieco odmienna” od poprzednich, ale stabilna . Nowych przetargów obejmujących modernizację infrastruktury kolejowej jest po prostu za mało. Biznes żyje przyszłością, zatem kontrakty zawarte i realizowane, nawet jeśli będą fazowane, dla przedsiębiorców są biznesowo zamknięte – stwierdza Marita Szustak. – Rynek wykonawców i w szczególności producentów czeka na nowe zamówienia, ponieważ bez nich rozpoczęty już niestety proces utraty potencjału będzie przyspieszał. Jego odbudowa jest długotrwała i kosztowna – podkreśla prezeska IGTL/

– Musimy stworzyć przejściowy mechanizm finansowania nowych zadań ze środków chociażby Funduszu Kolejowego. Co odpowiada resort, ale niestety nie ta część, która odpowiada za finanse publiczne? Pogadajcie z ministrem infrastruktury. To nie jest problem jednego ministra. Słyszymy, że kolej to priorytet całego rządu, dlatego chcemy szerokiego dialogu w tej sprawie – podkreśla Adrian Furgalski. – Drogowcy na nic czekać nie muszą. Chcemy aby kolej była potraktowana tak samo – podsumowuje.