RBF i IGTL piszą do ministra finansów. Na rynku kolejowym brakuje przetargów

Organizacje zwracają uwagę, że brak zapewnienia finasowania dla projektów kolejowych z nowej unijnej perspektywy finansowej na lata 2021-2027 jest wskazywane przez PKP Polskie Linie Kolejowe jako główna przyczyna wyhamowania ogłaszania przetargów w ostatnim czasie. PLK może bowiem zaciągać zobowiązania wyłącznie do wysokości zapewnionego finansowania.
IGTL i RBF zwracają uwagę, że w przypadku kolejowych inwestycji infrastrukturalnych podstawowym instrumentem finansowania są wieloletnie programy inwestycyjne określające wydatki i źródła finansowania. Obecnie zaś znajdujemy się na końcowym etapie realizacji wcześniej rozstrzygniętych i ogłaszania ostatnich przetargów z Krajowego Programu Kolejowego (KPK).

Kolejny, po KPK, program wieloletni będzie jak dotychczas w ogromnej części oparty o fundusze UE. Zostanie on przyjęty przez Radę Ministrów najwcześniej po zatwierdzeniu programów operacyjnych, które określą dostępną alokację środków unijnych, czyli podstawowe źródła finansowania.

PLK trudno ogłaszać nowe przetargi

– Programy operacyjne na lata 2021–2027 są nadal w opracowaniu, a harmonogram dalszych prac, publicznie prezentowany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zakłada, że potrwają one co najmniej do końca roku. W praktyce oznacza to, że finalne zatwierdzenie źródeł finansowania, w kolejnym wieloletnim programie inwestycji kolejowych, może nastąpić dopiero w 2022 roku. Do momentu zatwierdzenia następnego KPK zamawiający nie ma podstawy do zawierania umów, co blokuje ogłaszanie nowych przetargów – zauważają organizacje.

– W związku z powyższym prosimy o pilne stworzenie przejściowego mechanizmu zapewnienia finansowania kolejowych projektów infrastrukturalnych realizowanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe w okresie przed zatwierdzeniem programów operacyjnych na lata 2021-2027, w szczególności programu Feniks – czytamy.

Obawy organizacji wynikają z troski o to, by „dołek” inwestycyjny w branży budowlanej znów się nie powtórzył i by inwestycje można było prowadzić ze spokojem o przyszłość branży i właściwą realizację napraw, modernizacji i budowy nowych linii.

– Zmniejszenie zamówień wysyłanych na rynek skutkuje bowiem zaostrzeniem walki konkurencyjnej wykonawców o nieliczne kontrakty co następuje głównie poprzez zmniejszanie ceny. Po ustabilizowaniu sytuacji koszty niestety idą w górę a to jest prostą drogą do spadku opłacalności realizowanych prac i w konsekwencji w wielu przypadkach do zmniejszeniem tempa wykonywanych prac czy nawet zrywania kontraktów – czytamy.

Ubywa rąk do pracy, o finansowanie coraz trudniej

Autorzy pisma zauważają, że proces zwolnień nasili się niestety w najbliższym czasie, z uwagi na brak na ryku nowych zadań budowlanych. – Przy traktowaniu – wg rządu – priorytetowo inwestycji kolejowych i przy tak dużych historycznie programach rozwoju infrastruktury kolejowej rozważanie przez nas tematu zwolnień pracowników sektora w ogóle nie powinno mieć miejsca – czytamy. Dodatkowe zagrożenie w obecnej perspektywie wynika też z tego, że rynek finansowy postrzega branżę budownictwa kolejowego jako sektor wysokiego ryzyka i stąd pozyskanie finansowania na jego rzecz bywa często bardzo trudne.

Tego typu zagrożenia nie są problemem przy budowie dróg, bowiem określone źródła i sposób zasilania Krajowego Funduszu Drogowego pozwalają planować przetargi nawet w okresie, kiedy fundusze unijne nie są ostatecznie potwierdzone. Tymczasem wzorowany na KFD Fundusz Kolejowy dysponuje takimi samymi rozwiązaniami prawnymi i finansowymi jednak nigdy nie było zgody na skorzystanie z nich.

– Wyhamowanie przetargów w budownictwie kolejowym może wyeliminować z rynku szereg polskich podmiotów, które opierają swoją działalność na inwestycjach realizowanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe. Wziąwszy pod uwagę powyższe, zwracamy się – w imieniu członków naszych organizacji z apelem o wdrożenie skutecznych rozwiązań, leżących w zakresie kompetencji pana ministra, umożliwiających PKP PLK ogłaszanie i rozstrzyganie nowych przetargów i zawieranie umów. Pomoże to uniknąć głębokiego kryzysu w budownictwie kolejowym i produkcji przemysłowej na jego rzecz – czytamy w liście podpisanym przez Adriana Furgalskiego, przewodniczącego RBF i Maritę Szustak, prezeskę IGTL.