Dowódca WOT: Niepodległe państwo działa tam, gdzie dociera jego kolej

Michał Szymajda, "Rynek Kolejowy": Koleje Ukraińskie podczas wojny cały czas dają dowody wspaniałej pracy. Od pierwszych dni współpracują też z wojskiem nie tylko w zakresie ewakuacji ludności, czy dostaw broni, ale też w zakresie ochrony obiektów kolejowych. Szczególnie w ostatnich dniach rosyjskie rakiety często trafiają w węzły kolejowe, które są kluczowe dla istnienia państwa. Jednym z celów porozumienia podpisanego między terytorialsami a PKP będzie wypracowanie zasad ochrony kluczowych obiektów, takich jak dworce, węzły kolejowe. Skąd potrzeba ściślejszej współpracy z kolejarzami?

Generał broni Wiesław Kukuła: Konflikt na Ukrainie pokazuje, że tam, gdzie dociera kolej i działa poczta, tam możemy mówić o działaniu niezależnego państwa. Tym samym kolej to niezwykle ważny atrybut suwerenności, bez którego suwerenne państwo nie może sobie poradzić. Potrzeba szerszej współpracy administracji cywilnej i wojska jest konieczna, by ten atrybut, w razie konfliktu, zachować.

Jak wygląda ukraińska obrona terytorialna w porównaniu do polskiego WOT-u? Jak działa ukraińskie wojsko obrony terytorialnej na styku z koleją?

Na dziś mamy bardzo tożsame systemy, jeśli chodzi o działanie systemu kolejowego i systemu obrony terytorialnej. Formowanie obrony terytorialnej na Ukrainie zaczęło się 1 stycznia 2022, więc po stronie naszego sąsiada, w stosunku do nas, było pewne opóźnienie. Z drugiej strony działa ona sprawnie, bo w szeregach ukraińskich, dzięki funkcjonowaniu tej formacji, znalazło się w momencie wybuchu wojny sto tysięcy osób.
Ukraińska obrona terytorialna jest wykorzystywana do zabezpieczenia przed akcjami dywersyjnymi (szczególnie dobrze sprawdziła się w Kijowie podczas pierwszych dni wojny, gdy unieszkodliwiła kilka takich rosyjskich grup – dop. red.) i ochrony kluczowej infrastruktury, takiej jak węzły kolejowe, stacje przeładunkowe oraz wsparcie procesu odbudowy zniszczeń.

Jest bardzo wiele tożsamych procesów, które zachodziłyby podczas takiej sytuacji u nas, oczywiście także na obszarze kolejowym. Muszę podkreślić, że na pewne działania musimy patrzeć równolegle. O zdolnościach obronnych państwa, co pokazuje konflikt na Ukrainie, nie decydują tylko siły zbrojne państwa, jak się do tej pory uważało, tylko cały potencjał państwa, a więc także koleje.

Podczas wojny okazało się, że niedoinwestowana ukraińska kolej w sytuacji wojny odgrywa rolę absolutnie kluczową.

To, co obserwujemy na Ukrainie, jeśli chodzi o działanie kolei, to przełom w bardzo wielu kontekstach. W momencie blokady morskiej, stosowanej przez okupanta, linie kolejowe są absolutnie krytycznym zasobem. Dbanie o te zasoby, utrzymywanie jej przy życiu, jest strategiczną potrzebą całej Ukrainy i wiąże się z potrzebą otrzymania jej suwerenności.

Czego polscy terytorialsi mogą uczyć się od swoich ukraińskich kolegów?

Jest nieco za wcześnie na odpowiedzi na to pytanie. Do wszystkiego musimy podejść z pokorą, z dystansem, ale i z mądrością tego, co możemy zastosować u nas. Konflikt bowiem trwa i może potrwać dłużej, choć wszyscy życzymy stronie ukraińskiej szybkiej wygranej. W tej chwili mogę powiedzieć, że kierunek rozwoju Wojsk Obrony Terytorialnej, który przyjęliśmy w Polsce jest takim kierunkiem, który jest właściwy i byłby pożądany także na Ukrainie.

Zdefiniowaliśmy jednak pewne kierunki, w których WOT będzie się rozwijać. Większy nacisk będziemy kładli na szkolenie wysuniętych obserwatorów ognia. Będą to specjaliści na poziomie kompanii lekkiej piechoty, którzy będą potrafili naprowadzić precyzyjnie ogień artylerii. Chcemy takich specjalistów mieć jak najwięcej, żeby poprawić współdziałanie wojsk obrony terytorialnej z artylerią. Chcielibyśmy uruchomić też pododdziały artylerii w każdym województwie, na haubicach 105 mm. W skrócie – chcemy poprawić nasz system rażenia. Całą resztę już mamy, włącznie z systemami Javelin, które są bardzo efektywne, co widzimy na Ukrainie. W tym roku zamierzamy przeszkolić aż 1000 żołnierzy z obsługi tego sprzętu.