CPK. 5 najważniejszych kolejowych wydarzeń 2021 r.

I. Studia wykonalności dla ok. 1000 km nowych linii kolejowych

Ostatnie miesiące były przełomowe w programie kolejowym CPK. Zawarto w sumie osiem wielomilionowych kontraktów na studia techniczno-ekonomiczno-środowiskowe (tzw. STEŚ). Prace przygotowawcze trwają na kolejowych odcinkach o łącznej długości prawie tysiąca kilometrów.

Podpisane kontrakty na studia wykonalności dotyczą odcinków:

• Warszawa – Łódź (ok. 140 km),
• Łódź – Wrocław (ok. 200 km),
• Żarów – Wałbrzych – granica państwa (ok. 60 km),
• Katowice – Ostrawa (ok. 75 km),
• Łętownia – Rzeszów (ok. 40 km),
• Zamość – Bełżec (ok. 90 km),
• Ostrołęka – Łomża – Giżycko (ok. 140 km),
• Węzeł CPK (ok. 200 km).

W ramach tzw. STEŚ zostaną m.in. wskazane rekomendowane przebiegi nowych linii kolejowych. Wykonawcy dostarczą również prognozy ruchu, analizy np. techniczne, środowiskowe i wielokryterialne.



Na trasie Warszawa-Łódź pociągi będą jeździły w pierwszym etapie z prędkością do 250 km/h. Przyjęte przez spółkę CPK założenia projektowe umożliwią jej podniesienie w przyszłości nawet do 350 km/h – jeśli będzie takie zapotrzebowanie. Dzięki tej inwestycji pasażerowie dojadą do nowego lotniska: z Warszawy w ok. 15 min, z Łodzi w ok. pół godziny, a z Warszawy do Łodzi w ok. 45 minut, czyli prawie dwa razy szybciej niż obecnie.

Odcinek Warszawa-Łódź zostanie wydłużony do Wrocławia, a docelowo też do Poznania. Dzięki temu powstanie szybkie połączenie kolejowe, którego koncepcja od swojego kształtu jest nazywana „igrekiem”. Te dwie linie stanowią pierwszy i najważniejszy element systemu Kolei Dużych Prędkości w Polsce.

Większość odcinków „uruchomionych” w 2021 roku służy przede wszystkim uzupełnieniu krajowej sieci kolejowej, a dzięki temu włączeniu wielu miast i obszarów do sieci kolejowej. Dzięki odcinkowi Katowice – Ostrawa pociągi dojadą do 90-tysięcznego Jastrzębia-Zdroju, które jest dziś największym miastem w Polsce bez dostępu do kolei. Trasa kolejowa Zamość – Bełżec poprawi skomunikowanie obszarów na wschodzie Polski. Tomaszów Lubelski i Bełżec zostaną włączone do sieci kolejowej, a Zamość i Krasnystaw do sieci połączeń dalekobieżnych. Zaś dzięki realizacji odcinka Ostrołęka-Łomża-Giżycko do sieci pasażerskich połączeń dalekobieżnych włączona zostanie m.in. Łomża, Kolno i Orzysz. Pierwsze z tych miast - Łomża - czeka na pociągi pasażerskie od 1993 r.



II. Rekordowe postępowanie na projektowanie inwestycji kolejowych CPK

W październiku spółka Centralny Port Komunikacyjny ogłosiła największe w Europie postępowanie ramowe na dokumentację projektową dla programu kolejowego CPK. Szacowana wartość prac to ponad 7 mld zł netto. Już dziś wiadomo, że do projektowania linii kolejowych chętnych jest 31 firm z 8 krajów (w tym z Polski, Hiszpani, Norwegii czy Korei Południowej).

Zastosowanie formuły umowy ramowej ma na celu wybór grupy wykonawców, którym spółka CPK przez osiem lat będzie mogła zlecać zadania projektowe w uproszczonym trybie postępowań wykonawczych.

Umowa ramowa daje możliwość sprawniejszego i szybszego wyboru wykonawców prac projektowych w następujących po nich uproszczonych zamówieniach wykonawczych. To także m.in. transparentny harmonogram zaplanowany na dwie kolejne perspektywy unijne (do 2034 r.) i pozbawione nadmiernych formalności postępowania wykonawcze.

Postępowanie ramowe dotyczy łącznie 29 projektów podzielonych na 82 odcinki, które składają się na prawie 1 800 km tzw. szprych, czyli nowych linii kolejowych, które mają zostać zrealizowane przez CPK do końca 2034 r. Wśród nich znajdą się odcinki KDP z prędkością projektową do 350 km/h.

III. Rozpoczęcie projektowania tunelu Kolei Dużych Prędkości w Łodzi

Z końcem listopada spółka CPK podpisała umowę na projekt 4-kilometrowego tunelu Kolei Dużych Prędkości - na zachód od stacji Łódź Fabryczna. To pierwsza spośród inwestycji CPK, która wkroczyła w fazę projektowania i posiada decyzję środowiskową. Podpisany kontrakt przewiduje wykonanie projektu budowlanego oraz niezbędnych opracowań i decyzji administracyjnych dla tunelu i linii kolejowej. Na ten cel spółka CPK otrzymała ok. 60 mln zł dofinansowania z unijnego instrumentu „Łącząc Europę” (CEF). Tunel ma być oddany do użytku w 2027 roku.



Podziemny przejazd kolejowy w Łodzi będzie elementem tzw. szprychy nr 9, czyli nowej trasy kolejowej z Warszawy przez CPK, Łódź i Sieradz, a dalej do Wrocławia i Poznania. Na terenie Łodzi szybkie pociągi będą zatrzymywać się na dworcu Łódź Fabryczna. Wyjście tunelu na powierzchnię przewidziane jest na południowy zachód od Łodzi Kaliskiej, w okolicach osiedla Retkinia i istniejącej linii kolejowej nr 14.

IV. Rekordowe dofinansowanie z UE dla CPK

Komisja Europejska przyznała Centralnemu Portowi Komunikacyjnemu ponad 108 mln zł dofinansowania z instrumentu CEF Reflow. Spółka otrzymała w tym konkursie największe środki w całej Unii i ponad połowę dotacji dla projektów z Polski. Komisja oceniła aplikacje CPK najwyżej spośród wszystkich zgłoszonych polskich projektów, rekomendując pełną kwotę wsparcia wnioskowaną przez spółkę. Pozyskane pieniądze zostaną przeznaczone na projekt budowlany tunelu dla Kolei Dużych Prędkości w Łodzi oraz na prace przygotowawcze do budowy linii między Warszawą, Sieradzem i Poznaniem.

W związku z ogłoszeniem naboru do tzw. CEF 2 (z nowej perspektywy UE na lata 2021-2027), spółka CPK opracowuje do złożenia wnioski o dofinansowanie dla projektów o łącznej wartości ok. 4,4 mld zł. Biorąc pod uwagę wartość dofinansowania, wysokość dotacji może wynieść ok. 3 mld zł.

V. Kolej Dużych Prędkości: standardy KDP, system zasilania i współpraca międzynarodowa

We wrześniu spółka CPK przedstawiła standardy Kolei Dużych Prędkości. Są one niezbędne do projektowania i budowy tzw. szprych w ramach systemu kolejowego CPK - stanowią zbiór specjalistycznych danych niezbędnych dla producentów materiałów i urządzeń wykorzystywanych na kolei, dla producentów taboru kolejowego i dla przewoźników kolejowych.

Opublikowane standardy pozwolą zapewnić zachowanie jednolitych parametrów technicznych dla linii projektowanych w różnym czasie przez różne podmioty: spółkę CPK, wykonawców dokumentacji projektowej, firmy budowlane i inne instytucje z branży transportowej, w tym spółki Grupy PKP.

Spółka CPK pracuje nad nowym układem zasilania dla nowych linii kolejowych, którego podstawą będzie system zasilania prądu zmiennego 25 kV AC. W przypadku szybkich kolei jest on pożądany, bardziej uzasadniony ekonomicznie, a także mniej zawodny i energooszczędny.

Pojawienie się w Polsce systemu 25 kV AC jest przesądzone na długich odcinkach najszybszych linii, które będą „kręgosłupem” systemu KDP, np. tzw. „igreka” (Warszawa-CPK-Łódź-Poznań/Wrocław) i CMK Północ (CPK-Płock-Grudziądz-Trójmiasto), gdzie system 3 kV DC byłby niewystarczający. Nie ma sztywnej granicy, przy jakiej długości linii kolejowej należy stosować system 25 kV AC, natomiast w przypadku CPK są to generalnie linie o długości ponad 100 km.

Spółka CPK projektując Kolej Dużych Prędkości w Polsce ściśle współpracuje z partnerami zagranicznymi. Tak było również w 2021 roku.

Dzięki dofinansowaniu ze środków Komisji Europejskiej kontynuowano współpracę z francuskimi kolejami SNCF. Eksperci z CPK wzięli udział m.in. w wizycie studyjnej na terenie Francji, podczas której odwiedzili Centrum Nadzoru Ruchu i spotkali się z ekspertami L'infrapôle LGV Sud Est Européen – jednostki zarządzającej utrzymaniem infrastruktury regionu południowowschodniej Francji.

Natomiast w maju przedstawiciele rządów Polski i Hiszpanii zawarli Porozumienie o Współpracy przy projekcie CPK. Dokument przewiduje współdziałanie obu krajów, które będzie dotyczyło przede wszystkim rozwoju Kolei Dużych Prędkości w Polsce. Hiszpania to jeden ze światowych liderów w obszarze rozwoju i zarządzania systemem szybkich kolei, a dzięki podjętej współpracy – źródło doświadczeń i know-how w tym zakresie, które jest wsparciem przy pracach nad KDP w Polsce.