Partnerzy serwisu:
Biznes

Szkockie koleje znów będą własnością publiczną. Koniec z franczyzami

Dalej Wstecz
Partnerzy działu

EIB
Kolster
SKODA
Exatel

Data publikacji:
24-03-2021
Tagi geolokalizacji:

Podziel się ze znajomymi:

BIZNES
Szkockie koleje znów będą własnością publiczną. Koniec z franczyzami
Fot. Paul Smith
Szkocki rząd zapowiedział, że kolejowa franczyza ScotRail zostanie przejęta przez państwo. Stanie się tak w 2022 roku – i to przed wygaśnięciem 10-letniego kontraktu na przewozy kolejowe. Zakończy to długoletni proces zlecania usług prywatnym podmiotom.

Szkocki rząd zapowiedział, że koleje zostaną w przyszłym roku znacjonalizowane. Firma Abellio, świadcząca usługi pod nazwą ScotRail, jest szkockim przewoźnikiem krajowym będącym własnością holenderską. Dziesięcioletni kontrakt, wart ponad 7 miliardów funtów, miał obowiązywać od kwietnia 2015 roku do 2025 roku. Ze względu na liczne odwoływanie pociągów i spadek jakości usług umowa z rządem szkockim zakończy się jednak już 31 marca 2022 roku. Po tym terminie usługi ma przejąć państwowy operator, do którego przeniesieni zostaną również wszyscy pracownicy ScotRail. Umożliwia to specjalna klauzula w umowie – dodana przez rząd nie tak dawno, bo w 2019 roku. – Oczywiście konieczne jest zaplanowanie przyszłego świadczenia usług ScotRail i mogę potwierdzić, że prace są już w toku, aby zbadać dostępne opcje dla szkockich ministrów po wygaśnięciu obecnego kontraktu – podkreślił Michael Matheson, Sekretarz ds. Transportu Szkocji.

– Będziemy ściśle współpracować z Transport Scotland i Network Rail, aby zapewnić płynne przejście na nowego operatora i zapewnić stabilność klientom i personelowi – oświadczył Alex White, dyrektor operacyjny ScotRail.

ScotRail obsługuje około 2400 pociągów dziennie i zasięgiem obejmuje wszystkie kolejowe połączenia w Szkocji. Wyjątek stanowią jedynie połączenia innych przewoźników, którzy realizują wyłącznie połączenia poza Szkocję. Spółka nie odpowiada za utrzymanie toru należącego do Network Rail ani za obsługę głównych tras kolejowych z Glasgow i Edynburga do Londynu.

Pandemia obnażyła słabość franczyz

Zapowiedź przejęcia ScotRail poprzedziło przejęcie innych połączeń kolejowych na wyspach w ręce publiczne. Rząd walijski wymówił umowę firmie Keolis-Amey, która prowadziła franczyzę Wales and Borders. Usługę kolejową rozpoczęto 14 października 2018 r. KeolisAmey używał marek Transport for Wales i TfW Rail. Rząd walijski znacjonalizował franczyzę 7 lutego 2021 r., przenosząc połączenia do nowej publicznej spółki Transport for Wales Rail.

– Obecny system franczyzy nie spełnia już swoich założeń – przyznał Michael Matheson, Sekretarz ds. Transportu Szkocji. – Rząd przygotowuje dalsze umowy ratunkowe zarówno z ScotRail jak i problematyczną franczyzą Caledonian Sleeper na okres od kwietnia do września. Wsparcie w następstwie sytuacji spowodowanej pandemią COVID-19 szacowane jest na 173,1 miliona funtów (ok. 900 mln zł) – dodał.

Usługi kolejowe w pandemii były realizowane dzięki umowom ratunkowym między franczyzami a rządem Szkocji, co gwarantowało firmom stały dochód. Wsparcie odbywa się już od marca ubiegłego roku. Od tego czasu nie cichną głosy i apele działaczy transportu i związków zawodowych o nacjonalizację usług kolejowych.

- Kłopoty były zawsze i niektóre franczyzy w Anglii również zostały zakończone przed terminem – ocenia Tadeusz Syryjczyk, partner w ZDG TOR. Zazwyczaj okazywało się że w przetargu oferent chcąc wygrać proponował warunki które potem okazywały się nierealistyczne; następnie prosił o renegocjację umowy. Jak dodaje ekspert, rząd czasami się zgadzał, a czasami zrywał umowę i powierzał operacje państwowej Direct Operating Company (DOC); chodziło o to, żeby nie uczyć rynku takiego podejścia. - Potem okazywało się że DOC ma niezłe wyniki co dawało argumenty polityczne i związkowe za tym aby już nie ogłaszać kolejnego przetargu, nawet z wykluczeniem poprzedniego franczyzobiorcy – tłumaczy ekspert.

Kolej powoli wraca w publiczne ręce

Już w 2019 roku szkocki rząd ogłosił, że do umowy franczyzowej z firmą Abellio, z racji słabych wyników i ze względu na tarcia z pracownikami, wprowadził klauzulę, która umożliwi wcześniejsze zerwanie 10-letniego kontraktu. Związki zawodowe z radością przyjęły ówczesną wiadomość. Kevin Lindsay, założyciel Aslef w Szkocji, związku zawodowego maszynistów komentował to słowami: – Cieszymy się z początku końca nieudanego systemu franczyzowego w Szkocji. Publiczna kolej nie powinna znajdować się w rękach korsarzy.

Największy związek zawodowy w Szkocji i Wielkiej Brytanii RMT wezwał nawet rząd Szkocji do przyspieszenia zmian w usługach kolejowych, zamiast kolejnego przekazywania finansowanego wsparcia dla franczyzy ScotRail. Wszystko wskazuje na to, że szkocka kolej powoli stanie się usługą spełniającą w pełni służbę publiczną.

– ScotRail jako publiczna własność przyniesie znaczące korzyści szkockim pracownikom kolei, pasażerom i podatnikom oraz pomoże w stworzeniu przystępnej cenowo, dostępnej i zrównoważonej kolei – skomentował Mick Cash, Sekretarz Generalny związku zawodowego RMT. Sekretarz Generalny innego związku zawodowego TSSA, Manuel Cortes, skomentował sprawę nawet bardziej dosadnie. – Pandemia Covid-19 dała jasno do zrozumienia, że nasze koleje są służbą publiczną, a nie skarbonką dla właścicieli grubych kotów – podkreślił.

Warto podkreślić, że dwie główne franczyzy w Anglii, LNER i Northern, są już obsługiwane przez rząd za pośrednictwem specjalnego operatora. Brytyjski Urząd Statystyczny podał w 2020 r., że usługi kolejowe, biorąc pod uwagę poziom wsparcia finansowego ze strony Skarbu Państwa, w rzeczywistości zostały już znacjonalizowane. - Wobec zmniejszenia potoku pasażerów tym razem naprawdę nie było możliwe kontynuowanie pracy eksploatacyjnej na wystarczającym poziomie; w ten sposób nastąpiła nacjonalizacja usług. Ryzyko przejął rząd, a firmy – dotychczasowi operatorzy - są wynajęte jako zarządzający z ustaloną marżą – opisuje Tadeusz Syryjczyk.

Jak informowaliśmy już pod koniec 2020 roku, pandemia koronawirusa skłoniła brytyjski rząd do reformy systemu kolejowego. Miejsce franczyz ma zająć ponownie utworzony jednolity operator połączeń dalekobieżnych.
Partnerzy działu

EIB
Kolster
SKODA
Exatel

Tagi geolokalizacji:

Podziel się z innymi:

Kongresy
Konferencje
SZKOLENIE ON-LINE
Śledź nasze wiadomości:
Zapisz się do newslettera:
Podanie adresu e-mail oraz wciśnięcie ‘OK’ jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na:
  • przesyłanie przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie, adres: Pl. Bankowy 2, 00-095 Warszawa na podany adres e-mail newsletterów zawierających informacje branżowe, marketingowe oraz handlowe.
  • przesyłanie przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie, adres: Pl. Bankowy 2, 00-095 Warszawa (dalej: TOR), na podany adres e-mail informacji handlowych pochodzących od innych niż TOR podmiotów.
Podanie adresu email oraz wyrażenie zgody jest całkowicie dobrowolne. Podającemu przysługuje prawo do wglądu w swoje dane osobowe przetwarzane przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie, adres: Sielecka 35, 00-738 Warszawa oraz ich poprawiania.
Współpraca:
Transport Publiczny
Rynek Lotniczy
Rynek Infrastruktury
TOR Konferencje
ZDG TOR
ZDG TOR
© ZDG TOR Sp. z o.o. | Powered by BM5