Rząd przyjął zmiany w programie utrzymaniowym PLK

16 stycznia 2018 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Pomoc w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów do 2023 roku”, przedłożoną przez ministra infrastruktury. Przyjęcie postulowanego przez wiele lat programu spotkało się z zadowoleniem branży, ale nie zabrakło wątpliwości, o których pisaliśmy w tym wątku.

Są dodatkowi beneficjenci, ale...

Teraz, po trzech latach, na posiedzeniu 5 stycznia 2021 r. Rada Ministrów przyjęła projekt zmian tzw. Programu Utrzymaniowego. Jak czytamy w komunikacie rządu, najważniejsze zmiany objęte nowelizacją programu obejmują wprowadzenie dodatkowych beneficjentów poza wymienionymi z nazwy (PKP Polskie Linie Kolejowe SA, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o., Dolnośląska Służba Dróg i Kolei, „Euroterminal Sławków” oraz Cargotor). Będą to podmioty, którym w trakcie realizacji Programu zostaną przekazane, w celu wykonywania zadań zarządcy infrastruktury, określone odcinki linii kolejowych zarządzane przez PKP PLK.

Jak dodaje strona rządowa, w przypadku przekazania odcinka linii kolejowej nowy zarządca otrzyma środki, które na dany odcinek były przypisane dla dotychczasowego zarządcy, a przekazywanie odcinków dotyczy przede wszystkim odcinków nieeksploatowanych lub o niskich parametrach eksploatacyjnych, w celu poprawy tych parametrów. Rząd zauważa, że aktualnie trwają prace nad przekazaniem części odcinków linii kolejowych samorządowi województwa dolnośląskiego.

Szkopuł w tym, że - jak informowali "Rynek Kolejowy" niezależni zarządcy infrastruktury - ogromną większość przejmowanych linii stanowią te przejmowane nie od PKP PLK, a od PKP SA. Skierowani oni do Rady Ministrów pismo z wnioskiem o uwzględnienie tego faktu w nowelizacji, jednak do dnia dzisiejszego nie wiemy, czy propozycja została lub zostanie uwzględniona. 

Oprócz tego, jak czytamy, nowelizacja obejmuje stałe dodatkowe dofinansowanie dotychczasowego beneficjenta – PKP SKM w Trójmieście Sp. z o.o., w kwocie 6 mln zł rocznie; uwzględnia również skutki organizacyjne przejęcia przez PKP PLK SA pracowników Przedsiębiorstwa Napraw Infrastruktury Sp. z o.o. i części pracowników PKP Telkol Sp. z o.o.

ProKolej: Jak utrzymyć standard i spójność infrastruktury kolejowej?

Szereg wątpliwości w sprawie przyjętej nowelizacji programu mają branżowi eksperci z Fundacji ProKolej. Ich zdaniem, nowelizacja likwiduje bezpieczniki blokujące dalsze rozbieranie linii kolejowych. – Jako Fundacja ProKolej zgłosiliśmy ponad 100 uwag do programu dla polskiej kolei – podkreśla dr Jakub Majewski, prezes Fundacji ProKolej – Jesteśmy zaniepokojeni przede wszystkim zapisami ponownie znoszącymi bariery dla fizycznej likwidacji linii kolejowych. Równolegle ograniczana jest też liczba wskaźników monitorowania efektywności środków przeznaczanych na utrzymanie torów. I wreszcie kwestia stawek dostępu do infrastruktury – program określa wkład budżetowy, ale zupełnie nie wiadomo jakie obciążenia zostaną nałożone na przewoźników – mówi "Rynkowi Kolejowemu".

Jak podkreśla, Programem Utrzymaniowy określa nie tylko warunki ekonomiczne działalności PKP PLK i wybranych mniejszych zarządców infrastruktury, ale przede wszystkim standard sieci kolejowej z której korzystamy w kraju. Uwagi Fundacji zostały uporządkowane w cztery główne grupy problemowe: Mimo pandemii na niezmienionym poziomie pozostawiono budżet programu i nie przedstawiono prognozy stawek dostępu do infrastruktury kolejowej; w programie znalazły się instrumenty sankcjonujące przerywanie ciągłości i fizyczną likwidację linii kolejowych; w bardzo wąskim zakresie ujęto kwestie finansowania zarządców infrastruktury funkcjonujących równolegle z PKP PLK S.A., a proces przejmowania lokalnych linii ograniczono tylko do jednego województwa; w sytuacji niepełnego wykonania planów z oryginalnego dokumentu zmniejszono liczbę wskaźników efektywności i monitorowania realizacji programu.