Polacy lubią jazdę po wąskim torze

Koleje wąskotorowe są popularną atrakcją dla turystów w Polsce. Najwięcej, bo 93,4% pasażerów, podróżuje w ten sposób od maja do września. Najgorętszym miesiącem okazał się sierpień – 248,9 tys. osób wybrało wtedy kolej wąskotorową. Nieco mniej pasażerów koleje miały w lipcu – wtedy kolejami wąskotorowymi podróżowało 216 tys. osób. Podobnie jak w poprzednich latach miesiącem z najniższą liczbą pasażerów był luty (491 osób).


– Utrzymanie i przywracanie historycznych realiów kolei wąskotorowych pozostaje znacznym wyzwaniem dla ich operatorów. Sezonowa działalność komercyjna w zdecydowanej większości przypadków nie pokrywa kosztów działalności. Niejednokrotnie uruchamianie historycznych składów możliwe jest dzięki hojności samorządów i innych darczyńców. Bez systemowego wsparcia zachowanie tego dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń może być zagrożone – komentuje sytuację kolei wąskotorowych dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.


W 2024 r. w 12 województwach turyści mogli skorzystać z przejazdu historycznym taborem kolei wąskotorowych. Pozycję lidera – zarówno pod względem długości linii (61,2 km), jak i liczby pasażerów (201,8 tys.) – uzyskało województwo podkarpackie, gdzie działa Bieszczadzka Kolej Leśna i Przeworska Kolej Wąskotorowa. Z usług tych dwóch kolei skorzystało o 19,8 tys. osób więcej (+10,9%) niż w 2023 r.

Najwięcej atrakcji wąskotorowych oferuje województwo wielkopolskie. W 2024 r. przewozy realizowało aż 7 kolei wąskotorowych: Śmigielska Kolej Wąskotorowa, Kolejka Parkowa Maltanka, Wyrzyska Kolejka Powiatowa, Kaliska Kolej Dojazdowa, Pleszewska Kolej Dojazdowa, Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa i Średzka Kolej Wąskotorowa.

W 2024 r. aż 36,3% osób, które były zaangażowane przy obsłudze kolei wąskotorowych, stanowiła grupa na stałe współpracujących wolontariuszy. Pozostałe 63,7% to zatrudnieni na różnych stanowiskach pracownicy. Specyfika zatrudnienia związana jest z tym, że niejednokrotnie jeden pracownik realizuje różne funkcje. Kolejarze wcielają się np. w rolę animatora grupy, oprowadzają po stacji, opowiadają ciekawostki i historie związane z koleją czy też wyjaśniają, jak działa lokomotywa parowa.

Urząd Transportu Kolejowego (UTK) co roku analizuje wyniki kolei wąskotorowych. Jest to możliwe dzięki danym, jakie w ramach sprawozdawczości przekazują operatorzy. Na potrzeby opracowania „Koleje Wąskotorowe w Polsce w 2024 roku” UTK wykorzystał również informacje dostępne na stronach internetowych tych podmiotów oraz inne ciekawostki z portali informacyjnych.

W Polsce 24 operatorów prowadzi 26 kolei wąskotorowych. Oferują wiele ciekawych tras o różnych długościach. UTK od kilku lat opisuje je w bezpłatnym przewodniku. Wydanie na 2025 rok można pobrać ze strony urzędu.