Jaki procent linii kolejowych w Polsce daje możliwość jazdy powyżej 120 km/h?

Dane zebrane przez Urząd Transportu Kolejowego dotyczą linii kolejowych tzw. normalnotorowych o rozstawie 1435 mm oraz szerokotorowych o rozstawie 1520 mm. Wszystkie linie kolejowe należące do zarządców infrastruktury wg stanu na 31 grudnia 2022 r. liczyły 21 550 km długości, z czego 19 393 km stanowią, zgodnie z deklaracjami zarządców infrastruktury, linie eksploatowane. Oznacza to wzrost długości linii eksploatowanych w stosunku do danych odnotowanych w 2021 r. o 67 km. Linie szerokotorowe stanowiły 2,9% eksploatowanych linii kolejowych (568 km). Najdłuższą linią szerokotorową jest linia zarządzana przez PKP LHS, której długość to 394,7 km – linia ta jest w 100% eksploatowana.

Linie kolejowe w Polsce zasilane są napięciem stałym 3 kV DC. Długość linii zelektryfikowanych wyniosła w 2022 r. 12 126 km, tj. o 18 km więcej niż w 2021 r. Linie zelektryfikowane stanowią 62,5% długości linii eksploatowanych w Polsce. Spośród linii zelektryfikowanych, 4 086 km stanowiły linie jednotorowe, a pozostałe 8 040 km linie dwutorowe.

Jak podaje UTK, linie jednotorowe nadal stanowią większość linii kolejowych w Polsce – 10,5 tys. linii eksploatowanych w Polsce, co stanowi 54%. Z kolei długość linii dwutorowych wynosi 8,9 tys. km, a poziom ich elektryfikacji to 90,2%. Linie o znaczeniu państwowym stanowiły 68,7% wszystkich linii w Polsce. Długość eksploatowanych linii o znaczeniu państwowym wyniosła 13 323 km.

Długość (w km) i udział linii kolejowych w podziale na rodzaj sieci w 2022 r.




Długość (w km) i udział linii jednotorowych i dwutorowych w 2022 r.




Średnia gęstość linii kolejowych w 2022 r. utrzymał się na praktycznie tym samym poziomie co w 2021 r. i wynosiła 6,2 km/100 km2.

Parametry techniczne linii kolejowych w związku ze specyfikacją infrastruktury są określane w oparciu o wartości poszczególnych torów i ich eksploatacji. W 2022 r. udział linii o prędkości maksymalnej powyżej 160 km/h wyniósł 2,1%. Udział torów linii kolejowych o parametrach od 120 do 160 km wyniósł 15,5% . Parametr nacisku na oś o wartości równej lub większej 221 kN spełniało według danych za 2022 r. 76,5% torów.

Infrastruktura kolejowa w Europie

Według danych IRG-Rail infrastruktura kolejowa w Europie w 2021 r. obejmowała ponad 233,8 tys. km linii kolejowych, co w zestawieniu z 2020 r. oznacza nieznaczny spadek – o 404 km (-0,2%). Największą długością linii kolejowych w Europie (16,8% udziału) dysponują Niemcy. Eksploatowane przez ten kraj linie kolejowe o długości 39,4 tys. km są w 53,7% zelektryfikowane. Francja z siecią kolejową o długości 27,7 tys. km zajmuje drugą pozycję (udział na poziomie 11,8%). Poziom elektryfikacji linii kolejowych w tym kraju wynosił 60,3%. Trzecie pod względem długości są linie kolejowe w Polsce (19,3 tys. km) – co stanowi 8,3% długości linii kolejowych w 31 analizowanych krajach. Linie kolejowe w Polsce były w 62,9% zelektryfikowane w 2021 r.

Według zestawienia IRG-Rail ponad połowa długości linii kolejowych w Europie (55,8%) to linie zelektryfikowane. Jedynym krajem, który dysponuje w pełni zelektryfikowaną siecią kolejową pozostaje Szwajcaria. W 2021 r. było tam użytkowanych 5,3 tys. km linii (2,3% udziału). W Luksemburgu sieć kolejowa jest zelektryfikowana w 96,7%, przy czym w 2021 r. było tam eksploatowanych niespełna 271 km linii kolejowych, co stawia ten kraj na ostatnim miejscu pod względem długości linii kolejowych wśród analizowanych państw według zestawienia IRG Rail.

Jaka jest intensywność wykorzystania polskiej infrastruktury kolejowej?

W zdecydowanej większości krajów europejskich sieci kolejowe są w większym zakresie wykorzystywane przez transport pasażerski niż towarowy. W 2021 r. średnia europejska intensywność użytkowania sieci przez pociągi pasażerskie wyniosła 42 pociągokilometry na 1 km linii na dzień (40 w 2020 r.). Najwyższe wartości tego parametru utrzymują się w Holandii (136 pociągokilometrów w 2021 r. i 124 pociągokilometry w 2020 r.), Szwajcarii (106 pociągokilometrów w 2021 r. i 101 pociągokilometrów w 2020 r.) i Danii (99 pociągokilometrów w 2021 r. i 87 pociągokilometrów w 2020 r.). W przypadku Polski wartość ta wyniosła odpowiednio 25 pociągokilometrów w 2021 r. i 23 pociągokilometry w 2020 r.

W zakresie intensywności użytkowania sieci przez pociągi towarowe średnia europejska w 2021 r. wynosiła 10 pociągokilometrów na 1 km linii na dzień (w 2020 r. było to 9 pociągokilometrów na 1 km linii na dzień). Najwyższe wartości tego parametru odnotowano w Słowenii (25 pociągokilometrów w 2021 r. i 23 pociągokilometry w 2020 r.), następnie w Austrii (25 pociągokilometrów w 2021 r. i 23 pociągokilometry w 2020 r.) i w Niemczech (19 pociągokilometrów w 2021 r. i 17 pociągokilometrów w 2020 r.). W Polsce intensywność użytkowania sieci przez pociągi towarowe to odpowiednio 12 pociągokilometrów w 2021 r. i 11 pociągokilometrów w 2020 r. W przypadku dwóch krajów: Litwy i Słowenii stopień użytkowania sieci przez transport towarowy był większy niż przez transport pasażerski.

Szczegółowe dane na temat infrastruktury kolejowej w Polsce i Europie można znaleźć na stronie dane.utk.gov.pl i w „Sprawozdaniu z funkcjonowania rynku transportu kolejowego. 2022”