Grunty PKP wyjęte spod prawa

Gazeta przypomina, że w 1960 r. uchylono rozporządzenie prezydenta RP z 24 września 1926 r., przyznające PKP zarząd nad nieruchomościami Skarbu Państwa, i nie wydano żadnego aktu prawnego, który by je zastąpił. Za to wg tzw. ustawy komunalizacyjnej z 1990 r. tereny, do których kolej nie ma prawa przechodzą na własność gminy. Jak czytamy, po dziesięciu latach próbowano naprawić ten błąd w ustawie o komercjalizacji przedsiębiorstwa PKP, według której PKP miały nabyć prawo użytkowania wieczystego gruntów, którymi władały 5 grudnia 1990 r.

Według gazety, kiedy PKP zaczęły występować do wojewodów o prawo użytkowania wieczystego nieruchomości, część z nich odmówiła i sprawy trafiły do sądów, a te wydawały różne wyroki. O tym, czy ustawa komercjalizacyjna zniosła komunalizację terenów PKP miał zadecydować Naczelny Sąd Administracyjny. Ten stwierdził, że „faktyczne władanie przez PKP nieruchomościami nie wyłączało takich gruntów spod komunalizacji”. – To dla nas niezwykle trudna sytuacja – przyznał w rozmowie z „Rz” Michał Beim, członek zarządu PKP SA. Pojawia się bowiem ryzyko zwrotu gminom nawet tych gruntów, na których znajdują się tory.

Zdaniem PKP nie ma podstaw do podważania prawa do gruntów

W ocenie PKP SA prawo użytkowania wieczystego spółki na gruntach kolejowych wprost wynika z aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 8.09.2000 r. o komercjalizacji i restrukturyzacji PKP i nie ma podstaw do jego podważania. Spółka w wypowiedzi dla „Rynku Kolejowego” podkreśla, że w ostatnich latach sądy administracyjne wydawały już niekorzystne dla PKP SA rozstrzygnięcia dotyczące uwłaszczenia na gruntach zarządzanych historycznie przez przedsiębiorstwo państwowe PKP. Powodem był brak po stronie PKP decyzji przekazującej w zarząd poszczególne nieruchomości gruntowe stanowiącej podstawę ich komunalizacji. Tym samym tytuł prawny do tych gruntów przyznawany był gminom, na terenie których grunty te są położone. Dla PKP oznacza to w dalszym etapie utrudnienia lub wręcz brak możliwości uwłaszczenia się.

– Mając na względzie powyższe okoliczności, PKP SA w ramach postępowania przed NSA przedstawiła stanowisko wskazujące jednoznacznie na ciągłość prawną prawa zarządu PKP nad gruntami kolejowymi, począwszy od 1926 roku, kiedy to utworzono przedsiębiorstwo państwowe PKP i oddano mu w zarząd grunty niezbędne do prowadzenia działalności kolejowej. Stanowisko to w pełni poparła Prokuratura Krajowa, która również uczestniczyła w postępowaniu – zaznacza Maciej Bułtowicz z biura prasowego PKP SA.

MIB już pracuje nad nowymi przepisami

Rzecznik Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa Szymon Huptyś informuje "Rynek Kolejowy", że MIB analizuje uzasadnienie uchwały podjętej przez NSA dotyczącej gruntów kolejowych. Ministerstwo uspokaja, że uchwała NSA, nie stanowi prawa, a jest jedynie wskazówką, którą będą się kierować kolejne sądy administracyjne. – Dotychczas udawało się uzyskiwać również wyroki pozytywne dla PKP SA – przypomina rzecznik, ale przyznaje, że wydanie uchwały w praktyce może utrudnić wydawanie pozytywnych dla PKP SA oraz „zrozumiałych społecznie i gospodarczo rozstrzygnięć”. Ponadto uchwała może stanowić pretekst do podważania wydanych już decyzji na rzecz spółki.

– Niekorzystnym jest podejście NSA do kwestii potwierdzania stanu prawnego nieruchomości będących we władaniu spółek kolejowych, co przez około 15 lat odbywało się w drodze decyzji wojewodów. Stanowisko PKP SA w pełni poparła Prokuratura Krajowa, która również wnosiła o podjęcie uchwały przeciwnej do tej, jaką ostatecznie podjął skład sędziowski NSA – zaznacza rzecznik MIB.

W Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa jeszcze przed podjęciem przez NSA uchwały zostały rozpoczęte prace mające na celu przygotowanie odpowiednich przepisów w zakresie komunalizacji na gruntach kolejowych. – Pozyskane informacje co do treści uchwały NSA, potwierdzone również doniesieniami medialnymi wskazują, że wstępnie opracowywane regulacje prawne w przedmiocie komunalizacji, mające na celu ochronę gruntów kolejowych i odnoszące się do tematyki inwestycyjnej na liniach kolejowych, będą musiały znacznie głębiej ingerować w ukształtowane dotychczas regulacje prawne – przyznaje Hupyś. 

Ministerstwo chce uporządkować przepisy prawa na styku komunalizacji oraz uwłaszczania się przez grupę PKP na gruntach kolejowych. Jednocześnie stanowczo podkreśla, że przez lata nie było zainteresowania kompleksowym rozwiązaniem tego problemu. – Wskazuje na to także postęp uwłaszczania się przez PKP SA na posiadanych gruntach – przez ponad 15 lat nie zdołano się uwłaszczyć na około 10 procentach gruntów – podsumowuje rzecznik.