Dlaczego PLK pobiera opłaty za utrzymanie przejazdów, gdzie nie ma pociągów?

Zdaniem posła, żądania PKP PLK, choć podbudowane prawnie odpowiednim rozporządzeniem z 2015 roku, narażają mieszkańców gmin na opłaty z tytułu użytkowania przejazdów kategorii F w wysokości od 445 do 800 zł netto za rok.

– PKP Polskie Linie Kolejowe przedstawiła żądania dotyczące torowisk zamkniętych od ok. 20 lat. Za przykład mogą posłużyć torowiska pomiędzy Wielbarkiem a Nidzicą (niekompletne i zarośnięte dziką roślinnością) oraz na terenie Natura 2000 w gminach Wielbark, Janowo i Nidzica (lokalne samorządy zaproponowały ich rozebranie i stworzenie w ich miejsce ścieżek rowerowych) – pisze poseł i pyta Ministerstwo Infrastruktury, dlaczego społeczność lokalna i gminy narażone są na opłaty, w tym również za przejazdy przez torowiska nieużytkowane od ponad 20 lat?

Do 500 zł opłaty rocznie za przejazd, gdzie nie ma pociągu. Możliwa bonifikata

Na pytania posła obszernie odpowiadał Andrzej Bittel, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury. Przypomina on, że jeżeli przejazd znajduje się nie na drodze publicznej, lecz wewnętrznej, musi zostać zakwalifikowany do kategorii F.

– Z informacji uzyskanych z PKP Polskie Linie Kolejowe wynika, iż opłata za użytkowanie przejazdu kat. F uwzględnia zarówno koszty bezpośrednie, jak i pośrednie (najem terenu, amortyzacja, podatki oraz koszty diagnostyki, narzuty), bez marży zysku. Z uwagi na konieczność prowadzenia diagnostyki infrastruktury kolejowej, jak również odprowadzania podatków do gmin, powyższe opłaty dotyczą także przejazdów kolejowo-drogowych na liniach nieeksploatowanych. Roczny koszt czynszu przejazdu kolejowo-drogowego ponoszonego przez jego użytkownika wynosi dla większości przejazdów 300–900 zł. Dla przejazdów na liniach nieeksploatowanych opłaty wynoszą odpowiednio 300–500 zł – wyjaśnia minister i dodaje, że wobec oporu przed opłatą, użytkownikom przejazdów kategorii F zaproponowano jeszcze bardziej obniżone stawki.

– Zaproponowana została nowa stawka, która zawiera tylko opłatę podatku za grunt powiększoną o koszty wydziałowe i ogólnozakładowe (około 60 zł). Jednocześnie, w wyjątkowych przypadkach uwarunkowanych sytuacją życiową użytkownika przejazdu kategorii F dyrektor właściwego terenowo Zakładu Linii Kolejowych PKP PLK może wyrazić zgodę na zwolnienie użytkownika z obowiązków bieżącej konserwacji przejazdu oraz utrzymywania właściwych warunków widzialności w trójkącie widoczności przejazdu (wycinka roślinności). W powyższej sytuacji obowiązki te spoczywały będą na spółce.

PLK część przejazdów już zlikwidowała

Minister poinformował też, że na terenie gmin Wielbark, Janowo i Nidzica w latach 2017–2018 przeprowadzona została z różnych przyczyn likwidacja 4 przejazdów kolejowo-drogowych kategorii F, zlokalizowanych na linii nr 35 Ostrołęka – Szczytno. Dodaje, że „w przypadku niezgłoszenia się osób lub podmiotów wyrażających chęć użytkowania przejazdów kategorii F, Spółka, w świetle istniejącego porządku prawnego, nie ma obowiązku dalszego jego utrzymywania.”

Niepodjęcie działań w kierunku przekwalifikowania dróg dojazdowych na drogi publiczne i niezgłoszenie ich do zmiany na kategorię F przez osoby zainteresowane przejazdem przez tory już stało się przyczyną likwidacji dwóch przejazdów, mających do tej pory status D. Stało się to w kilometrze 61,081 oraz 76,627 na linii 35 Ostrołęka – Szczytno.

Dlaczego pobiera się opłaty za utrzymanie przejazdów, gdzie nie ma pociągów?

Jak ministerstwo tłumaczy pobór opłat za utrzymanie przejazdów, gdzie nie jeżdżą pociągi?

– Brak prowadzenia ruchu na linii kolejowej nie oznacza jednoznacznie jej likwidacji. Jednym z powodów nieeksploatowania danej linii kolejowej mogą być np. warunki techniczne infrastruktury. W przypadku zainteresowania przewoźników prowadzeniem ruchu kolejowego oraz znalezienia źródeł finansowania robót budowlanych na danej linii ruch kolejowy może zostać przywrócony – odpowiada minister Bittel.

Opłata obróci się przeciwko nieprzejezdnym liniom

Niestety, żądania finansowe przedkładane właścicielom gruntów przylegających do przejazdów zdecydowanie wpłyną na stosunek społeczności lokalnych do pozostawienia nieeksploatowanych linii. Gminy, przy udziale mieszkańców, nie będą chciały uiszczać tak kuriozalnych opłat i przyklasną każdej inicjatywie zmierzającej do likwidacji linii kolejowej, czy przebudowie jej na ścieżkę rowerową. Ministerstwo natomiast, oficjalnie deklarując sprzeciw wobec likwidacji linii, ze spokojem stwierdzi, że w tym wypadku na likwidację linii nalegali sami samorządowcy.