Wózki manewrowe szynowo- drogowe ZAGRO dla rynku kolejowego

Wśród coraz szerszej gamy rozwiązań konstrukcyjnych oferowanych na rynku krajowym i europejskim, na szczególną uwagę zasługują wózki manewrowe firmy ZAGRO. Jest to jeden z wiodących europejskich producentów wózków szynowo-drogowych o napędzie elektrycznym, przeznaczonych głównie do prowadzenia prac manewrowych w punktach utrzymania taboru kolejowego, warsztatach naprawczych, zakładach produkcyjnych, zajezdniach tramwajowych, małych bocznicach kolejowych oraz wszędzie tam, gdzie nie ma potrzeby lub wręcz możliwości zastosowania lokomotywy manewrowej.

Wózki manewrowe ZAGRO, oferowane w Polsce przez firmę Fire-Max Sp. z o.o., należą do szerokiej rodziny pojazdów pomocniczych serii E-MAXI, z których najmniejszy model E-MAXI S jest w stanie przetaczać pojazdy szynowe o masie do 100 t, natomiast największe i najcięższe modele E-MAXI XXL mogą prowadzić manewry składami dochodzącymi nawet do 2800 t. Z uwagi na rosnące zainteresowanie rynku tego typu pojazdami manewrowymi oraz ciągłym rozwojem nowych technologii, trwają obecnie intensywne prace rozwojowe nad wprowadzeniem jeszcze silniejszych konstrukcji, głównie z przeznaczeniem do obsługi bocznic kolejowych i wszelkiego rodzaju terminali kontenerowych, gdzie wymagane są duże zdolności uciągu na krótkie odległości i duża mobilność.

Rozważając zakup i utrzymanie lokomotywy manewrowej lub pojazdu dwudrogowego - wózka manewrowego, np. firmy ZAGRO, należy szczegółowo przenalizować swoje oczekiwania i potrzeby, zarówno pod względem ekonomicznym jak i funkcjonalnym.

Za zakupem wózków manewrowych ZAGRO z rodziny E-MAXI przemawiają w szczególności duże możliwości ich konfiguracji i adaptacji do indywidualnych potrzeb przyszłego użytkownika. Poza podstawowym rozstawem toru 1435 mm, istnieje możliwość dostosowania pojazdu do szerokości toru 1520 mm stosowanej na LHS i bocznicach stycznych z tzw. torem szerokim.

W zależności od przewidzianego obciążenia częstotliwością pracy oraz masą przeciąganych pojazdów szynowych (wagonów, lokomotyw, zespołów trakcyjnych), można dobrać odpowiednią wersję wózka. Należy przy tym pamiętać, że maksymalna masa pojazdu szynowego, jaka może być przetaczana (ciągniona lub pchana) przez wózek, podawana jest przez producentów tego typu urządzeń zazwyczaj w odniesieniu do prostego, suchego i wolnego od liści lub lodu odcinka toru o zerowym pochyleniu. Z tego też względu określając oczekiwaną siłę uciągu pojazdów szynowych należy uwzględnić wszelkie skrajne i możliwe do wystąpienia niekorzystne warunki terenowe i atmosferyczne na terenie docelowego miejsca eksploatacji i odnieść ją do najcięższego pojazdu lub zespołu pojazdów jakie przewidziane są do manewrowania.

Dotychczasowe doświadczenia użytkowników krajowych i zagranicznych potwierdzają, że do mechanizacji prac serwisowo-utrzymaniowych w większości punktów utrzymania taboru szynowego, najlepiej sprawdzają się wózki typu E-MAXI L lub E-MAXI XL będące w stanie z łatwością przetaczać lokomotywy, wagony lub nawet całe spalinowe i elektryczne zespoły trakcyjne.

Konstrukcja wózków manewrowych E-MAXI została tak opracowana, by móc osiągać największe możliwości manewrowe przy jednoczesnym zapewnieniu jak największej mobilności. Udało się to dzięki wyposażeniu każdego wózka w cztery niezależne koła napędowe, które umożliwiają poruszanie się zarówno na drogach utwardzonych, np. wewnątrz hal utrzymania, jak również po szynach. Prowadzenie w torze zapewniają automatycznie opuszczane i podnoszone koła szynowe o odpowiednim profilu, dostosowane do odpowiedniej szerokości toru.
To co wyróżnia system napędowy wózków manewrowych ZAGRO, to zespół czterech jednostek napędowych wyposażonych w przekładnię z dwoma silnikami elektrycznymi, gdzie jeden odpowiada za ruch a drugi na skręcanie każdego koła napędowego w zakresie od 0o do 130o.

Dzięki temu wózki E-MAXI charakteryzują się zdecydowanie największą mobilnością i zwrotnością wśród analogicznych rozwiązań konstrukcyjnych oferowanych na rynku. Zastosowane wspomnianego systemu napędowego umożliwia przemieszczanie się wózka manewrowego praktycznie w każdych warunkach i układach torowych, w tym szczególnie w wąskich przejściach technologicznych na końcach hal warsztatowych, pomiędzy ustawionymi na posadzkach elementami wyposażenia kolejowego i wszelkimi innymi przeszkodami, których nie brakuje w typowym warsztacie utrzymania taboru. Warto tu wspomnieć, iż do zmiany położenia wózka i przejazdu na sąsiedni tor nie ma potrzeby zapewnienia dodatkowego wolnego toru, rozjazdów lub długich, utwardzonych powierzchni. Wystarczy krótki, bo wynoszący tyle ile długość wózka odcinek toru przykryty płytą CBP nawierzchni kolejowej zatopionej w betonie lub nawierzchni zintegrowanej dla wjazdu lub wyjazdu z toru. Takiej mobilności, zwłaszcza w halach naprawczych nie zapewni żadna lokomotywa ani traktor szynowo - drogowy. Dodatkowym atutem wózków z rodziny E-MAXI jest ich mała wysokość, co umożliwia bezpieczny wjazd pod uniesiony na podnośnikach kolumnowych pojazd szynowy w celu wyciągania lub wciągania wózków kolejowych i technologicznych. Dodatkowym atutem modelu E-MAXI L jest obrotowa głowica sprzęgów, umożliwiająca zmianę położenia sprzęgów o 180o bez konieczności wyjazdu z toru i obrotu całego wózka. Dzięki temu istnieje możliwość wykorzystania dwóch różnych typów sprzęgów z każdej strony wózka.

Istotny z punktu widzenia bezpieczeństwa pracowników i przetaczanych pojazdów proces hamowania również odbywa się z wykorzystaniem silników elektrycznych, co gwarantuje ich wysoką efektywność. Dodatkowo zarówno model E-MAXI L jak i E-MAXI XL może być wyposażony w system hamulca zespolonego z kompresorem i zbiornikami powietrza do układu hamulcowego wagonów. Po zatrzymaniu wózki samodzielnie aktywują hamulec postojowy, co zapobiega przypadkowemu ich przemieszczeniu. Szczególna dbałość o bezpieczeństwo znalazła swoje odzwierciedlenie w zabudowie czujników przechyłu w panelu sterującym aktywujących automatyczne hamowanie, także w sytuacji przypadkowego jego upuszczenia lub nadmiernego pochylenia. Zabezpiecza to proces przemieszczania się pojazdów szynowych przed skutkami ewentualnego potknięcia się lub innego nagłego zdarzenia z udziałem personelu obsługującego. Dodatkowo na panelu sterującym umieszczono przycisk SIFA (czuwak aktywny), który wymusza na operatorze świadome i cykliczne „powiadamianie” systemu o czujności w określonych odstępach czasu.
Warto też zwrócić uwagę, iż typowo sterowanie wózkiem odbywa się drogą zdalną - radiową, zarówno w trybie drogowym jak i szynowym, o zasięgu do ok. 150 m. Dla użytkowników planujących eksploatację tego typu wózków, w środowisku o silnym tłumieniu sygnału radiowego, z pomocą przychodzą dodatkowe wzmacniacze sygnału lub sterowanie za pomocą kabla. Oczywiście w przypadku wyposażenia modelu E-MAXI XL w kabinę operatora, proces sterowania może, lecz nie musi, odbywać się z poziomu kabiny za pomocą zintegrowanych z obrotowym siedziskiem joysticków lub koła kierownicy.

Dzięki współczynnikowi tarcia jaki występuje między materiałami stal/guma, niewielkie gabarytowo wózki serii E-MAXI L lub E-MAXI XL o masie od ok. 5 t do ok. 17 t są w stanie sprawnie się poruszać i manewrować z ciężkimi pojazdami kolejowymi zarówno na torze bezpodsypkowym (zintegrowanej nawierzchni szynowo - drogowej), szynach zatopionych w posadzce betonowej, podporach blokowych, jak i na klasycznej nawierzchni szynowej położonej na podkładach.

Energię do napędu wspomnianych silników elektrycznych zapewniają nowoczesne akumulatory trakcyjne o pojemności dostosowanej do zamierzonego zakresu pracy wózka, zazwyczaj w przedziale od 625 Ah do 1000 Ah. Taka pojemność pozwala na intensywną i nieprzerwaną pracę podczas całej zmiany roboczej służb serwisowych, a przy mniejszym obciążeniu może wystarczyć nawet na kilka dni pracy.
Dobór odpowiedniej pojemności do intensywności pracy warsztatów pozwala na optymalne wykorzystanie wózka w godzinach pracy i ładowanie akumulatorów w godzinach nocnych, by móc zapewnić pełną efektywność w kolejnym dniu. W sytuacji, gdy wózek jest użytkowany przez 24 h/dobę istnieje możliwość zastosowania zapasowego zestawu akumulatorów, który można łatwo zmienić, np. przy użyciu wózka widłowego, a także wykonania modelu E-MAXI XL w wersji hybrydowej, wyposażonej w dodatkowy silnik wysokoprężny (Diesel) do ładowania akumulatorów podczas pracy.

Na częstotliwość ładowania bez wątpienia ma wpływ sposób użytkowania wózka manewrowego oraz stan i rodzaj infrastruktury szynowej.
Przy założeniu, iż liczba cykli ładowania współczesnych ogniw akumulatorowych wynosi co najmniej 1200, bezpiecznie można stwierdzić, iż przy ładowaniu akumulatorów dwa razy w tygodniu ich żywotność dla typowej pracy warsztatowo-utrzymaniowej wyniesie ponad 10 lat.

Rosnące wymagania w zakresie Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem przewoźników kolejowych oraz Systemów Zarządzania Utrzymaniem w podmiotach odpowiedzialnych za utrzymanie pojazdów szynowych wymusza na producentach wózków manewrowych wprowadzanie szeregu dodatkowych elementów poprawiających poziom bezpieczeństwa obsługi. Firma ZAGRO w swoich wózkach E-MAXI oferuje także szereg dodatkowych rozwiązań konstrukcyjnych, możliwych do zabudowy na życzenie użytkownika.