Warszawa: Lokomotywownia na Odolanach w rejestrze zabytków [zdjęcia]

W roku 1948 wybudowana została parowozownia na wsi Odolany, która została przyłączona do Warszawy 3 lata później (stanowi część Woli). Wybrana lokalizacja nie była przypadkowa – na początku minionego stulecia to właśnie przez Odolany poprowadzona została Kolej Warszawsko-Kaliska. Z kolei krótko po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, bo już w latach dwudziestych, powstała stacja postojowa Warszawa Szczęśliwice. Krótko po zakończeniu II wojny światowej rozpoczęta została odbudowa torowisk, budynków stacyjnych oraz zaplecza technicznego, które zostały zniszczone bądź poważnie uszkodzone. W ramach tego procesu w 1946 roku zapadła decyzja o budowie stacji rozrządowej na Odolanach wraz z parowozownią.

Nową parowozownię zaprojektował Stefan Kazimierz Brandt, który był w naszym kraju prekursorem w zakresie konstrukcji żelbetowych. Projekt stanowił adaptację przedwojennego projektu parowozowni schodkowej z 24 stanowiskami, która powstała w Zduńskiej Woli Karsznicach na Magistrali Węglowej w 1933 roku. Do 1948 roku powstało 6 hal z 3 torami. Jeszcze w latach 50. część hal została zelektryfikowana, natomiast w latach 60. w związku z modernizacją ciągu linii kolejowych pomiędzy Warszawą a Gliwicami parowozownia została kompleksowo dostosowana do obsługi taboru spalinowego i elektrycznego.

– W hali 0 wydzielono pomieszczenia biurowo-administracyjne i techniczne. Od strony wschodniej przylegał do niej budynek szatni z umywalniami i jadalnią. Pomiędzy częścią warsztatową a halą I wydzielono warsztat gospodarczy. Hale I-III przeznaczone były do obsługi taboru spalinowego, zaś Hale V-VI przeznaczono do obsługi taboru elektrycznego. Na terenie parowozowni zaprojektowano także konieczną infrastrukturę mieszkaniową i techniczną, m.in. transformatorownię, hydrofornię, budynek straży pożarnej, budynki administracyjne i mieszkalne, kotłownię, magazyny, zasobniki, bunkier składu olejowego, suszarnie do piasku, punktu kontrolne oraz torowisko łączące Parowozownię Odolany z linią kolejową ze stacji Warszawa Zachodnia do stacji Szczęśliwice (tzw. stara obwodnica) – czytamy w poście opublikowanym przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Fakt, iż odwołujemy się do publikacji konserwatora zabytków, nie jest przypadkowy. Decyzją MWKZ lokomotywownia na Odolanach, która była eksploatowana jeszcze w 2024 roku, została wpisana do rejestru zabytków. Jak wskazuje MWKZ, parowozownia, a następnie lokomotywownia, była na przestrzeni kolejnych dekad świadkiem najpierw powojennej odbudowy infrastruktury kolejowej w Warszawie, a następnie jej późniejszej historii. Przypomnijmy, że w przeszłości rozpatrywano lokomotywownię na Odolanach w kontekście docelowej lokalizacji Stacji Muzeum. Koncepcja szybko stała się jednak nieaktualna. Były prezes zarządu PKP Krzysztof Mamiński wskazywał w tym kontekście na brak dojazdu.