Rok 2019 był kolejnym, w którym ładunki masowe stopniowo ustępowały miejsca na kolei przewozom intermodalnym - wynika z podsumowania 2019 r., opublikowanego przez Urząd Transportu Kolejowego. Niestety, wielkość samych przewozów towarowych zauważalnie spadła. Optymizmem może za to napełniać coraz większa liczba nowych przewoźników na polskim rynku.
Przewozy towarowe w 2019 r. spadły w Polsce do poziomu zbliżonego do roku 2010. Wszyscy przewoźnicy kolejowi przewieźli łącznie ok. 236,4 mln ton ładunków – o 5,5% i 13,9 mln t mniej, niż w poprzednim. Najgorsze wyniki odnotowano w grudniu (17,5 mln t) i czerwcu (18,6 mln t). Oznacza to przerwanie trendu wzrostowego,
rozpoczętego w roku 2017.
Wielu chętnych do oferowania przewozów
Niższa o 6,3% rok do roku była też praca przewozowa (55,9 mld tonokilometrów). Średnia odległość przewozu jednej tony ładunku spadła o 2 km do 236 km (spadek o 1%). Równocześnie zwiększyła się jednak długość realizowanych tras, do czego przyczyniły się m. in. relacje tranzytowe i międzynarodowe, często spotykane zwłaszcza w transporcie intermodalnym.
Praca eksploatacyjna (82,3 mln pociągokilometrów) również spadła, choć nie powróciła do stałego poziomu ok. 74,5 mln pockm, obserwowanego od roku 2012. Wzrost w latach 2017 i 2018 okazał się jednak w dużym stopniu przejściowy. Według UTK mógł on wynikać ze zwiększenia liczby relacji międzynarodowych, ale także z licznych zamknięć torowych i objazdów, wymuszonych modernizacją sieci.
Pozytywnym zjawiskiem było natomiast zwiększenie skali działalności przewozowej niektórych podmiotów działających na polskim rynku od niedawna. – Dane za 2019 r. pozwalają również zauważyć rosnące zainteresowanie wejściem na rynek przez nowych przewoźników – zauważają eksperci UTK.
Surowce wciąż dominują, ale ich udział spadł
Interesujące wnioski wynikają z analizy przewozów pod kątem grup ładunków. Transport produktów przetworzonych (w tym – ładunków skonteneryzowanych) jeszcze mocniej, niż w latach poprzednich, zwiększył swój udział w przewozach kosztem tradycyjnie kojarzonych z koleją surowców i ładunków masowych, takich jak węgiel i kruszywa. – Pomimo że udział węgla w produkcji energii w Polsce nadal jest dominujący, to stopniowe zmiany w polityce energetycznej i wykorzystywanie nowych bloków energetycznych znacząco wpływa na wyniki przewozowe tej grupy – komentują autorzy raportu. Spadek przewozów węgla jest od dekady zjawiskiem stałym.
Mimo to węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa oraz gaz ziemny utrzymały udział w przewozach na poziomie 38,5% (aż 98,5% tej grupy stanowił węgiel kamienny). Rudy metali i pozostałe produkty górnictwa i kopalnictwa (łącznie w 75% kruszywa) stanowiły 27,4%, a koks, brykiety i produkty rafinacji ropy naftowej – 11,8%. Łącznie więc, mimo spadków (o 7,4% dla grupy pierwszej i o 8,4% dla drugiej, w sumie o ponad 12,8 mln ton), ładunki masowe to nadal 77,7% masy netto wszystkich towarów przewiezionych koleją.
Do innych grup ładunków, których kolej przetransportowała mniej, należą np. metale i wyroby metalowe gotowe (z wyłączeniem maszyn i urządzeń). – Dynamika pozostałych grup wskazuje na stosunkowo duży w dalszym ciągu wpływ na wartości całego rynku grupy rudy metali i wyrobów górnictwa, jednakże stopniowo rośnie znaczenie przewozów produktów rafinacji, zaś w pozostałych grupach występuje duże zróżnicowanie dynamiki zmian – podsumowują twórcy opracowania. Najbardziej zauważalnie wzrosły przewozy w grupach: „meble i pozostałe wyroby gotowe” (o 52,2%), „produkty spożywcze, napoje i wyroby tytoniowe” (o 24,3%), „maszyny, urządzenia, sprzęt elektryczny i elektroniczny” (o 21,5%) i „sprzęt transportowy” (o 16,7%).
Intermodal umocnił swoją pozycję
Duży wzrost masy (o ok. 1,9 mln ton i 13%) dotyczył ponadto w ubiegłym roku towarów określonych jako nieidentyfikowalne. Zdaniem UTK może to być wynikiem wykorzystania kontenerów do transportu ładunków przewożonych w poprzednich latach w wagonach konwencjonalnych (standardowa klasyfikacja towarów do celów statystycznych NST 2007 zalicza do grupy towarów nieidentyfikowalnych m. in. te, które są przewożone w kontenerach lub nadwoziach wymiennych).
Przewozy intermodalne zwiększyły się do 19,5 mln t i 7,1 mld pockm.
Inaczej przedstawiają się dane pod względem pracy przewozowej. Transport ładunków z grup: „Rudy metali, produkty górnictwa i kopalnictwa” (15,7 mld tkm) oraz „Węgiel kamienny, brunatny, ropa, gaz” (15,2 mld tkm) odpowiada łącznie za 55,2% wyniku końcowego. Trzecia najistotniejsza grupa to „Koks, brykiety, produkty rafinacji ropy naftowej” (9,5 mld tkm). Średnia odległość transportu węgla koleją to 163 km, a produktów rafinacji – 366 km. Wartość tego parametru jest największa dla mebli i innych wyrobów gotowych (419 km), a najmniejsza – dla przesyłek listowych i paczek (16 km).
Spośród 61 przewoźników w zestawieniu aż 51 zadeklarowało przewóz rud metali i produktów górnictwa innych niż węgiel. Surowce z grupy „Węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny” przewoziło natomiast 39 przewoźników. – W przypadku pozostałych grup przewóz realizowany jest wyłącznie przez kilka, kilkanaście podmiotów – zwrócono uwagę w raporcie.
Zapisz się do newslettera:
