Rząd chce wprowadzić państwowe egzaminy na stanowisko maszynisty. Branża kolejowa przychyla się do tego rozwiązania, ale wskazuje że potrzeba pilnych zmian w samym systemie szkolenia.
Rada Ministrów
przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym, przedłożony przez ministra infrastruktury. Nowelizacja ma na celu wprowadzenie państwowego egzaminu na stanowisko maszynisty, co ma podnieść bezpieczeństwo - obecnie maszyniści, jako jedyna grupa zawodowa spośród osób odpowiedzialnych za prowadzenie pojazdów, nie są objęci egzaminem państwowym.
Rząd podkreśla, że nowe rozwiązanie pozwoli w obiektywny sposób ocenić zarówno umiejętności, jak i jakość szkolenia kandydatów na maszynistów. Aktualnie, zarówno szkolenie jak i egzaminowanie na licencję maszynisty i świadectwo maszynisty są realizowane przez ośrodek szkolenia i egzaminowania. Po zmianach, wprowadzony zostanie jednolity egzamin państwowy, który będzie przeprowadzany przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Chodzi o egzamin na licencję maszynisty i świadectwo maszynisty, rozszerzony o część na symulatorze. Nowe rozwiązanie realizuje postanowienia Strategii Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 r., w części dotyczącej transportu kolejowego.
Branża poparła projekt
Forum Kolejowe RBF poprało argumentację rządu, który uznał że konieczne jest rozdzielenie szkolenia od egzaminowania w zakresie instytucji, które za to odpowiadają. - Istnieją obawy, że część ośrodków chcąc przyciągnąć do siebie więcej chętnych a w ślad za nimi więcej pieniędzy, reklamowały się wysoką zdawalnością egzaminów co niekoniecznie musiało iść w parze z jakością, a to przecież ściśle związane jest z poziomem bezpieczeństwa - mówi przewodniczący RBF Adrian Furgalski.
Do myślenia dawały
chociażby dane, z których wynikało, że za lekceważenie sygnału „stój” w 13% tego typu zdarzeń odpowiadają maszyniście ze stażem poniżej roku a stanowią oni raptem 1 % wszystkich zatrudnionych maszynistów. - Innym tematem, ale na zupełnie inną dyskusję jest konieczna naszym zdaniem reforma i czas trwania szkoleń dla maszynistów - zauważa Furgalski.
- Przyjęte rozwiązanie eliminuje potencjalny problem łączenia roli szkolącego i egzaminującego w jednym podmiocie - dodaje prezes Fundacji ProKolej Jakub Majewski dodając jednak, że już obecnie podmioty wykonujące te zadania podlegają Prezesowi UTK i w każdym przypadku może on delegować swoich przedstawicieli do komisji. - Znacznie poważniejszym problemem niż egzaminowanie jest jednak sam proces szkolenia, przygotowany w oparciu o archaiczne metody i opierający swoją jakość wyłącznie na liczbie godzin wykładów i praktyk - uważa Jakub Majewski.
- Jeśli nowe prawo gwarantuje, że egzaminy będą rzetelne i w pełni niezależne, definiowanie metod nauczania i nazw przedmiotów staje się zbędne. Wystarczy prosta zasada – umiesz to zdajesz. Nieważne czy uczyłeś się rok czy trzy lata. Bo to, że kandydat na maszynistę szkoli się dłużej niż pilot niczego nie gwarantuje. Poza zniechęceniem młodych ludzi to podejmowania tej pracy – podsumowuje prezes Fundacji ProKolej.
Zmiany za półtora roku
Najważniejsze rozwiązania zaproponowane w nowelizacji to:
- Szkolenie i egzaminowanie maszynistów zostanie rozdzielone. Szkoleniem zajmować się będą w dalszym ciągu ośrodki szkolenia maszynistów i kandydatów na maszynistów, a egzaminy będą prowadzone przez egzaminatorów zatrudnianych przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.
- Dotychczasowe ośrodki szkolenia i egzaminowania staną się wyłącznie ośrodkami szkolenia.
- Prezes UTK będzie odpowiedzialny za przeprowadzanie egzaminów w formie testów dla kandydatów na maszynistów, ubiegających się o licencję maszynisty. Będzie on również przeprowadzał egzaminy państwowe na świadectwo maszynisty, które składać się będą z części teoretycznej i praktycznej.
- Utworzony zostanie rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe, który będzie prowadzony przez Prezesa UTK.
- Opłata za egzaminowanie kandydatów na maszynistów, ubiegających się o uzyskanie licencji maszynisty i świadectwa maszynisty, nie będzie mogła być wyższa niż równowartość 20 proc. kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku w pierwszym kwartale roku poprzedniego.
Zaproponowane rozwiązania wiążą się z projektem „Poprawy bezpieczeństwa kolejowego poprzez budowę Systemu Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów”, realizowanego przez Prezesa UTK w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. Nowe rozwiązania mają wejść w życie 1 stycznia 2023 r.