Polska Wschodnia: Projekt krajowego planu transportowego bez połączeń przez Bełżec i Lubaczów

Trwają prace nad rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym. Jak wynika z zamieszczonego na stronach Rządowego Centrum Legislacji projektu planu, zakłada się rozwój sieci połączeń dalekobieżnych, co ma przyczynić się do poprawy dostępu do publicznego transportu kolejowego.

Jednak projektowany plan w każdym ze scenariuszy, w tym dotyczącym połączeń sezonowych, pomija położoną w południowo-wschodniej Polsce trasę Zwierzyniec – Bełżec – Lubaczów – Jarosław o długości ok. 142 km. W ruchu dalekobieżnym linia 101 Munina – Hrebenne oraz południowy odcinek linii nr 69 Rejowiec – Hrebenne przestały być obsługiwane przed kilkoma laty. Wcześniej tą trasą kursowały pociągi łączące Zamość z większymi miastami Polski Południowej, jak m.in. Rzeszów, Kraków, Katowice i Wrocław.

Od tamtego czasu mieszkańcy terenów położonych w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego oraz północno-wschodniej części regionu podkarpackiego stracili dostęp do kolejowych połączeń dalekobieżnych. Przy omawianym odcinku położona jest siedziba starosty – Lubaczów (12, tys. mieszkańców), mniejsze miasta: Horyniec-Zdrój (2,4 tys. mieszkańców), Józefów (2,5 tys. mieszkańców), Lubycza Królewska (6,4 tys. mieszkańców) i Oleszyce (3,0 tys. mieszkańców). Przy omawianym ciągu kolejowym położone są również osady Bełżec (2,7 tys. mieszkańców), Susiec (1,3 tys. mieszkańców) oraz leżące w sąsiedztwie przejścia granicznego Hrebenne (300 mieszkańców). Zatem omawiany ciąg komunikacyjny nie obsługuje większych ośrodków miejskich. Z drugiej jednak strony tereny te są chętnie odwiedzane przez turystów, generatorem ruchu może być również uzdrowisko Horyniec-Zdrój. Jednak zasadniczym argumentem za przywróceniem połączeń na tej trasie może być słabość transportu publicznego. Główne miejscowości położone przy wspomnianych ośrodkach nie mają dostępu do wielu połączeń dalekobieżnej komunikacji autobusowej. Kolejowe przewozy regionalne na całym ciągu realizowane są głównie w miesiącach wakacyjnych (do 3 par pociągów w weekendy) – przez cały rok obsługiwany jest jedynie odcinek Jarosław – Lubaczów – Horyniec-Zdrój (maksymalnie 4 pociągi na dobę).

Jak wynika z przesłanego stanowiska Ministerstwa Infrastruktury, stan techniczny omawianego ciągu komunikacyjnego był argumentem za wyłączeniem z planu transportowego trasy Zwierzyniec – Hrebenne – Jarosław. – Stan techniczny linii kolejowych nr 69 i 101 na ciągu Zwierzyniec – Bełżec – Lubaczów – Jarosław nie pozwala na efektywne prowadzenie przewozów dalekobieżnych ze względu na niskie prędkości oraz niewielką przepustowość – informuje „Rynek Kolejowy” Szymon Huptyś, rzecznik prasowy w Ministerstwie Infrastruktury.

Potwierdzają to dostępne dane. Generalnie na trasie obowiązuje prędkość rozkładowa 70 km/h. Jednak na najgorszym szlaku między Horyńcem-Zdrojem a Werchratą linii 101 pociągi mogą poruszać się z prędkością 30 km/h. Ponadto są to linie jednotorowe, co wpływa na przepustowość trasy. Utrudnieniem dla przewoźnika dalekobieżnego jest brak elektryfikacji trasy.

Istnieją niewielkie szanse na zasadniczą poprawę stanu infrastruktury linii kolejowych. W obowiązującym do 2023 r. Krajowym Planie Kolejowym znalazł się projekt rewitalizacji linii nr 101 na odcinku położonym na terenie regionu podkarpackiego. Trafił on na listę rezerwową projektów RPO tego województwa. Jednak zadanie o wartości 214 mln zł raczej nie będzie realizowane w tej perspektywie finansowej. Dotychczas brak nie było publikowanych informacji o prowadzeniu choćby prac przygotowawczych dotyczących tego projektu.

Być może inwestycje będą realizowane w przyszłości. O środki na inwestycje w infrastrukturę kolejową między Zwierzyńcem a Jarosławiem zabiegają władze samorządowe obu województw. – Obecnie prowadzone są prace planistyczne związane z nową perspektywą finansową na lata 2021–2027. Wśród projektów rozważanych do realizacji w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych znalazł się m.in. projekt rewitalizacji linii kolejowej nr 101 Munina – Hrebenne oraz rewitalizacji linii kolejowej nr 69 na odcinku Zawada – Zwierzyniec Towarowy – Hrebenne. Lista przyszłych projektów będzie uwarunkowana wielkością dostępnego budżetu oraz decyzjami na szczeblach rządowym i regionalnym. Obecnie nie są jeszcze znane zasady korzystania z instrumentów finansowych Unii Europejskiej ani potencjalna wielkość alokacji dla przyszłej perspektywy, w tym dla programów regionalnych – wyjaśnia Szymon Huptyś.

Inną kwestią jest brak zaangażowania interesariuszy na rzecz przywrócenia dalekobieżnych połączeń kolejowych. Jak informuje rzecznik prasowy resortu, w latach 2017–2019 nikt nie zgłaszał do organizatora kolejowych przewozów międzywojewódzkich postulatów dotyczących uruchomienia pociągów na omawianym ciągu komunikacyjnym.