POIiŚ: Czy inwestycje transportowe szkodzą środowisku?

Beneficjentami programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko są podmioty z różnych branż, które realizują duże inwestycje służące ochronie przyrody i tworzące szeroko rozumiane zaplecze techniczne. Od 2007 roku dofinansowanie uzyskały m.in. rozbudowujące się uczelnie wyższe, duże miasta przebudowujące oczyszczalnie ścieków, farmy wiatrowe, biogazownie i szpitale. Jednym z priorytetów programu, zarówno w obecnej, jak i w przyszłej perspektywie budżetowej, jest transport.

– W latach 2014 – 2020 program będzie jednak funkcjonował w nieco zmienionych ramach prawnych – mówiła wczoraj Elżbieta Płuska z firmy Atmoterm SA, która przygotowała zleconą przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego prognozę oddziaływania programu na środowisko. Spośród projektów transportowych o dofinansowanie będą mogły ubiegać się te służące drogowej i kolejowej sieci TEN-T, kolei poza tą siecią, niskoemisyjnej komunikacji miejskiej, transportowi intermodalnemu, morskiemu i śródlądowemu oraz poprawie bezpieczeństwa w ruchu lotniczym. Łącznie do rozdysponowania jest 14 mld 688 mln euro.

Drogi i poprawiają, i pogarszają środowisko

– O ile program jako całość pozytywnie wpływa na środowisko, o tyle niektóre działania w jego ramach mogą wywoływać skutki pozytywne i negatywne, albo wręcz tylko negatywne – powiedział dr inż. Jacek Jaśkiewicz, kierownik merytoryczny zespołu przygotowującego opracowanie. – Tak jest w przypadku wielu projektów transportowych. Budowa dróg ma bardzo często wymiar pozytywny, bo np. obwodnice zmniejszają zanieczyszczenie i hałas w miastach, ale i negatywny, bo przenoszą je gdzie indziej – tłumaczył.

Dodał też, że budowa nowych obwodnic i autostrad zwiększa atrakcyjność transportu indywidualnego, co może sumarycznie zwiększyć ilość emitowanych przez pojazdy zanieczyszczeń. – Ponadto nawet budując równolegle autostradę i linię kolejową nie możemy mówić, że przenosimy ruch na kolej – dodał odnosząc się do inwestycji zarówno w kolejową, jak i w drogową sieć korytarzy transportowych TEN-T. – Inwestycje drogowe uszczuplają też zasoby niektórych kopalin, np. kruszyw – uzupełniła Iwona Szatkowska, współautorka prognozy.

Za dużo hałasu, za dużo zanieczyszczeń

Wątpliwości zespołu przygotowującego raport wzbudził też brak spójnej polityki dotyczącej czystości powietrza w miastach i niedostateczny nacisk na niwelowanie hałasu. – Emituje go głównie transport w miastach oraz ruch lotniczy – stwierdził Jaśkiewicz. – Dlatego bardzo ważne jest unikanie błędów przy planowaniu przestrzeni w kontekście inwestycji w transport powietrzny – podkreślał.

Pozytywne dla natury mają być natomiast inwestycje w zakresie transportu morskiego. – W Bałtyku żyje wiele gatunków zagrożonych, dla ich zachowania bardzo dobry jest program ograniczenia emisji zanieczyszczeń przez statki – mówiła Marta Jamontt-Skotis odpowiedzialna w zespole przygotowującym analizę za kwestie bezpośrednio dotyczące ochrony środowiska.

PLK: chcemy zmian w prognozie

Poniedziałkowe spotkanie było też okazją do zgłoszenia uwag do przygotowanej prognozy skutków środowiskowych. PKP PLK chce, by w opracowaniu uwzględniono tylko te linie kolejowe przebiegające przez obszary chronione w ramach programu Natura 2000, w których przypadku istnieje negatywne oddziaływanie na przyrodę. W proponowanej wersji raportu znalazło się bowiem aż kilkadziesiąt planowanych inwestycji opisanych jako oddziałujące na obszary chronione. Zdaniem zarządcy infrastruktury wpływ rewitalizacji tych tras na środowisko jest niewielki, bo kolej istnieje tam od lat, a taki zapis spowoduje konieczność uwzględnienia dodatkowych procedur podczas rozliczania POIiŚ przed Komisją Europejską.

Wnioski do prognozy skutków środowiskowych można składać do 7 listopada nadsyłając je do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.