Pociąg Majów. Kolejowy megaprojekt Meksyku

Tren Maya (Pociąg Majów) to ambitny i wielomiliardowy projekt Meksyku, który został ogłoszony w 2018 r. przez ówczesnego prezydenta-elekta Andrésa Manuela Lópeza Obradora. Zapowiadana trasa miała rozciągać się na długości 1525 kilometrów oraz mieć 34 stacje po drodze i łączyć pięć stanów – Chiapas, Tabasco, Campeche, Jukatan i Quintana Roo. Odpowiada to odległości z Lizbony do Paryża.

Pod koniec 2023 r. prezydent López Obrador zrealizował swoją zapowiedź. 15 grudnia pierwszy pociąg wyruszył ze stacji Cancún do oddalonego o 800 km na zachód miasta Campeche. Czas przejazdu tego pierwszego odcinka wyniósł 9 godzin. Bilety na przejazd pociągiem Tren Maya na pierwszej trasie nie były jednak tanie. W zwykłej klasie ekonomicznej z lotniska w Cancún do Palenque pociąg kosztował 2 118 peso czyli ok. 500 zł. Bilety na miejsca o podwyższonym standardzie to natomiast wydatek 3 382 pesos (ok. 800 zł). Od swojego debiutu Pociąg Majów przewiózł w pierwszych 55 dniach 50 976 pasażerów, czyli średnio 927 osób dziennie przy obłożeniu składów na poziomie 84 proc.

1500 km w siedmiu etapach

Powstanie całej trasy podzielono na siedem etapów, które są otwierane w częściach. Etapy od pierwszego do czwartego, które mają łącznie 892 km na północny wschód od Palenque do Cancún zostały otwarte w grudniu ubiegłego roku. Inaugurację etapu piątego o długości około 120 kilometrów zapowiedziano na 29 lutego. Kolejny odcinek połączy Cancun z Playa del Carmen. Docelowo trasa dotrze do miasta Escárcega. Etap szósty i siódmy przebiegać będzie przez nowe lotnisko w Tulum. Budowa szacowana jest na 28,5 mld dolarów. Pierwotnie szacowano, że koszty budowy linii wyniosą 7,5 mld dolarów. Trasa Pociągu Majów przebiega przez pięć stanów, 40 gmin i 181 miast w południowo-wschodnim Meksyku. Połączy popularne miejsca turystyczne, takie jak Cancún, Playa del Carmen i Tulum, z mniej odwiedzanymi miastami, rezerwatami przyrody i starożytnymi ośrodkami Majów na półwyspie Jukatan.

Na trasie Tren Maya znajdą się łącznie 34 stacje. Od pięciu lat pociąg jest reklamowany jako skuteczny sposób transportu dla mieszkańców do bardziej odległych i mniej odwiedzanych części Meksyku oraz jako projekt, który stworzy miejsca pracy dla Meksykanów. Według prezydenta Lópeza Obradora Tren Maya to „najważniejsze dzieło publiczne na świecie”. Fonatur, Narodowy Fundusz Promocji Turystyki, prognozuje, że kolej może stworzyć setki tysięcy nowych miejsc pracy do 2030 roku.

Trzy rodzaje pociągów

Pasażerowie mogą wybierać spośród trzech dostępnych standardów podróży. Regularne połączenia kolejowe nazywają się Xiinbal i są standardowym rodzajem transportu – np. do pracy – odpowiednim na krótkie dystanse. Pociąg wyposażony jest w duże panoramiczne okna, a wewnątrz znajduje się wagon barowy z usługami gastronomicznymi. Drugi typ pociągów Janal przeznaczony jest dla osób lubiących zjeść podczas podróży koleją, gdyż wyposażony jest w wagon restauracyjny, w którym serwowane są tradycyjne dania z regionu Majów. Trzecia opcja to pociąg P'atal stworzony z myślą o podróżach na duże odległości i wyposażony w takie funkcje jak odchylane siedzenia i kabiny sypialne. Według zapowiedzi, pociąg Tren Maya ma docelowo kursować co dwie godziny, by zapewniać podróżnym bardziej niezawodny i wygodny sposób zwiedzania Półwyspu Jukatan niż autobusy lub colectivos, czyli współdzielone taksówki. Pociąg ma możliwość rozwijania prędkości 176 km/h.

Wycięto 3 mln drzew

Projekt Tren Maya to ogromne zwycięstwo administracji Lópeza Obradora. Inwestycja spotkała się jednak z ogromną krytyką, w tym ze strony grup ekologów. Według The Wall Street Journal wycięto ponad 3 miliony drzew , aby oczyścić drogę dla tej kolejowej trasy , co stanowiło poważny cios dla naturalnych siedlisk lokalnych dzikich zwierząt, takich jak jaguary i pająki. Nowa linia kolejowa umożliwi natomiast turystom łatwiejsze obcowanie z kulturą Majów, którzy żyli głęboko w dżungli.

Składy do obsługi trasy zamówiono od konsorcjum Alstom i Bombardier. Producent odpowiada za dostawy 42 pojazdów X'trapolis. Kontrakt o wartości 1 mld euro podpisano w maju 2021 roku. Zamawiającym był Narodowy Fundusz Promocji Turystyki (Fonatur), czyli agencja rządowa odpowiedzialna za projekt Pociąg Majów. Jednym z głównych czynników decydujących o wygranej Alstomu była deklaracja producenta, że składy zostaną wyprodukowane w lokalnych zakładach Ciudad Sahagún, w stanie Hidalgo. Pociągi X'trapolis to elektryczne jednostki trakcyjne o unikalnym designie zaprojektowanym specjalnie na potrzeby Meksyku. – Jego wygląd inspirowany jest kulturą Majów, majestatem jaguara, jego elegancją, szybkością i pięknem – podaje Alstom.

Choć Meksyk liczy na wzrost liczby turystów zagranicznych, zdaniem prezydenta Amlo ich przewóz nie jest jedynym celem. – Będziemy dbali o to, aby koszty nie były nadmierne. Turyści zagraniczni są oczywiście ważni, ponieważ turystyka jest działalnością, która generuje bogactwo, ale ma tę cechę, że bogactwo to rozdziela – stwierdził podczas inauguracji prezydent Meksyku. Dodał, że brana jest pod uwagę turystyka krajowa i zapewnił, że nie będzie wysokich cen biletów kolejowych. Obecnie ceny na pierwszy odcinek pociągu wahają się już od 735 peso (170 zł) do 1 862 peso (430 zł).