PKP SA wróci do Ministerstwa Infrastruktury?

W 2019 roku powołano nowe Ministerstwo Aktywów Państwowych, na którego czele stanął Jacek Sasin. Przeniesiono do niego setki spółek, wśród nich wiele związanych z sektorem transportowym czy logistycznym. były to m.in. Centralny Port Komunikacyjny, PKP SA, PKP PLK, Wars czy związane z transportem drogowym PKS Mrągowo, Polbus-PKS, PKS Częstochowa (w likwidacji), czy PKS "Polonus" oraz inne liczne przedsiębiorstwa komunikacji samochodowej.

Nie był to wcale koniec zamieszania – na początku 2021 roku Ministerstwo Infrastruktury przejęło od Ministerstwa Aktywów Państwowych nadzór nad PKP Polskimi Liniami Kolejowymi. Kontrolę nad spółką Centralny Port Komunikacyjny przejął natomiast Pełnomocnik Rządu do spraw CPK dla Rzeczypospolitej Polski. Spółkę Wars zaczęło nadzorować PKP SA. To nie był koniec przemian własnościowych, bo przez kilka lat trwał również proces tworzenia Holdingu PKP, który ostatecznie, mimo wieloletnich zapowiedzi, nie objął PLK. 

Porządkowanie nadzoru nad spółkami

Jak informował przed tygodniem rynek-lotniczy.pl, rozpoczął się już proces powrotu CPK do Ministerstwa Infrastruktury. Szef resortu, któremu ma podlegać na nowo CPK, w opinii do projektu zmiany ustawy o działach administracji rządowej wskazał, że wraz z kontynuacją i zaawansowaniem projektu potrzebne jest zatrudnienie nowych pracowników i zwiększenie finansowania centralnego.

Teraz poznaliśmy kolejny etap zmian. W biuletynie prac rządu przedstawiona została opinia Ministerstwa Infrastruktury w sprawie przejęcia nadzoru nad spółką Polskie Koleje Państwowe SA od Ministra Aktywów Państwowych oraz nad spółką Ośrodek Badawczy Ekonomiki Transportu od Agencji Rozwoju Przemysłu.

To minister infrastruktury odpowiada za politykę transportową

Jak czytamy w uzasadnieniu, nadzór nad spółkami sektora kolejowego przez różnych ministrów utrudnia realizację przez ministra właściwego do spraw transportu polityki transportowej, "za którą ponosi on pełną odpowiedzialność". – Realizacja tej polityki w długofalowej perspektywie może w pewnych sytuacjach stać w sprzeczności z bieżącymi potrzebami spółek kolejowych, np. w zakresie wypracowywania określonych wyników finansowych. Usytuowanie nadzoru właścicielskiego w ręku ministra właściwego do spraw transportu, pozwoliłoby w większym stopniu na wyważenie interesów spółek z interesem społecznym, wynikającym z realizowanej polityki transportowej państwa – tłumaczy wiceminister Piotr Malepszak w piśmie dodając, że jednym z celów tej polityki jest między innymi efektywne wykorzystywanie mienia kolejowego i powstrzymanie degradacji infrastruktury kolejowej i efektywne gospodarowanie gruntami kolejowymi. 

– W przypadku konieczności rozstrzygania na gruncie właścicielskim odmiennych stanowisk spółek w zakresie sposobu rozwiązania występujących problemów kluczowe jest horyzontalne spojrzenie na tego typu problemy. Sposób rozstrzygania wszelkiego rodzaju rozbieżności pomiędzy ww. spółkami może wpływać na ich sytuację finansową, co z kolei może powodować konieczność zapewniania przez ministra właściwego do spraw transportu dodatkowych środków publicznych na realizowane przez nie zadania - czytamy w stanowisku. Ujednolicenie realizacji polityki transportowej i właścicielskiej przyspieszy też podejmowanie decyzji.

Również istniejące przepisy ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji PKP przyznają ministrowi właściwemu do spraw transportu szereg kompetencji wpływających na PKP SA, w tym np. wyrażanie zgody na przekazywanie na rzecz jednostek samorządu terytorialnego majątku PKP SA (w tym linii kolejowych). Tym trudniej zrozumieć rozbicie przez poprzedni rząd nadzoru nad spółkami na różne resorty. 

Szybsze decyzje, łatwiejsze współdziałanie między PLK i PKP SA

Ministerstwo wskazuje też na kluczowe współdziałanie pomiędzy PKP SA i PLK SA na płaszczyźnie spraw majątkowych, w szczególności, w zakresie wyposażania PLK w mienie niezbędne do prowadzenia przez nią działalności podstawowej (tu przypominany jest projekt przeniesienia do PLK S.A. Zorganizowanej Części Przedsiębiorstwa PKP S.A., w celu wyposażenia narodowego zarządcy infrastruktury kolejowej w grunty, na których zlokalizowane są linie kolejowe).

Wśród argumentów przywoływany jest też projekt usamorządowienia spółki PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście, realizacja Programu Inwestycji Dworcowych, możliwość większego oddziaływania na międzynarodową współpracę, i współpraca ze spółką w zakresie spraw obronnych. 

W odniesieniu do spółki Ośrodek Badawczy Ekonomiki Transportu zauważono, że podmiot ten prowadzi działalność naukowo-badawczą w obszarze transportu. Przedmiotem działalności naukowo-badawczej ww. spółki są szeroko rozumiane problemy transportu, głównie o charakterze ekonomiczno-finansowym i organizacyjno-prawnym, rozpatrywane w skali całego systemu transportowego, poszczególnych jego gałęzi, podmiotów transportowych oraz w układzie jednostek terytorialnych. Spółka specjalizuje się również w realizacji studiów wykonalności dotyczących modernizacji infrastruktury oraz taboru kolejowego.