Czechy: Przetargi na pakiety linii pospiesznych

Kolejne 4 trasy pospieszne w Czechach mogą być obsługiwane od roku 2019 przez nowych operatorów. Ministerstwo Komunikacji rozpoczęło procedurę tzw. konsultacji rynkowych, zmierzającą do wyboru przewoźnika na czterech trasach dalekobieżnych. Dotychczas były one obsługiwane przeważnie składami motorowymi. W ubiegłym roku przewozy na tych liniach kosztowały czeski budżet 299 mln koron.

Leo Express i Arriva walczą z ČD

Mowa o liniach: Praga – Turnov – Tanvald (R21), Kolín – Nový Bor (R22 po skróceniu ze Šluknova), R24 Praga – Rakovník (R24) i Praga – Příbram – Czeskie Budziejowice (R26). Oprócz Kolei Czeskich o zamówienie ubiegają się Leo Express oraz Arriva, które złożyły alternatywne wobec narodowego przewoźnika oferty już wcześniej. Ministerstwo zamierza powierzyć wszystkie linie w pakiecie jednemu operatorowi – według resortu wszystkie cztery trasy spełniają ku temu warunki. Argumentem za taką decyzją mają być też oszczędności wynikające z efektu skali.

Kontrakt ma obowiązywać od grudnia 2019 do grudnia 2022 r. Do obsługi linii potrzeba – według zamawiającego – ok. 23 jednostek taborowych. Ministerstwo wymaga, by pojazdy rozwijały prędkość co najmniej 100 km/h. Na trasie Kolín – Nový Bor skład ma mieć co najmniej 100 miejsc siedzących, a na liniach do Tanvaldu i Budziejowic – 120. Najpojemniejsze składy przewidziano do obsługi trasy do Rakovnika: w dni robocze miejsc ma być 230, a w wolne od pracy – 140. Niektóre pociągi mają być dodatkowo wzmacniane. Przedziały pierwszej klasy nie są wymagane. W specyfikacji zamówienia nie określono też wieku taboru. Wskazano za to minimalny czas otwarcia kas biletowych na stacjach, na których zatrzymują się pociągi. W wielu przypadkach kasy muszą być czynne także w tych porach dnia, w których pociągi w danej relacji nie kursują.

Wzrośnie rola samorządu?

Zakładana koncepcja obsługi linii zasadniczo różni się od dotychczasowej w przypadku wspomnianej linii R22 Kolín – Nový Bor. Według zdopravy.cz do podobnego cięcia może dojść także w przypadku odcinka Turnov – Tanvald na linii R21, na której część kursów pospiesznych jest dziś zamawiana przez samorząd – władze regionu będą musiały ustalić z nowo wybranym przewoźnikiem warunki dalszej współpracy. Organizator przewozów w kraju libereckim zapowiada zdecydowane zabiegi o utrzymanie przynajmniej dotychczasowego kształtu oferty.

Linia Praga – Rakovnik przynosi największe straty spośród wszystkich tras dalekobieżnych w Czechach. Do każdego przejechanego przez pociąg pospieszny kilometra budżet państwa dopłacało w ubiegłym roku 225 koron. Z powodu jej znaczenia (połączenie stolicy z Krajem Środkowoczeskim) ministerstwo nie zamierza jednak, przynajmniej na razie, wycofywać się z zamawiania na niej przewozów. W przyszłości jednak rolę organizatora przewozów dalekobieżnych mógłby na niej przynajmniej częściowo przejąć samorząd regionu. Co drugi pociąg między Pragą a Kladnem (największe miasto regionu) mógłby być wtedy dotowany przez władze centralne, a pozostałe – przez lokalne.

Ekspresy na Słowację: ČD faworytem

Linii, dla których ministerstwo poszukuje operatora, jest w ostatnim czasie w Czechach więcej. Największe zamówienie dotyczy aż dziewięcioletniego kontraktu na dwie częściowo pokrywające się relacje: międzynarodowe pociągi ekspresowe Praga – Vsetín – Żylina (Ex2) oraz pospieszne Praga – Luhačovice (R18). Zwycięzca otrzyma niemal jedną siódmą całkowitej kwoty, przeznaczanej przez ministerstwo na przewozy dalekobieżne – ok. 600 mln koron rocznie (ministerstwo oczekuje, by wydatki państwa na obie trasy były nie wyższe, niż dotychczasowa rekompensata wypłacana Kolejom Czeskim – 425 mln koron za ekspresy do Żyliny i 173 mln za pospieszne do Luhačovic). Zamawiający wymaga wysokiego standardu taboru (klimatyzacja, gniazdka do ładowania, miejsce do przewożenia rowerów).

Na czeskim rynku jest obecnie tylko dwóch przewoźników gotowych sprostać zakresowi zamówienia: Koleje Czeskie i Regio Jet. Późny termin ogłoszenia przetargu (także tu realizacja przewozów ma rozpocząć się w grudniu przyszłego roku), tłumaczony przez resort względami proceduralnymi, sprzyja jednak narodowemu przewoźnikowi. Pozyskanie odpowiedniej ilości taboru (wedle szacunków ok. stu jednostek, tworzących składy o pojemności 220-300 miejsc siedzących) w ciągu nieco ponad roku jest praktycznie niemożliwe. Gdyby prywatny operator chciał obsłużyć wskazane trasy, w celu zapewnienia pojazdów musiałby zawiesić większość swoich połączeń komercyjnych. Nie dziwi więc, że przedstawiciele Regio Jet deklarują sceptycyzm wobec warunków przetargu. Jak dotąd tylko České Dráhy potwierdziły zainteresowanie udziałem w postępowaniu.

Ekspresy na Słowację mają kursować sześć razy dziennie. Dodatkowo przewidziano dwie pary pociągów na skróconej trasie do Vsetína oraz pociąg pospieszny Praga – Pardubice. Roczna praca przewozowa ma wynosić 2,17 mln pociągokilometrów. W przypadku trasy do Luhačovic (2,24 mln pockm/rok) zwycięzca postępowania ma uruchamiać 9 par pociągów dziennie ze stolicy do Ołomuńca i dalej do innych stacji. Kształt rozkładu jazdy od grudnia 2019 r. ma w przybliżeniu przypominać obecny. Zarówno na trasie do Żyliny, jak i do Ołomuńca oprócz połączeń dotowanych istnieją także komercyjne.