W najbliższych latach planowana jest realizacja prac infrastrukturalnych na skalę niespotykaną w Polsce od lat. Pracami objęte zostaną m.in. trasy o dobrych parametrach technicznych, jak np. odcinek Otwock – Lublin linii kolejowej nr 7. PKP PLK zapowiada wykorzystanie materiałów staroużytecznych do m.in. poprawy parametrów technicznych lokalnych "dróg żelaznych".
W najbliższych latach zarządca narodowej sieci linii kolejowych planuje wykonać ogromny program inwestycyjny. Pracami objęte zostaną również „drogi żelazne” o parametrach pozwalających obecnie na jazdę z prędkością 120 km/h (pociągi pasażerskie), a nawet i wyższą. Dlatego pojawią się ogromne ilości „materiałów staroużytecznych”. Bez wątpienia będą to szyny, podkłady, rozjazdy, płyty nawierzchni peronów i przejazdów kolejowych, konstrukcje mostów, urządzenia sterowania i zabezpieczenia ruchu kolejowego, urządzenia informacji pasażerskiej (w tym pragotrony) i wiele, wiele innych.
Materiały staroużyteczne są wykorzystywaneJak informuje „Rynek Kolejowy” Mirosław Siemieniec, rzecznik prasowy PKP Polskie Linie Kolejowe, materiały staroużyteczne wykorzystywane są na bieżąco. – PKP Polskie Linie Kolejowe na bieżąco wykorzystują pozostające w dobrym stanie elementy pozyskane podczas realizacji inwestycji, głównie do napraw awaryjnych i robót utrzymaniowo-naprawczych, które są realizowane na całej sieci kolejowej – informuje Rzecznik. – Wszystkie odzyskiwane materiały wymagają szczegółowej oceny i kwalifikacji do ponownego wykorzystania, co zapewnia użycie tylko dobrych sprawdzonych materiałów. Poziom i charakter wykorzystania elementów staroużytecznych zależy także od branży. Plan zabudowy szyn, podkładów i rozjazdów zakwalifikowanych do ponownego użytku jest sporządzany z uwzględnieniem planowanych robót modernizacyjnych. Elementy z branży energetycznej (przewody jezdne, słupy i oprawy oświetleniowe, ciężary naprężające sieć trakcyjną itd.) są na bieżąco wykorzystywane w pracach utrzymaniowych w celu poprawy stanu infrastruktury kolejowej. Demontowane urządzenia sterowania ruchem kolejowym zazwyczaj są w znacznym stopniu wyeksploatowane, więc możliwości ich ponownego użycia są bardzo ograniczone, dlatego bieżąca ocena ich stanu technicznego jest prowadzona na poziomie zakładów linii kolejowych – wyjaśnia.
Z informacji uzyskanych w PKP PLK wynika, że odzyskane materiały głównie wykorzystywane są do poprawy stanu technicznego lokalnych linii kolejowych oraz napraw awaryjnych. W tym pierwszym przypadku pozwalają one na poprawę możliwości przewozu ładunków w ruchu towarowym oraz lepszą obsługę podróżnych. Nie bez znaczenia jest fakt, iż wykorzystanie takich materiałów pozwala na poważne obniżenie kosztów realizacji takich prac.
Zaangażowanie w prace modernizacyjne i rewitalizacyjne rodzi pytanie o to, czy spółka ma potencjał do zagospodarowania ogromnej ilości odzyskanych materiałów. Wątpliwości rozwiewa Siemieniec. – PLK dysponują potencjałem kadrowym i logistycznym do zagospodarowania materiałów staroużytecznych w formie części zamiennych zarówno w branży automatyki, energetyki oraz drogi kolejowej – uspokaja rzecznik.
Przykłady wykorzystania materiałów z odzysku
Warto podkreślić, że PKP PLK może poszczycić się przykładami wykorzystania odzyskanych materiałów. Przykładowo, w województwie lubelskim dzięki materiałom staroużytecznym istotnie poprawiono parametry infrastruktury liniowej
odcinków linii nr 30 (odcinek Parczew – Lubartów), linii 68 (np. odcinek Lublin Zemborzyce – Niedrzwica) i 69 (szlak Ruskie Piaski – Zawada). Materiał staroużyteczny był wykorzystany również przy realizacji projektu dofinansowanego w ramach lubelskiego RPO (dotyczy dodatkowych prac wykonanych w Lubartowie).
Odzyskany materiał nie dla innych zarządców
Jak wynika z informacji uzyskanych w PKP PLK, materiały staroużyteczne zostaną zagospodarowane przez zarządcę. Wynika to z dużych potrzeb związanych z utrzymaniem narodowej sieci linii kolejowych. Dlatego odpowiedź na pytanie o możliwość przekazywania materiałów staroużytecznych społecznym zarządcom infrastruktury kolejowej (samorządom lokalnym, organizacjom pozarządowym) jest negatywna. Zatem nie należy spodziewać się, aby z pomocą materiałów staroużytecznych napraw doczekały się, np. linie kolei wąskotorowych.
Zbędne materiały dla szkół i stowarzyszeń
Mirosław Siemieniec informuje o przekazywaniu zdemontowanych urządzeń, które są zagospodarowane przez zarządcę linii kolejowych. Wskazuje przykłady udzielonego wsparcia dla szkolnictwa.
– Zarządca infrastruktury wspiera edukację przyszłych kolejarzy, poprzez doposażanie szkolnych pracowni dydaktycznych. W tym roku PLK przekazała sprzęt przekaźnikowy eksploatowany przez kolejarzy na posterunku Sokule i stacji Międzyrzec Podlaski na rzecz Zespołu Szkół im. Władysława Stanisława Reymonta w Małaszewiczach – informuje rzecznik PKP PLK.
Urządzenia przekazywane są również do celów muzealnych. – Sprzęt nieprzydatny i niezakwalifikowany do ponownego wykorzystania staje się także eksponatami muzealnymi – pokazuje historię techniki kolejowej i stosowane w minionych latach rozwiązania. Urządzenia ze Skierniewic trawiły do tamtejszego Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei. Do Skansenu Rzeki Pilicy w Tomaszowie Mazowieckim trafiły fragmenty historycznego kolejowego mostu żelaznego nad rzeką Pilicą. Semafory i tarcze ostrzegawcze, które były eksploatowane na stacji Lasocice, wzbogaciły kolekcję Towarzystwa Kolei Wielkopolskiej – kończy Siemieniec.