O luce inwestycyjnej na kolei i sposobach na jej zmniejszenie, kolejowej specustawie i kryteriach przetargów oraz o planach Torpolu mówi w rozmowie z miesięcznikiem „Rynek Kolejowy” prezes giełdowej spółki Grzegorz Grabowski.
Jakub Madrjas, Rynek Kolejowy: W tym roku zmienia się otoczenie, w którym funkcjonuje rynek. Jednocześnie mamy do czynienia z luką inwestycyjną. Co z punktu widzenia wykonawców jest najpilniejszą sprawą do załatwienia?
Grzegorz Grabowski, prezes Torpolu: Na pewno pilne jest uruchomienie inwestycji i ich płynna realizacja. Ważny jest również nadzór nad nimi i odpowiednie regulacje. Przykładem jest tu specustawa kolejowa. Jestem wprawdzie zwolennikiem rozwiązań systemowych, ale w tej chwili specustawa to konieczność. Potrzebna jest duża elastyczność i szybkość w podejmowaniu decyzji administracyjnych. Aby przeprowadzić realizację wartego 67 mld zł programu na pewno potrzebne jest zbudowanie procedur, które przyspieszą prace. O skali wyzwania świadczy prosty podział tej sumy na lata, które nam jeszcze pozostały do końca unijnej perspektywy.
Jest kilka pomysłów na takie przyspieszenie, np. wydzielenie kontraktów na systemy sterowania ruchem czy zakup materiałów przez PKP PLK.
Jeśli chodzi o wydzielenie z kontraktów niektórych branż np. SRK, to należy zadać pytanie o to, kto w takim wypadku zagwarantuje współbieżność realizacji inwestycji? Mieliśmy już przykład inwestycji, w której gotowe były tory i sieć trakcyjna, a inwestor musiał czekać na SRK i odwrotnie. Pytanie, co w przypadku, gdy jeden z przetargów się opóźni – czy będziemy czekać na podpisanie umowy w tym drugim? No i kolejne pytanie – kiedy będzie lepsza koordynacja prac – gdy jeden wykonawca odpowiada za realizację wszystkich branż na jednym placu budowy czy jeżeli jest jeden plac budowy, na którym realizowane są prace przez różnych od siebie niezależnych wykonawców branżowych koordynowanych przez PKP PLK? Jeśli chodzi o zakup materiałów przez zamawiającego, to jest to w przypadku kontraktów modernizacyjnych, olbrzymi proces logistyczny, który można by było wprowadzić jako rozwiązanie systemowe, pod warunkiem przygotowania niezwykle sprawnego zaplecza realizującego cały proces po stronie Zamawiającego. Wprowadzenia precyzyjnych zapisów w materiałach przetargowych m.in. uwzględniających kwestię gwarancji czy wymóg dostarczenia materiałów zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym na plac budowy, składowania itd.. W obecnym stanie organizacyjnym wprowadzenie tego typu rozwiązań w moim przekonaniu, wywołałoby zupełnie odwrotny skutek od zamierzanego dając pole do kolejnych roszczeń. Obecny czas nie jest najlepszym czasem na jakiekolwiek eksperymenty szczególnie, że z zapewnieniem właściwych materiałów wykonawcy sobie doskonale poradzą.
A jak pan ocenia zmiany w prawie zamówień publicznych? Czy nakaz stosowania kryteriów pozacenowych jest słuszny?
Wszystko będzie zależało od doboru kryteriów pozacenowych. Jeżeli cena ma stanowić 60% oceny, to trzeba mieć pomysł na pozostałe 40% – żeby nie doprowadzić do sytuacji, w której wykonawcy oferują np. nierealny okres gwarancji, by zdobyć dodatkowe punkty. Moim zdaniem maksymalny okres gwarancji powinien być pięcioletni, ponieważ dłuższy okres to już bardzo duże ryzyko, które może później prowadzić do roszczeń. Temat gwarancji jest zresztą bardzo ważny, ponieważ wydaje się, że zaczyna być ona mylona z utrzymaniem. A to zupełnie inne rzeczy. Można posłużyć się przykładem samochodu – właściwe utrzymanie, jak wykonanie przeglądu wraz z wymiana opon czy oleju, nie jest wykonywane w ramach gwarancji, tylko jest warunkiem jej utrzymania. Dlatego gwarancja nie oznacza, że zamawiający jest zwolniony z wykonywania w tym okresie czynności eksploatacyjnych i ponoszenia kosztów utrzymania.
Kolejną zmianą, zapowiadaną tym razem przez PKP PLK, jest odejście od przetargów dwustopniowych. To dobra wiadomość?
Dla mnie i pewnie dla większości uczestników tych postepowań najważniejsze jest sprawne i efektywne ich przeprowadzenie a nie ilość stopni kwalifikacji.. W dwustopniowych przetargach w pierwszym etapie chodzi o zweryfikowanie spełnienia określanych wymagań przez wykonawców i w efekcie ograniczenia ich liczby oraz dopuszczenie potencjalnie najlepszych do składania ofert cenowych. Można to realizować w ramach prekwalifikacji, a można w ramach jednoetapowego składania ofert. Problemem jest to, że rozpisane w ubiegłym roku dwustopniowe przetargi za kilkanaście miliardów złotych były jedynie PR-ową zagrywką, której celem było pokazanie, że coś się robi. A jak słyszymy, jeszcze do chwili obecnej nie ma kompletnejdokumentacji dla tych projektów, umożliwiającej złożenie wykonawcom ofert.
Zapisz się do newslettera:
