Sąd zakwestionował „powyrokowe” stawki PKP PLK

Sąd Apelacyjny w Warszawie w większości podzielił argumenty ZNPK. Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych zaskarżył do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów decyzję Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego zatwierdzającą cennik PKP PLK na rozkład jazdy 2013/14. Sąd pierwszej instancji odrzucił skargę ZNPK, ale Sąd Apelacyjny w większości podzielił argumenty ZNPK, a tym samym uwzględnił apelację ZNPK i częściowo zmienił wyrok (SOKiK) w sprawie przeciwko Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego dotyczącej zatwierdzenia stawek. Wyrok jest prawomocny.

ZNPK wskazywał, że Prezes UTK wadliwie zatwierdził cennik PKP PLK na rozkład jazdy 2013/14. Zarówno Prezes UTK, jak i występująca w charakterze zainteresowanej PKP PLK wskazywali, że stawki na rozkład jazdy 2013/14 zostały skalkulowane prawidłowo, z uwzględnieniem wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Stawki wciąż zbyt wysokie

ZNPK konsekwentnie utrzymuje, że „powyrokowe” stawki – pomimo obniżki o ok. 20% – wciąż są istotnie zawyżone, a PKP PLK przy ich kalkulacji wlicza szereg kosztów, które nie mogą być uznane za koszty „bezpośrednio ponoszone jako rezultat wykonywania przewozów pociągami”. ZNPK domagał się w szczególności uznania za bezprawne wliczania do bazy kosztowej m.in. kosztów utrzymania budynków i wiaduktów, kosztów wynagrodzeń pracowników i innych kosztów okołozatrudnieniowych, kosztów akcji zima, kosztów ratownictwa czy kosztów amortyzacji (częściowo zawartych w bazie kosztowej cennika 2013/14). Sąd w większości podzielił argumenty ZNPK, reprezentowanego przez Kancelarię Moniki Laske.

– To świetna wiadomość na koniec mijającego roku dla całego rynku kolejowego. Wyrok jest przełomowy. Do tej pory formalnie obowiązywało domniemanie, że skoro PKP PLK twierdzi, że kalkuluje stawki właściwie, a Prezes UTK je zatwierdza – to rzeczywiście są one skalkulowane poprawnie. Tym, którzy twierdzili inaczej, pozostawała żmudna droga sądowa i próba podważenia decyzji zatwierdzającej. Wyrok pokazuje, że warto tą drogą podążać. Mamy nadzieję, że wyrok Sądu Apelacyjnego będzie miał praktyczne implikacje już od cennika 2017/18, który PKP PLK powinna przedłożyć do zatwierdzenia Prezesowi UTK w marcu 2017 – komentuje Michał Litwin, sekretarz Związku Niezależnych Przewoźników Kolejowych.

Są szanse na odszkodowania?

W opinii ZNPK pojęcie „kosztów bezpośrednio ponoszonych jako rezultat przewozów pociągami” użyte przez europejską legislację w dyrektywie 2001/14/WE nie pozostawia wątpliwości co do zakresu kosztów, jaki do stawek można wliczać. – Po pierwsze, koszty te muszą występować w następstwie przejazdu pociągów („rezultat”), co wyklucza bardzo szeroką gamę kosztów ponoszonych jako element przygotowania sieci kolejowej do bezpiecznego ruchu pociągów. Po drugie zaś muszą powstawać „bezpośrednio” w wyniku przejazdu pociągów (w nowszej dyrektywie 34/2012/UE mówi się wręcz o „przejeździe pociągu”, a zatem musi istnieć związek kosztu z przejazdem konkretnego pociągu, a nie – jak dotychczas – z „przewozami pociągów”, a więc bardziej ogólnie rozumianym poziomem przewozów), czyli być wprost powiązane z poziomem realizowanych przewozów, a nie ponoszonych niezależnie od tego, ile pociągów po sieci przejedzie – tłumaczy Litwin.

– Liczymy, że korzystny wyrok Sądu Apelacyjnego przyczyni się do istotnej obniżki stawek w kolejnych cennikach, a tym samym do poprawy sytuacji konkurencyjnej kolei względem transportu drogowego. Wydaje się, że wyrok ten może mieć również istotne znaczenie w sporach o odszkodowanie za zbyt wysokie stawki, jakie część przewoźników toczy ze Skarbem Państwa – wyraża nadzieję przedstawiciel związku przewoźników.