Roman Dmowski patronem dworca Warszawa Wschodnia

W hali głównej dworca odsłonięta została marmurowa tablica pamiątkowa, a na elewacji zainstalowano siatkę mesh z wielkoformatowym wydrukiem kadru kłaniającego się melonikiem Romana Dmowskiego.  W uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej wzięli udział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin, Andrzej Bittel - sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Jan Żaryn - dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego i Krzysztof Mamiński - prezes Polskich Kolei Państwowych. Umieszczona na filarze we wnętrzu głównej hali dworca tablica pamiątkowa została zaprojektowana przez inż. Ryszarda Misiurka przy współpracy Macieja Czyńskiego. Odlane z brązu elementy figuralne są dziełem artysty rzeźbiarza Jerzego Tepera. Tablicę wykonał zakład kamieniarski Adama Skwary.

– Jednym z naszych priorytetów jest prowadzenie mądrej i odpowiedzialnej polityki historycznej. Od pięciu lat, poszerzając sieć muzeów i instytucji kultury, konsekwentnie wypełniamy „białe plamy” polskiej pamięci. Jedną z ważnych nowo powołanych instytucji jest Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I.J Paderewskiego. Od dziś, dzięki współpracy tego Instytutu z PKP S.A., Dworzec Wschodni w Warszawie nosi imię Romana Dmowskiego – podkreślił wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin. 

Wiceminister Sellin dodał, że dzisiejsza uroczystość ma „kluczowe znaczenie dla utrwalania polskiej pamięci i budowania polskiej tożsamości”.  – Dworzec Wschodni rocznie odwiedza ponad 17 milionów pasażerów. Nie ma zatem lepszych miejsc, by przypominać i opowiadać o jednym z ojców naszej Niepodległości – powiedział wiceszef resortu kultury.  – Roman Dmowski dobrze nam się zasłużył. Przeszedł na świat niecałe 400 metrów stąd, 4 dni po straceniu na stokach cytadeli Romualda Traugutta i upadku marzeń o niepodległej Polsce. Stojąc na czele wszechpolskiego i wszechstanowego ruchu narodowego najpierw te marzenia przywrócił, a potem odegrał zasadniczą rolę w ich spełnieniu. Nauczał, że obowiązki względem ojczyzny - to nie tylko obowiązki względem Polaków dzisiejszych, ale także względem pokoleń minionych i tych, co po nas przyjdą. Takim naszym obowiązkiem jest dzisiejsze upamiętnienie. Było ono możliwe dzięki porozumieniu PKP S.A z Instytutem Dziedzictwa Myśli Narodowej, które otwiera perspektywy włączenia następnych bezimiennych obiektów infrastruktury kolejowej w misję utrwalania pamięci o wybitnych Polakach – powiedział dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I.J. Paderewskiego prof. Jan Żaryn.

– Doceniam tę inicjatywę. Roman Dmowski zapisał się w polskich dziejach jako polityk zdecydowany i zasłużony dla odbudowy państwa polskiego – mówi Jacek Sasin, wicepremier i minister aktywów państwowych. 
– Roman Dmowski, jako jeden z ojców polskiej Niepodległości, zostanie zapamiętany przez historię dzięki swej pracy na niwie narodowej. Mniej znanym faktem z jego życiorysu jest to, że urodził się na Kamionku i dzisiejsza Praga również wiele mu zawdzięcza. Jako mieszkaniec prawobrzeżnej Warszawy dziękuję wszystkim tym, którzy przyczynili się do nadania jego imienia dworcowi kolejowemu Warszawa Wschodnia – powiedział Andrzej Bittel, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury. 

– Z przyjemnością odpowiedzieliśmy na inicjatywę Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej, aby przyznać drugiemu już z naszych warszawskich dworców patrona. Dzięki temu pamięć o Romanie Dmowskim, charyzmatycznym przywódcy, dla którego zawsze najważniejsza była niepodległość naszego kraju, nigdy nie zginie – powiedział Krzysztof Mamiński, prezes zarządu PKP S.A. 

Jak przypomina PKP SA, wybudowany w stylu późnego modernizmu lat 60. dworzec Warszawa Wschodnia został w całości otwarty na początku 1969 r. Autorami nowego projektu budynku byli Arseniusz Romanowicz i Piotr Szymaniak. Zastąpił on XIX-wieczny Dworzec Terespolski, który uległ zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Kompleks Dworca Wschodniego do dziś stanowi ciekawą realizację architektoniczną, w skład której wchodzą zlokalizowana od strony ulicy Kijowskiej hala obsługi ruchu dalekobieżnego oraz znajdujące się od strony ulicy Lubelskiej pawilon obsługujący pasażerów kolei podmiejskiej oraz budynek biurowy. Komunikację pomiędzy obydwiema częściami dworca i peronami zapewniają trzy tunele. Dworzec Wschodni został kompleksowo zmodernizowany w latach 2011-2012, nie zatracając swojego pierwotnego charakteru. Dziś Warszawa Wschodnia jest jedną z największych stacji pasażerskich w kraju i obsługuje ponad 17 mln pasażerów rocznie. Według klasyfikacji PKP S.A. Warszawa Wschodnia, wraz z kilkunastoma innymi obiektami w kraju, jest dworcem najwyższej kategorii premium.

Projekt jest realizowany we współpracy z Instytutem Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego powołanym przez premiera Glińskiego. - W przestrzeni publicznej wciąż brakuje wiedzy o dziedzictwie, które wraz ze współpracownikami i uczniami po sobie pozostawił - przypomniała jego słowa ze stycznia 2020 roku "Gazeta Wyborcza" zauważając, że Dmowski to postać kontrowersyjna - jeden z twórców polskiej niepodległości, ale też antysemita. Jest on patronem ronda w samym centrum Warszawy. Może to być w przyszłości mylące, bo przy Rondzie Dmowskiego położony jest inny dworzec - Warszawa Śródmieście.  PKP SA podkreśla jednak że Dmowski urodził się ok. 400 metrów od Dworca Wschodniego. 

Roman Dmowski to od dziś drugi patron stołecznego dworca po Stanisławie Moniuszce, który został w ubiegłym roku patronem Dworca Centralnego.