W ubiegłym roku Stowarzyszenie Sympatyków Kolejnictwa,, Kolejowe Podlasie" zrealizowało projekt „Podlaska Kolej na Tak – społeczna strona kolei”. Najbardziej spektakularnym elementem przedsięwzięcia było uruchomienie na jeden dzień kolei miejskiej w stolicy regionu z wykorzystaniem stacji Białystok Fabryczny, przez którą od lat nie przejeżdżają rozkładowe pociągi osobowe. Wsparcia w realizacji zadania miłośnikom kolei udzieliły m.in. spółki z branży kolejowej.
Projekt
Realizowane w 2014 r. przedsięwzięcie składało się z kilku części. Dla organizatorów najważniejszą z nich była debata społeczna na temat roli kolei w Białymstoku i w północno-wschodniej Polsce. W tym celu zorganizowano 20 otwartych spotkań („Kawiarenek Obywatelskich”) dla wszystkich mieszkańców w miastach i miejscowościach położonych w województwie podlaskim oraz w bezpośrednim sąsiedztwie jego granic, np. w Ełku, gdzie znajduje się węzeł kolejowy położony w województwie warmińsko-mazurskim. Spotkania odbyły się zarówno w miastach stanowiących centra województwa i powiatów, jak i w mniejszych osadach, m.in. w Czyżewie, Czeremsze, Knyszynie i Szepietowie. Uczestnicy poruszali bieżące sprawy związane z funkcjonowaniem kolei w regionie, wskazując na liczne niedogodności utrudniające lub wręcz uniemożliwiające korzystanie z pociągów, takie jak niedostateczna liczba połączeń, zły stan techniczny infrastruktury kolejowej skutkujący długim czasem przejazdu, czy niedostosowany do potrzeb lokalnych rozkład jazdy. Pojawiło się wiele postulatów, które zostały odnotowane i przekazane właściwym instytucjom przez członków Stowarzyszenia. Poza zagadnieniami związanymi z przewozami pasażerskimi pojawiły się inne wnioski. Przykładowo, na spotkaniu w Mońkach wskazano potrzebę poprawy zarządzania nieruchomościami kolejowymi oraz podjęcia działań w celu zminimalizowania liczby kolizji pociągów z łosiami na odcinku linii kolejowej przebiegającej przez Biebrzański Park Narodowy.
Jednak najbardziej spektakularnym wydarzeniem było uruchomienie symulacji kolei miejskiej w Białymstoku w celu pokazania mieszkańcom, jak mogłaby ona funkcjonować. Pojechała 22 września 2014 r., w ramach obchodów Europejskiego Dnia bez Samochodu. Uruchomiono 23 pociągi specjalne, których przewoźnikiem były Przewozy Regionalne. Skorzystało z nich łącznie 1551 pasażerów. Frekwencja była zróżnicowana i wahała się od 1 do nawet 251 osób w jednym z popołudniowych składów łączących przystanek Białystok Bacieczki z Białymstokiem Fabrycznym. Pociągi przejechały łącznie blisko 219 km. Zapewniono obsługę 4 przystankom położonym na terenie miasta, w tym stacji Białystok Fabryczny, która od lat nie jest obsługiwana w regularnym ruchu pasażerskim. W Europejskim Dniu bez Samochodu dojechało tam 11 par pociągów. Dodatkowo podróżni mogli korzystać z pociągów TLK spółki PKP Intercity na podstawie specjalnych, nieodpłatnych biletów rozdawanych przez wolontariuszy. Ponadto, członkowie wykonali 435 badań ankietowych wśród podróżnych w celu poznania ich opinii na temat kolei miejskiej.
Patrząc po efektach projektu wydaje się, że należy go uznać za udany. Z tą opinią zgadza się Tomasz Galicki z Kolejowego Podlasia.
– „Podlaska Kolej na tak – społeczna strona kolei” był projektem precedensowym na skalę krajową, gdyż dał mieszkańcom regionu możliwość bezpośredniego wyrażenia opinii lub propozycji przyczyniającej się do poprawy funkcjonowania transportu kolejowego w północno-wschodniej Polsce. Cieszymy się także, że zarówno przedstawiciele spółek kolejowych, jak i lokalnych samorządów aktywnie uczestniczyli w organizowanych przez „Kolejowe Podlasie” spotkaniach. Mimo zakończonej realizacji projektu, nadal podejmujemy działania mające na celu uczynienie kolei bardziej przyjaznej i dostępnej mieszkańcom Podlasia. Dzięki kontaktom uzyskanym w trakcie „Kawiarenek Obywatelskich” jesteśmy w stanie na bieżąco reagować na uwagi zgłaszane przez mieszkańców i działać bardziej efektywnie – informuje Tomasz Galicki.
Finansowanie i wsparcie
Projekt został zrealizowany głównie dzięki wsparciu z Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, zarządzanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Z tego źródła Stowarzyszenie uzyskało dotację w wysokości 63,4 tys. zł. Ponadto finansowego wsparcia udzielił Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, PKP Intercity i Przewozy Regionalne. Pomoc w realizacji przedsięwzięcia Stowarzyszenie znalazło w spółkach kolejowych, takich jak: Przewozy Regionalne (główny przewoźnik kolei miejskiej), PKP Intercity (przygotowanie puli bezpłatnych biletów na przejazd pociągami TLK w dniu 22 września) oraz PKP Polskie Linie Kolejowe (przygotowanie infrastruktury kolejowej do uruchomienia pociągów do stacji Białystok Fabryczny).
Stowarzyszenie
Projekt koordynowało Stowarzyszenie Sympatyków Kolejnictwa,, Kolejowe Podlasie", którego celami statutowymi jest m.in. rozwój i promocja transportu kolejowego w północno-wschodniej Polsce. Do ich realizacji organizacja współpracuje z branżą kolejową, samorządami różnych szczebli oraz innymi organizacjami pozarządowymi. Podejmuje także działania na rzecz ratowania zabytków kolejnictwa. We współpracy z PKP PLK Zakładem Linii Kolejowych w Białymstoku urządziła i udostępnia niewielką wystawę eksponatów związanych z historią transportu szynowego.