Nowy POIiŚ jeszcze w tym roku

Jak informowaliśmy, Komisja Europejska przyjęła nowy Program Infrastruktura i Środowisko dla Polski. Na lata 2014-2020 kolej będzie miała do wyłącznej dyspozycji 5 mld euro. Kolejne 2,35 mld euro ma otrzymać transport miejski.

Wydzielenie oddzielnej osi priorytetowej dla kolei to zmiana względem rządowych planów. Przyjęty przez KE program przewiduje odrębne osie priorytetowe dla trzech głównych podsektorów: kolejowego, drogowego (z wyodrębnieniem dwóch funduszy - Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, z uwagi na zakres ich kwalifikowalności) oraz transportu miejskiego. Pozostałe podsektory (tj. lotniczy, morski, śródlądowy i intermodalny) uwzględnione zostały w jednej z osi dedykowanej drogom.

MIR przyznaje, że stało się tak na wniosek Komisji Europejskiej – Zmieniona struktura POIŚ 2014-2020 jest według opinii KE, bardziej czytelna i spójna. Niezależnie od architektury, wdrażanie Programu wymagać będzie bieżącego dialogu z KE, w tym w zakresie ewentualnych zmian na późniejszym etapie – poinformował „Rynek Kolejowy” rzecznik ministerstwa Piotr Popa.

Mniej na kolej? Szacuje się, że nie

Jak zauważa ekspert dr Jakub Majewski, w unijnym programie inwestycyjnym na lata 2014–2020 nie ma obiecanych 10,5 mld euro na kolej. Z 27,5 mld euro Komisja Europejska chciała przeznaczyć na polskie koleje 60 proc. Polski rząd się na to nie zgodził i wynegocjował odwrotny podział środków. Wtedy poinformowano o tym, że łącznie na kolej zostanie przeznaczonych 10,5 mld euro. Jednak do tych pieniędzy włączono środki z Connecting Europe Facility - o które trzeba będzie walczyć z innymi krajami. A kluczem będzie jakość przygotowania projektów.

Według udzielonej przed rokiem przez wiceministra Adama Zdziebło odpowiedzi na pytanie posłów Klimy i Biereckiego z 33,2 mld euro na CEF na transport zostanie przeznaczonych 26,25 mld euro, w tym 11,31 mld to wydzielona kwota dla państw kohezyjnych (w tym polski). Polska otrzymała do dyspozycji 4,4 mld euro, które musi alokować do końca 2016 roku – inaczej zostaną przekazane do konkursów. Do tego warto pamiętać, że CEF przeznaczony jest również na inwestycje drogowe, więc kwoty tej nie można traktować jako wyłącznie „kolejowej”.

– Szacuje się, że wielkość wsparcia w ramach instrumentu Łącząc Europę (CEF) dla Polski osiągnie 4,14 mld euro i będzie mogła zostać wykorzystana w ramach koperty narodowej do 31 grudnia 2016 r. Kwota ta w większości zostanie przeznaczona na projekty kolejowe, jednak to od KE zależeć będzie, ile ostatecznie środków zostanie przyznanych na inwestycje kolejowe a ile na drogowe – tłumaczy Piotr Popa.

– Nie można również zapomnieć, że od 1 stycznia 2017 r. do dyspozycji krajów kohezyjnych zostanie przekazana pula funduszy, które nie zostały uprzednio alokowane. W związku z powyższym, w Dokumencie Implementacyjnym do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą 2030 r.) zidentyfikowano projekty kwalifikujące się do wsparcia ze środków CEF, w tym projekty rezerwowe. Należy też pamiętać, że w latach 2014-2020 fundusze na inwestycje kolejowe dostępne będą także w Programie Polska Wschodnia (330 mln euro) i regionalnych programach operacyjnych (1,45 mld euro) – dodaje rzecznik.

Łącznie środki z CEF, Polski Wschodniej i RPO to zatem niecałe 7 mld euro. Czy aż 5,5 mld z nich trafi na kolej, by spełnić zapowiedzi o kwocie 10,5 mld euro? Można w to wątpić.

Szczegóły jeszcze w tym roku

Wiadomo już, że kolej ma w nowym POIiŚ swój oddzielny program, podobnie jak transport zbiorowy. To ważne, choćby dlatego, że może ograniczyć pokusę przerzucania środków pomiędzy różnymi środkami transportu. GDDKiA rozpoczęła już bowiem ogłszanie przetargów na nową perspektywę.

Wciąż nie znamy jednak ważnych odpowiedzi dotyczących szczegółów programu. Dotyczy to tak kluczowych aspektów jak finansowanie taboru. – Treść programu zostanie opublikowana na naszej stronie internetowej nie później niż do końca grudnia – obiecuje rzecznik Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju.