Nieznana przyszłość lubelskich dworców

W województwie lubelskim kolejowy całoroczny ruch pasażerski realizowany jest po odcinkach 8 linii kolejowych (bez łącznic). Intensywniejsza obsługa prowadzony jest na ciągach Terespol – Łuków – Dęblin – Lublin – Chełm, Parczew - Lubartów – Lublin – Kraśnik i Rejowiec – Zawada – Zamość. Przy wymienionych liniach, a także trasach obsługiwanych sezonowo lub w ogóle, zachowało się dziesiątki dworców i budynków kas, których powstanie wiąże się z ich przeznaczeniem na cele obsługi podróżnych. Jednak obecnie niewiele z nich pełni z podstawowe funkcje z tym związane. Kasy biletowe przewoźników Przewozy Regionalne, PKP Intercity (5) i Koleje Mazowieckie (1) znajdują się jedynie na stacjach/ przystankach osobowych Biała Podlaska Chełm, Dęblin, Kanie, Lublin, Nałęczów, Międzyrzec Podlaski, Rejowiec, Świdnik Miasto, Terespol i Trawniki. Mimo prowadzenia całorocznego ruchu pasażerskiego biletów w kasie nie można kupić na stacji węzłowej Łuków, a także przy peronach położonych w dwóch dużych miast regionu jak Puławy (4 przystanki) i Zamość (3 przystanki), gdzie dojeżdżają pociągi regionalne i dalekobieżne. Wymienione miasta liczą odpowiednio 30,5, 48,9 i 65,1 tysięcy mieszkańców. Ponadto mimo obsługi biletu nie można kupić w miastach powiatowych: Krasnystaw (19,3 tys. mieszkańców), Kraśnik (35,5 tys.) , Lubartów (22,4 tys.), Parczew (10,9 tys.) i Ryki (9,9 tys.). Co ciekawe, nie zachowała się żadna kasa na liniach niezelektryfikowanych, choć na odcinku Lublin – Stalowa Wola uruchamianych jest dziennie kilkanaście połączeń, w tym dalekobieżne (do 4 par na dobę). Niektóre jednak dworce, mimo braku obsługi, udostępniane są podróżnym. Jednak wiele obiektów jest zamkniętych, w tym także ciekawe pod względem architektonicznym i historycznym budynki.

Jednak w regionie zachodzą pewne zmiany odnośnie dworców. Daje się obserwować trzy tendencje: modernizacji dworców przy głównych liniach kolejowych (zwłaszcza nr 2 i 7) i utrzymywania ich w dobry stanie, przekazywania lub sprzedaży „niechcianych obiektów” głównie przy liniach bocznych oraz likwidacji obiektów „bez przyszłości”. Do pierwszej grupy zaliczyć należy dworce/budynki kas Biała Podlaska, Chełm Miasto, Dęblin, Lublin, Międzyrzec Podlaski i przebudowywany obecnie budynek przy przystanku Puławy Miasto. Do tej grupy można zaliczyć jeszcze obiekty na stacji Chełm, Łuków i Świdnik Miasto, choć te obiekty nieco odstają od najlepiej zachowanych budynków, a ostatni z wymienionych bardziej przypomina wiatę niż klasyczny dworzec. Na uwagę zasługuje stan wyremontowanego, zabytkowego dworca w Minkowicach.

W ostatnich latach kilka dworców zmieniło właściciela. Są to Izbica, Krasnystaw Fabryczny, Krasnystaw Miasto, Rejowiec, Sobibór, Uhrusk Stacja i Zamość. Obiekty te trafiły głównie do samorządów lokalnych z przeznaczeniem do celów związanych z obsługą podróżnych (np. Krasnystaw Miasto) lub na cele związane z działalnością gospodarczą (np. Izbica). Z wcześniejszych zapowiedzi (niestety, i na to pytanie nie uzyskaliśmy odpowiedzi od PKP) wynikało, że zarządca nieruchomości kolejowych dąży do zmiany właściciela obiektów: Chotyłów, Krzywda, Leopoldów, Lublin Północny, Minkowice, Motycz, Radzyń Podlaski, Ruda Opalin, Ryki, i Szastarka. Niektóre obiekty dworcowe przestały istnieć – to chociażby niewielkie obiekty zlokalizowane w Lublinie (na stacji Zemborzyce), Karolinówce, Małaszewiczach, Niedrzwicy Kościelnej i Zawadzie. Kolejne budynki być może zostaną rozebrane – pojawiły się informacje o takich planach w stosunku do dworca w Szczebrzeszynie.

Jak już informowaliśmy, PKP zapowiada modernizację 464 dworców do 2023 r. Z czego 57 obiektów ma być zlokalizowanych na terenie makroregionu Polski Wschodniej. Niestety, zarządca nieruchomości kolejowych nie ujawnił nam swoich planów w tym zakresie. Wydaje się, że pracami powinno zostać objętych przynajmniej kilka dworców. Przystanek Świdnik Miasto to dobre miejsce na tzw. dworzec systemowy, bo obecna budowla raczej nie spełnia oczekiwań podróżnych. Pewne prace mogłyby zostać wykonane w Łukowie, gdzie proponowany standard nie licuje ze znaczeniem stacji w ruchu pasażerskim. Przebudową mógłby zostać objęty dworzec Chełm, być może w kierunku lepszego dostosowania go do potrzeb potencjalnych najemców. Co najmniej poprawy estetyki „domaga się” wiele zabytkowych dworców drewnianych pamiętających jeszcze XIX w. (Klementowice, Puławy) oraz murowanych, np. piękny dworzec w Werbkowicach i obiekty zlokalizowane przy linii nr 26.

Warto nadmienić, że poprawa stanu dworców może być argumentem do powrotu do nich kas. Z zapowiedzi wynika, że Przewozy Regionalne, niezależnie od posiadania i rozwoju innych kanałów dystrybucyjnych biletów, zamierza otwierać kasy biletowe. Zatem być może one wrócą przynajmniej do niektórych miejscowości Lubelszczyzny.