LOT: Wkrótce otwarcie centrum symulatorowego. Jak działa system bezpieczeństwa?

Piloci LOT zaczną korzystać z symulatorów stacjonarnych, zapewniających pełne odwzorowanie kokpitu samolotów Embraer i Boeing 737. –Trudno przecenić wartość wynikająca z posiadania tego sprzętu tu w Warszawie. Dzięki temu możemy w dowolnej chwili przećwiczyć każdą sytuację zdarzającą się na rejsach liniowych. Każdy pilot w skali roku będzie miał też możliwość odbycia dodatkowych sesji symulatorowych. Będzie to miało istotny dodatni wpływ na ogólny poziom bezpieczeństwa w naszej linii lotniczej – mówi Maciej Wilk, wiceprezes PLL LOT ds. operacyjnych.

Każdy przewoźnik lotniczy przykłada ogromną wagę do bezpieczeństwa pasażerów. Wymogi w tym zakresie kształtowane są przez prawo międzynarodowe i krajowe. Istotne znaczenie mają też Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) tworzone przez przewoźników. Jak działają w praktyce?

Just Culture i ASR

LOT podkreśla, że bezpieczeństwo stanowi najwyższy priorytet w działalności każdej linii lotniczej, a wszystkie zdarzające się incydenty poddawane są ocenie na podstawie której wyciągane są wnioski usprawniające na przyszłość.

– Jednym z fundamentów sprawnego systemu zarządzania bezpieczeństwem jest dobrowolne raportowanie ze strony załóg lotniczych (ASR, czyli air safety report). Piloci samolotów są aktywnie zachęcani do informowania operatora o wszystkich zdarzeniach mogących potencjalnie mieć wpływ na bezpieczeństwo przewozów – dlatego, że wiedza o zdarzających się incydentach oraz gruntowna analiza ich przyczyn przyczyniają się do poprawy ogólnego poziomu bezpieczeństwa – wyjaśnia Wilk. – Załogi lotnicze, w ramach obowiązującej w lotnictwem Kultury Sprawiedliwego Traktowania (ang. Just Culture) nie muszą obawiać się przy tym żadnych konsekwencji dyscyplinarnych – o ile ewentualne zdarzenie z ich udziałem zostało zaraportowane, a zachowanie załogi nie wypełniało znamion działania w złej wierze – dodaje.

System Zarządzania Bezpieczeństwem

LOT, podobnie jak wiele innych przedsiębiorstw nie tylko z sektora transportowego, posiada rozbudowany System Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS, czyli Safety Management System), na który składa się szereg procedur i zasad, których przestrzeganie ma zapewnić pełne bezpieczeństwo m.in. pracowników czy pasażerów.
– Punktem wyjścia do efektywnego zarządzania bezpieczeństwem w linii lotniczej jest ciągła analiza danych dot. zdarzeń lotniczych na poziomie statystycznym. Należy bowiem mieć na względzie, że w każdej linii lotniczej mają miejsce różnego typu incydenty, niekiedy również klasyfikowane jako poważne. W największych światowych liniach lotniczych może to być nawet kilkadziesiąt zdarzeń w skali tygodnia – mówi Wilk.

Jako incydent może być zakwalifikowane niemal wszystko – od zderzenia z ptakiem, poprzez niewłaściwie zamocowane cargo w bagażniku, błąd w pilotażu czy też nieporozumienia w komunikacji ze służbą nadzoru nad ruchem powietrznym. W przeważającej części przypadków pasażerowie nie mają świadomości wystąpienia jakiejkolwiek nieprawidłowości.
– Nie jest jednak najważniejszą kwestią sam fakt wystąpienia danego incydentu, lecz jego zaraportowanie i to, jakie wnioski z niego wyciągnie operator lotniczy – podkreśla Wilk.

Jak to działa w praktyce?

Z przekazanych nam przez LOT informacji wynika, że w roku 2019 służby operacyjne przewoźnika zaczęły odnotowywać większą niż zwykle liczbę incydentów związanych z błędami w pilotażu – do zwiększonej liczby tzw. twardych lądowań, a więc zbyt raptownych przyziemień .
– Nasz niepokój wzbudziły w szczególności dwa incydenty mające miejsce w 2019 r.

– Oba zdarzenia zostały zaraportowane w duchu pełnej transparentności przez LOT do Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC) i Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych (PKBWL), zgodnie z obowiązującymi przepisami. Jedno ze zdarzeń zakwalifikowane zostało przez ULC jako poważne. Oba zdarzenia zostały przeanalizowane także przez nas i w efekcie powstał raport, który został udostępniony załogom w formie Biuletynu Bezpieczeństwa. Przygotowana została także animacja do wykorzystania w trakcie szkoleń okresowych – tłumaczy Wilk.

Zmiany i szkolenia

Przedstawiciel LOT wyjaśnia, że w dwóch przytoczonych wyżej przypadkach za jedną z przyczyn incydentów uznano niedostatki w wyszkoleniu pilotów o najmniejszym stażu. Załogi obu rejsów zostały skierowane w związku z tym na dodatkowe szkolenia symulatorowe i dodatkowe loty pod okiem doświadczonych instruktorów.
W związku z zaobserwowanym sytuacją LOT wydał również szereg rekomendacji systemowych, które miały pozwolić na usprawnienie i uszczelnienie procedury bezpieczeństwa. – Stanowi to istotę Safety Management System – zawsze istnieje pole do poprawy organizacyjnej. W tym duchu zmodyfikowany został sposób szkolenia pilotów, a tym zwłaszcza metoda nadzoru nad postępami w rozwoju młodych kadr, oraz wzmocnione bieżące monitorowanie poziomu wyszkolenia. Postanowiono również o wprowadzeniu nowej funkcji Młodszego Pierwszego Oficera (ang. Junior First Officer). W ramach tej funkcji zawężono katalog warunków, w których taki pilot może wykonać lądowanie. Zmodyfikowano również arkusze oceny pilotów w czasie treningu oraz zmienione strukturę briefingu załóg, mający na celu przygotowanie się do lądowania – informuje przedstawiciel LOT.

W wyniku podjętych działań liczba incydentów lotniczych w zakresie lądowań na flocie Embraerów spadła w ciągu kilku miesięcy trzykrotnie (ogółem z 23,8/1000 operacji w 2019 r. do 7,7/1000 operacji w 2020 r.). – W szczególności prawdopodobieństwo wystąpienia podobnych zdarzeń, jak przytoczono powyżej, znacząco spadło. Powyższe stanowi przykład efektywnie działającego Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem w linii lotniczej – wskazuje Wilk.

Nowe symulatory są doskonałym przykładem w jaki sposób zaadresowaliśmy kwestię zdarzeń na flocie Embraerów i jak bardzo istotna jest dla nas kwestia bezpieczeństwa – dajemy naszym lotnikom do dyspozycji kolejne narzędzie, dzięki któremu będą mogli ćwiczyć zachowanie w różnych nietypowych sytuacjach, co przełoży się na idealną pracę w kokpicie w rejsach liniowych – podsumowuje Maciej Wilk.