Godzina 16.20, stoimy na przystanku. Autobus spóźnia się kilka minut. W końcu przyjeżdża. Wsiadamy zdenerwowani ze słowami na ustach – „Wiecznie spóźniony!”. Czy rzeczywiście? Poświęćmy chwilę i sprawdźmy, czy stołeczna komunikacja miejska jest niepunktualna, czy wręcz przeciwnie?
W 2012 roku 93,48 procent kursów autobusowych, 91,26 proc. kursów tramwajowych oraz odpowiednio 98,40 i 98,07 proc. kursów pociągów Szybkiej Kolei Miejskiej i metra zostało zrealizowanych zgodnie z rozkładami jazdy. Oznacza to, że – w porównaniu z rokiem 2001 – liczba punktualnych kursów autobusowych wzrosła o 10,74 proc., a tramwajowych o 4,52 proc.
Skąd taka zmiana? Wszystko zaczęło się w 1992 roku, kiedy to powołano Zarząd Transportu Miejskiego, co było jednoznaczne z oddzieleniem funkcji organizatora transportu publicznego od przewoźników. Organizatorowi, czyli Zarządowi Transportu Miejskiego, przypadła funkcja kontrolowania jakości usług świadczonych przez przewoźników, w tym punktualności. Jednym z priorytetów ZTM-u była poprawa punktualności środków komunikacji miejskiej. Rozpoczęto regularne kontrole, które dość szybko zaowocowały wzrostem liczby punktualnych kursów. Poziom ten wciąż jednak odbiegał od oczekiwań Zarządu Transportu Miejskiego, w związku z czym rozpoczęto wdrażanie kolejnych rozwiązań, które miały poprawić punktualność komunikacji miejskiej.
W 1993 roku wytyczono pierwsze buspasy, czyli pasy jezdni, po których – w określonych godzinach – mogą poruszać się tylko pojazdy komunikacji miejskiej. W 2001 roku długość buspasów nie była imponująca – wynosiła tylko 4,2 km. Pięć lat później spędzaliśmy już zdecydowanie mniej czasu w korkach, ponieważ autobusy miały do dyspozycji prawie 22,5 km buspasów. W 2012 roku było ich już prawie 50 km. Nowością w Warszawie było uruchomienie w 2009 roku, na trasie W-Z wspólnego pasa dla autobusów i tramwajów.
Kolejne działania zmierzające do poprawy punktualności komunikacji miejskiej skupiają się na regularnych obserwacjach, analizach i usprawnianiu układu komunikacyjnego. Zarząd Transportu Miejskiego dostosowuje przebieg i długość linii do potrzeb pasażerów, uwzględniając m.in. możliwość realizacji przez daną linię punktualnych kursów.
Sposób kontroli punktualności komunikacji miejskiej zależy od rodzaju pojazdów. W przypadku tramwajów i metra pomiary punktualności wykonywane są automatycznie za pomocą systemów informatycznych. Punktualność autobusów sprawdzają pracownicy Zarządu Transportu Miejskiego. Kontrolują oni czas odjazdu autobusów z wybranych przystanków. Często – ze względu na duże natężenie ruchu – są to przystanki zlokalizowane w centrum Warszawy oraz przystanki wybierane na podstawie zgłoszeń pasażerów.
Za punktualny uznaje się kurs, gdy pojazd odjeżdża z przystanku w przedziale czasowym od jednej minuty przed czasem rozkładowym do trzech minut po czasie rozkładowym. Zarząd Transportu Miejskiego nalicza przewoźnikom kary finansowe za kursy niepunktualne z ich winy.