Czy kolejarze wycinają za dużo drzew?

W 2008 roku minister infrastruktury Cezary Grabarczyk wydał rozporządzenie dotyczące usytuowania drzew i krzewów w sąsiedztwie linii kolejowych. W § 1. rozporządzenia czytamy: “Na gruntach położonych w sąsiedztwie linii kolejowej drzewa i krzewy mogą być usytuowane w odległości nie mniejszej niż 15 m od osi skrajnego toru kolejowego”. 

Jak zauważa posłanka Ewa Lieder przepis ten jest realizowany poprzez masową wycinkę drzew i krzewów w wielu regionach Polski. - Według informacji prasowych na samym tylko Pomorzu (województwa: pomorskie i zachodniopomorskie) zapowiadana skala wycinek sięga setek tysięcy drzew. Niepokój społeczności lokalnych wzbudzają także wycinki na Mazowszu, w Krakowie, Lublinie i innych miejscach Polski. Wycinki dotyczą m.in. terenów, na których drzewa stanowią ważny element krajobrazu, dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego czy atut terenów rekreacyjnych – napisała Lieder w interpelacji poselskiej.

Przeciwko wycince drzew przy torach protestowały społeczności lokalne, m.in. w Piastowie o czym pisaliśmy tutaj. Posłanka Nowoczesnej zadała ministrowi infrastruktury i ministrowi środowiska pytania o zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu jakie powodują drzewa, o skalę dotychczasowych i planowanych wycinek wzdłuż torów kolejowych, o to jak tę kwestię uregulowane w innych krajach i o ewentualne zmiany rozporządzenia.

Drzewa upadają na tory

Jak wyjaśnił w odpowiedzi na interpelację minister infrastruktury, w 2015 r. PKP Polskie Linie Kolejowe odnotowały 378 upadków drzew na tory i sieć trakcyjną, co skutkowało opóźnieniem 870 pociągów osobowych i 338 pociągów towarowych na łączny czas 84 120 minut (1 402 godzin) a tym samym znacznym wydłużeniem czasu podróży i czasu dostawy towarów, co generowało dodatkowe społeczne koszty funkcjonowania transportu.

– Każdą usterka elementów infrastruktury kolejowej powoduje konieczność jej usunięcia w maksymalnie krótkim terminie a poniesione w tym celu koszty wymuszają zmianę alokacji przeznaczonych na utrzymanie skutkującą pogorszeniem stanu infrastruktury kolejowej – wyjaśnia wiceminister infrastruktury Piotr Stomma.

PLK realizując m.in. zalecenie prezesa UTK wycinają drzewa rosnące w strefie 15 m od torów. Ze względu na fakt, iż wycinki prowadzone są na mocy obowiązującego prawa, nie przewiduje się nasadzeń kompensacyjnych.

Polskie koleje przycinają bardziej niż niemieckie?

W odpowiedzi na pytania posłanki ministerstwo poinformowało jak kwestię drzew przy liniach kolejowych uregulowano w innych krajach. W Niemczech obszar kolejowy zarządzany przez Deutsche Bahn AG został podzielony na strefy, w zależności od sposobu postępowania z roślinnością drzewiastą i krzewiastą: strefę utrzymania chemicznego, strefę utrzymania mechanicznego, tzw. strefa zwiększonego bezpieczeństwa, która podzielona jest na dwie kolejne: strefę przycinania i strefę stabilizacji. W strefie przycinania realizowane są wszelkie prace mające na celu zapobieganie osiąganiu przez rośliny wysokości i szerokości, mogącej stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu pociągów. Podczas planowania realizacji zabiegów utrzymaniowych uwzględnia się wskaźniki rocznego wzrostu roślin. Minimalna szerokość tej strefy to 6 m od osi toru. W strefie stabilizacji prowadzona jest wycinka pojedynczych drzew i krzewów.

Podobnie jest w Wielkiej Brytanii. Państwowy zarządca infrastruktury kolejowej w tym kraju – Network Rail Ltd. przyjmuje jako podstawową odległość zapewniającą bezpieczeństwo ruchu pociągów oraz ludzi, 3 metry od linii kolejowej, gdzie usuwane jest 100 % roślinności drzewiastej, 95 % pozostałej roślinności oraz wszelkie gałęzie znajdujące się nad tą powierzchnią. Wzdłuż linii, po której pociągi poruszają się z prędkością powyżej 60 km/h, tam gdzie jest to możliwe utrzymuje się 5 metrowej szerokości pas pozbawiony roślinności drzewiastej. W przypadku wykopów odległość jest równa wysokości wykopu powiększonej o 1 m, w przypadku nasypu wynosi ona 5 m od jego podstawy.

Będą zmiany rozporządzenia

Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa przygotowuje się do zmiany rozporządzenia z 7 sierpnia 2008. Obecnie trwa opracowywanie założeń do zmiany umożliwiającej w konsekwencji dopuszczenie, w uzasadnionych przypadkach, usytuowania drzew i krzewów w odległości mniejszej niż 15 m od osi skrajanego toru, przy zachowaniu warunków bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego.

- Procedowana zmiana będzie miała na celu umożliwienie zachowania odległości zadrzewienia od osi toru kolejowego mniejszej niż 15 m, w uzasadnionych przypadkach, pod warunkiem uzyskania pozytywnej opinii zarządcy infrastruktury kolejowej stwierdzającej brak negatywnego oddziaływania na bezpieczeństwo prowadzenia ruchu kolejowego – zapewnia Stomma.

Zmiany w rozporządzeniu będą konsultowane z ministrem środowiska, które uważa że należy przyjrzeć się skutkom przepisu z 2008 r. - W sposób oczywisty należy mieć przy tym na uwadze dobro publiczne jakim jest zieleń, która jak Pani Poseł słusznie zauważyła, pełni w krajobrazie niezastępowalne w inny sposób funkcje i dostarcza specyficznych usług ekosystemowych. Dlatego przychylam się do wniosku płynącego z Pani podania, iż należy się ponownie przyjrzeć regulacji zawartej w § 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie drzew i krzewów, elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowej, a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych - deklaruje Andrzej Szwenda, wiceminister środowiska.