Dwa tygodnie temu pisaliśmy o czasie pracy kierowców w komunikacji miejskiej (motorniczych tramwajów), wskazując, jak długo może trwać dzienny (w okresie pomiędzy dwoma kolejnymi odpoczynkami dziennymi lub między dziennym okresem odpoczynku a tygodniowym okresem odpoczynku) oraz tygodniowy łączny czas prowadzenia pojazdu w komunikacji miejskiej, a także ile powinny trwać przerwy, przeznaczone na odpoczynek. Dzisiaj wskażemy, jakie kategorie, poza prowadzeniem pojazdu, zaliczane są do czasu pracy kierowców i czym różni się dyżur od czasu pozostawania w gotowości do wykonywania pracy. Dotyczy to także motorniczych tramwajów, do których przepisy o czasie pracy kierowców stosuje się odpowiednio. Czas pracy kierowców będzie tematem specjalistycznego seminarium, które odbędzie się 4 lutego w Warszawie.
Czas pracy kierowcy
Kategoria czasu pracy w przepisach ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U.2012.1155.j.t.) została uregulowana bardziej szczegółowo i w zasadzie odmiennie niż w kodeksie pracy. Czasem pracy kierowcy jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, która obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego. Obok czasu przeznaczonego na prowadzenie pojazdu do czasu pracy kierowców, w tym w komunikacji miejskiej, zaliczymy także inne czynności, a w szczególności formalności administracyjne i nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym. Poza wymienionymi wyżej czynnościami, czas pracy kierowcy obejmuje także czas, w którym kierowca pozostaje na stanowisku pracy w gotowości do wykonywania pracy (poza przyjętym rozkładem czasu pracy), którego przewidywany czas trwania nie jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu (art. 6 ust. 2 ustawy o czasie pracy kierowców). Pojawia się zatem pytanie, czy ten czas trzeba traktować już jak pracę w godzinach nadliczbowych? Przepisy przewidują także okresy pozostawania do dyspozycji, inne niż czas pozostawania w gotowości, a także inne niż przerwy oraz czas odpoczynku, podczas których kierowca nie jest obowiązany pozostawać na stanowisku pracy kierowcy, będąc jednocześnie w gotowości do rozpoczęcia albo kontynuowania prowadzenia pojazdu albo wykonywania innej pracy. Okresy pozostawania do dyspozycji obejmują w szczególności czas w związku z ograniczeniami w ruchu drogowym. Okresy pozostawania w dyspozycji są płatne, jeżeli objęte są rozkładem czasu pracy. W praktyce zarówno czas pozostawania w gotowości, jak i okresy pozostawania do dyspozycji są ujmowane w grafikach czasu pracy, za który to czas pracownik otrzymuje wynagrodzenie. Okresy pozostawania do dyspozycji poza rozkładem czasu pracy zalicza się do dyżuru.
Dyżur
Dyżur jest odrębną kategorią, która niekiedy jest, a niekiedy nie jest wliczana do czasu pracy. W przypadku kierowców jest on traktowany odrębnie niż czas pozostawania w gotowości do wykonywania pracy na stanowisku pracy kierowcy. Podczas dyżuru pracownik także pozostaje w gotowości do wykonywania pracy, ale w zakładzie pracy (siedzibie pracodawcy) bądź miejscu wskazanym przez pracodawcę, w szczególności w domu. Dyżur jest odbywany poza normalnymi godzinami pracy. Odrębne od powyższych zasady mają zastosowanie w przypadku zaliczania do czasu dyżuru czasu nieprzeznaczonego na kierowanie pojazdem przez kierowców wykonujących przewozy w załodze, co w praktyce raczej nie odnosi się do kierowców w komunikacji miejskiej.
Dyżur jest wliczany do czasu pracy i płatny, jeżeli podczas niego pracownik wykonywał pracę. W przypadku niewykonywania pracy – za czas dyżuru, za wyjątkiem dyżuru, pełnionego w domu, pracownik otrzymuje czas wolny bądź wynagrodzenie. Do czasu dyżuru wlicza się także przerwy przeznaczone na odpoczynek. Nie dotyczy to jednak kierowców w komunikacji miejskiej.
Dr Justyna Stencel-Walter
Już 4 lutego 2015 r. w Warszawie odbędzie się seminarium „Czas pracy kierowców w publicznym transporcie zbiorowym”, które poprowadzi radca prawny dr Justyna Stencel-Walter. Stosowanie przepisów o czasie pracy kierowców, wykonujących przewóz drogowy budzi w praktyce wiele wątpliwości. Celem seminarium jest wyjaśnienie wątpliwości, a także uporządkowanie praktycznej wiedzy z zakresu czasu pracy kierowców w publicznym transporcie zbiorowym (drogowym), a w szczególności w komunikacji miejskiej.
Seminarium adresowane jest przede wszystkim do osób, które w ramach swoich codziennych obowiązków zawodowych stosują przepisy o czasie pracy kierowców – w szczególności kadrowych w miejskich zakładach komunikacyjnych. Program spotkania obejmuje także wprowadzenie w ogólne zagadnienia czasu pracy, zatem seminarium będzie także pomocne dla tych osób, które dopiero poznają skomplikowaną tematykę czasu pracy kierowców.
Podczas seminarium odpowiemy w szczególności na pytania: Jakie systemy czasu pracy można stosować do kierowców, jak prawidłowo tworzyć grafiki i jak rozliczać czas pracy kierowców, jak wprowadzać i rozliczać przerwy w pracy, mając na względzie ich skomplikowaną problematykę, jak regulować specyficzny czas dyżuru. Wskażemy także, jak prawidłowo formułować umowę o pracę dla kierowców, zwłaszcza mając na uwadze ograniczenia w podwójnym zatrudnianiu w charakterze kierowcy. Powiemy także o sankcjach za naruszanie przepisów o czasie pracy kierowców oraz omówimy przepisy wspólnotowe.
Możliwość rejestracji na seminarium – tutaj.