- Likwidacja szkół kolejowych i ograniczanie kształcenia kadr dla potrzeb kolejnictwa spowodowało, iż przygotowanie do zawodu spadło na poszczególne spółki i zakłady. Brak jednak systemowych i jednolitych rozwiązań w tym zakresie, powoduje, że każdy podmiot działający na rynku kolejowym prowadzi własną politykę - tłumaczy Janusz Czarnocki, prezes CS Szkolenie i Doradztwo. W dniach 19-20 czerwca w Warszawie odbędzie się konferencja "Wyzwania polskiej infrastruktury kolejowej", podczas której podjęte zostaną tematy na temat kształcenia kadr dla kolejnictwa.
Łukasz Pastor, Rynek Kolejowy: Jakie są pańskim zdaniem najpoważniejsze problemy związane z kształceniem i doskonaleniem kadr dla potrzeb transportu kolejowego?
Janusz Czarnocki, prezes zarządu CS Szkolenie i Doradztwo: Myślę, że tych problemów jest bardzo dużo i szkoda, że o kształceniu i doskonaleniu zawodowym mówimy tylko przy okazji tragicznych wypadków kolejowych. Problem kształcenia i doskonalenia jest często niedoceniany, a w sytuacji gdy zachodzi konieczność wdrażania działań oszczędnościowych, szkolenia stają się jednym z pierwszych elementów ograniczeń.
Likwidacja szkół kolejowych i ograniczanie kształcenia kadr dla potrzeb kolejnictwa spowodowało, iż przygotowanie do zawodu spadło na poszczególne spółki i zakłady. Brak jednak systemowych i jednolitych rozwiązań w tym zakresie, powoduje, że każdy podmiot działający na rynku kolejowym prowadzi własną politykę. Każdy we własnym zakresie opracowuje programy przygotowania zawodowego, programy szkoleń, czas ich trwania, programy i częstotliwość kursów doskonalących, pouczeń okresowych. Każdy podmiot organizuje szkolenia nie tylko w systemie zleconym, ale również we własnym zakresie w tym w systemie samokształcenia. Moim zdaniem nie prowadzi to do zapewnienia wysokiego poziomu przygotowania kadr, gdyż można mieć wątpliwości co do jakości tych szkoleń, jak i dyscypliny wśród szkolonych. Znowelizowana w 2009 roku Ustawa o transporcie kolejowym zobowiązała Ministra właściwego do spraw transportu do wydania rozporządzeń regulujących m.in. sprawy związane z wymogami dla stanowisk związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, prowadzeniem określonych pojazdów kolejowych. Nowe uregulowania w tym zakresie wprowadzone zostały stosownymi rozporządzeniami w I kwartale 2011 roku. Dzisiaj po kilku miesiącach ich funkcjonowania można stwierdzić, iż wiele uregulowań wymaga poprawienia. Aktualnie trwają prace nad ich zmianami, ale moim zdaniem idą w kierunku dalszej liberalizacji przepisów m.in. w zakresie szkolenia i doskonalenia zawodowego, co niestety nie prowadzi do poprawy bezpieczeństwa ruchu kolejowego.
Myślę także, iż oprócz problemów wynikających z przepisów prawnych, uwarunkowań organizacyjnych i ekonomicznych, istotne jest podejście samych pracowników do procesu doskonalenia zawodowego. Niekontrolowany proces „dobrowolnych odejść” po rozpoczęciu procesu restrukturyzacji przedsiębiorstwa PKP spowodował, iż z kolei odeszło wielu pracowników, ale nie z tych zespołów, z których byśmy chcieli. Problem „luki pokoleniowej” już dzisiaj odczuwają niektóre zakłady. O problemach więcej mogą powiedzieć przedstawiciele poszczególnych spółek kolejowych na naszej czerwcowej konferencji.
CS Szkolenie i Doradztwo jest unikatową w polskich warunkach jednostką, której znaczenie dla całej branży kolejowej trudno przecenić. Jak ocenia Pan plany włączenia spółki do struktur PKP PLK?
Z tą oceną i znaczeniem proszę nie przesadzać. Spółka CS powstała w okresie restrukturyzacji przedsiębiorstwa PKP i kontynuuje działalność ośrodków szkolenia jakie działały jako wyodrębnione jednostki organizacyjne w poszczególnych dyrekcjach okręgowych. Czy spółka powinna powstać, nie będę tego oceniać, ale dalej otwarte jest pytanie jaki powinien być system kształcenia i doskonalenia zawodowego w transporcie kolejowym? W starej strukturze kolej miała swoje przepisy dotyczące przygotowania zawodowego, systemu szkoleń, wymagań kwalifikacyjnych (Instrukcja A5) – i dotyczyły one wszystkich jednostek organizacyjnych PKP. Kolej miała własne ośrodki szkoleniowe i wszystkie szkolenia zawodowe organizowała we własnym zakresie. Dzisiaj szkolenia w zawodach kolejowych może prowadzić w zasadzie każdy podmiot gospodarczy. Mam wątpliwości, czy jest to najlepsze rozwiązanie. Obecnie ponownie trwa dyskusja nad zasadnością funkcjonowania i ewentualnego usytuowania spółki szkoleniowej. W większości państw europejskich przedsiębiorstwa kolejowe prowadzą szkolenia zawodowe na stanowiska kolejowe we własnych (wyodrębnionych) ośrodkach szkoleniowych, które podporządkowane są bezpośrednio spółce zarządzającej (np. w Niemczech) albo spółce zarządzającej infrastrukturą (np. w Hiszpanii). O dalszym losie spółki, jej umiejscowieniu i roli zadecydują nowe władze PKP. Uważam, że wyodrębniona jednostka organizująca proces kształcenia i doskonalenia zawodowego powinna funkcjonować (nie wypowiadam się jaki powinna mieć status prawny). Decyzje jakie w tym zakresie zapadną muszą jednak brać pod uwagę uregulowania unijne. Zgodnie z Dyrektywami Parlamentu Europejskiego i Rady państwa członkowskie zobowiązane zostały do podjęcia działań m.in. w zakresie zapewnienia przedsiębiorstwom kolejowym uczciwego i niedyskryminującego dostępu do zaplecza szkoleniowego dla maszynistów i załóg pociągów, zapewnienia na uczciwych i niedyskryminujących zasadach dostępu do usług szkoleniowych dla zarządców infrastruktury i ich pracowników wykonujących istotne zadania w dziedzinie bezpieczeństwa, zapewnienia innym przedsiębiorstwom kolejowym dostępu do zaplecza szkoleniowego za rozsądną i niedyskryminującą odpłatnością.
Podporządkowanie PKP PLK jest jednym z rozwiązań i wydaje się być uzasadnionym, przede wszystkim z uwagi, na fakt iż w spółce tej występuje najwięcej zawodów kolejowych. Zmiana usytuowania spółki CS i przejęcie udziałów przez PKP PLK SA może spowodować, że spółka CS stanie się ważnym ogniwem struktury organizacyjnej zarządcy infrastruktury, właściciel będzie zainteresowany usługami świadczonymi przez spółkę CS, będzie zainteresowany pozyskiwaniem wykwalifikowanych kadr, a nakłady na szkolenia będzie traktował jako inwestycję w kapitał ludzki, będzie zainteresowany w wyposażenie centrum szkoleniowego w najnowsze rozwiązania techniczne. Przy zachowaniu odrębności jednostki szkoleniowej dla wszystkich przewoźników i zarządców infrastruktury zapewniony będzie dostęp do szkoleń na jednakowych zasadach.
Należy jednak pamiętać, iż stosowna zmiana przepisów prawa i utworzenie (przekształcenie) w ramach PKP wyodrębnionej jednostki szkolącej i doskonalącej dla wszystkich podmiotów kolejowych (na wzór rozwiązania w Niemczech) jest też do rozważenia i także może prowadzić do spełnienia warunków o których wcześniej mowa.
Ostatnie tragiczne wydarzenia przypomniały o niezwykle ważnych kwestiach związanych z bezpieczeństwem przewozów kolejowych. Na krótki czas kolej znalazła się w centrum zainteresowania opinii publicznej. Dlaczego dzieje się tak tylko przy okazji wypadków i katastrof kolejowych? W dniach 19-20 czerwca w Warszawie odbędzie się konferencja „Wyzwania polskiej infrastruktury kolejowej”, organizowana przez Wydawnictwo Rynek Kolejowy oraz CS Szkolenie i Doradztwo. Wśród najważniejszych tematów, które zostaną wówczas poruszone, znajdą się te związane z inwestycjami w srk i kapitał ludzki.
Program konferencji i formularz zgłoszeniowy - dostępne tutaj.
Zapisz się do newslettera:
