Co z bezpieczeństwem na kolei? Pyta ministra transportu Solidarna Polska

31 maja na posiedzeniu Zespołu ds. Bezpieczeństwa w Transporcie Kolejowym ogłoszono pakiet bezpieczeństwa na kolei. Klub parlamentarny Solidarna Polska zwraca się z wnioskiem o przedstawienie informacji, co do tej pory w zakresie pakietu bezpieczeństwa udało się zrealizować. Klub pyta także o działania organów administracji publicznej w zakresie poprawy bezpieczeństwa na szlakach kolejowych, a także o sytuację w Przewozach Regionalnych, ze szczególnym uwzględnieniem regionalnych przewozów pasażerskich w województwie śląskim po likwidacji Śląskiego Zakładu Przewozów Regionalnych.

Niżej prezentujemy treść uzasadnienia wniosku klubu parlamentarnego Solidarna Polska o przedstawienie informacji dotyczących bezpieczeństwa:

31 maja br. w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej odbyło się spotkanie Komisji ds. bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Podczas posiedzenia Komisji minister transportu, budownictwa i gospodarki morskiej - pan Sławomir Nowak ogłosił pakiet kluczowych kwestii dla bezpieczeństwa na kolei. Wśród nich znalazły się projekty rozwiązań mających zasadnicze znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa w tym sektorze. Należą do nich między innymi wzmocnienie roli prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, zwiększenie kontroli czasu pracy pracowników spółek kolejowych związanych bezpośrednio z ruchem pociągów, ujednolicenie instrukcji i przepisów bezpieczeństwa ruchu kolejowego dla wszystkich przewoźników oraz ujednolicenie wymogów dla szkolnictwa kolejowego, a także poprawę dyscypliny pracy wraz z wdrożeniem e-licencji tj. centralnego rejestru maszynistów.

Najważniejszą kwestią wymagającą pilnego uregulowania i ujednolicenia są zasady oraz czas szkolenia maszynistów. Projektowana rządowa nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym przewiduje m.in. półtoraroczny okres szkolenia na świadectwo maszynisty, tymczasem nadal są pozytywnie opiniowane programy szkoleń tej grupy zawodowej o znacznie krótszym, w  zakresie czasowym i programowym, niż zaprojektowane rozwiązania. Obecnie bowiem żadne przepisy prawa powszechnie obowiązującego nie regulują czasu i trybu szkolenia maszynistów, co prowadzi do kompletnego chaosu w zakresie wykształcenia osób, odpowiadających w znacznym stopniu za bezpieczeństwo dziesiątek tysięcy pasażerów. prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydał zalecenia dotyczące zakresu i czasu szkolenia maszynistów, jednak nie dysponuje on narzędziami prawnymi by uczynić je obowiązkowymi dla wszystkich przewoźników, a tym samym by je egzekwować. Coraz częściej najważniejsze staje się zbilansowanie ekonomiczne kolejowych spółek, które odbywa się poprzez cięcie kosztów, co uwidacznia się najmocniej właśnie w sferze bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Oszczędzając na wyszkoleniu maszynistów stwarza się ogromne zagrożenie dla pasażerów i innych uczestników ruchu kolejowego.

Klub parlamentarny Solidarna Polska uważa, że zwrócenie uwagi na stan zabezpieczenia przejazdów kolejowych powinien być priorytetem podczas debaty na posiedzeniu Wysokiej Izby. Według danych Biura Bezpieczeństwa PKP Polskich Linii Kolejowych w okresie od stycznia do czerwca 2012 r. wydarzyło się 107 wypadków i kolizji na przejazdach kolejowo-drogowych, w wyniku których 15 osób zginęło a 19 zostało rannych. Natomiast w lipcu 2012 r. doszło do 10 wypadków na przejazdach. W sumie 14 osób odniosło rany a 13 osób zginęło. W wielu miejscach w Polsce zostały zlikwidowane przejazdy obsługiwane przez dróżnika, co w znacznym stopniu przyczyniło się do obniżenia bezpieczeństwa nie tylko dla pojazdów samochodowych, ale i samych pociągów.

Polskie koleje są rozdrobnione na kilkadziesiąt rozmaitych spółek, z których każda rządzi się własnymi przepisami bezpieczeństwa. Klub parlamentarny Solidarna Polska uważa, że instrukcje bezpieczeństwa powinny mieć rangę rozporządzenia ministra właściwego do spraw transportu tak, by obowiązywały wszystkich przewoźników jednolite standardy bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Taki stan prawny przyczyniłby się do znaczącej poprawy w zakresie bezpieczeństwa na kolei. W obecnym stanie prawnym ani prezes Urzędu Transportu Kolejowego ani minister nie ma prawnych możliwości uregulowania tej sprawy aktem powszechnie obowiązującym. Jako całkowicie chybioną należy uznać propozycję stworzenia podręcznika z obowiązującymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa, który miałby służyć jako pomoc dla pracowników związanych bezpośrednio z ruchem pociągów. Nie wiadomo czyje przepisy miałyby się znaleźć w takim podręczniku, skoro nie są one ujednolicone.

Rozpatrując sytuację, jaka powstała na obszarze województwa śląskiego, gdzie w wyniku decyzji marszałka województwa o odwołaniu przetargu na obsługę połączeń kolejowych i powierzeniu wykonywania całości połączeń na tym obszarze Kolejom Śląskim a tym samym likwidacji Śląskiego Zakładu Przewozów Regionalnych i zwolnieniu prawie 2000 pracowników Przewozów Regionalnych, Klub parlamentarny Solidarna Polska wnosi o przedstawienie analizy sytuacji w spółce Przewozy Regionalne, która realizuje kilka tysięcy połączeń kolejowych w całym kraju.

Nadmieniamy, iż województwo śląskie na chwilę obecną nie dysponuję ani taborem, który gwarantowałby utrzymanie nawet obecnej siatki połączeń kolejowych, ani odpowiednią liczbą wykwalifikowanych pracowników. Istnienie Przewozów Regionalnych - spółki mającej kilkunastu właścicieli - jest poważnie zagrożone, co może skutkować dramatycznym pogorszeniem świadczonych przez Przewozy Regionalne usług na rynku regionalnych przewozów pasażerskich. Model usamorządowienia kolei regionalnych całkowicie się nie sprawdził, bowiem kilkunastu marszałków województw mających rozmaitą sieć połączeń w zarządzanych przez siebie województwach, nie jest w stanie uzgodnić jednolitej strategii funkcjonowania tego przedsiębiorstwa na obszarze całego kraju, co grozi całkowitym upadkiem tego przedsiębiorstwa.

Powolna agonia Przewozów Regionalnych widoczna jest w planowanych zwolnieniach pracowników często z wieloletnim doświadczeniem, oraz pogarszającym się stanem taboru. Dla wielu miast i miejscowości kolej regionalna jest jedynym połączeniem z większa aglomeracją i dalsze zamykanie linii kolejowych będzie skutkować ograniczeniem możliwości rozwoju gospodarczego. Klub parlamentarny Solidarna Polska wyraża głębokie zaniepokojenie stanem bezpieczeństwa na szlakach kolejowych w Polsce, dlatego też oczekuje przedstawienia propozycji działań, uzdrawiających sytuację w obszarze kolejowych pasażerskich przewozów regionalnych.

Solidarna Polska stoi na stanowisku, że tak ważny dla polskich podróżnych temat powinien być przedmiotem obrad Wysokiej Izby podczas najbliższego posiedzenia, na którym oczekujemy również informacji rządu w przedmiotowej sprawie.