Co trzeba poprawić w PKM – analiza „RK”

Budowa PKM to bez wątpienia projekt wizjonerski. I z tego powodu – tak samo jak szereg innych inwestycji, choćby tramwaj na poznańskie Franowo czy podziemna Łódź Fabryczna – jest narażony na zarzut przeskalowania, gigantomanii… Jednak np. na zarzut „przystanków w szczerym polu” należy przytoczyć argument chętnie (i słusznie) wskazywany przez zwolenników PKM, że jak ponad pół wieku temu budowano linię SKM Trójmiasto, to w miejscach, gdzie dziś stoją dziesiątki bloków Żabianki czy Leszczynek, rosła kapusta i zboże. A sceptycy wskazywali, że kolej nie ma sensu – lepiej rozwijać komunikację tramwajową, a nawet… autobusową. Czy ktoś dziś wyobraża Trójmiasto bez SKM? Za 20-30 lat tak samo będzie z PKM.

Dość przypomnieć, że w rejonie przystanku PKM Jasień – dziś położonego malowniczo wśród lasów – deweloperzy wykupili grunty pod mieszkania dla 30 tys. osób. Przy czym w zakresie przystanków PKM, w tym momencie jest jeden solidny minus. Jest nim ostatni (patrząc od strony Gdańska) przystanek, Rębiechowo. Miał przy nim powstać parking na ponad 1 tys. mieszkańców. Nie powstał, bo w sprawie jego budowy nie porozumiały się władze Gdańska i gminy Żukowo. Poszło o to, kto ma wybudować drogę dojazdową do przystanku (bo sam parking miał wybudować Gdańsk, ale w wyniku nieporozumień ws. drogi, wstrzymał inwestycje). W efekcie, na razie przystanek ten (leżący z dala od zabudowań) będzie przystankiem-widmo. Ale to nie jest główny problem, z jakim projekt PKM boryka się na starcie.

Choroby czy błędy wieku dziecięcego?

O problemach pisaliśmy wielokrotnie. W wyniku zbyt późno złożonych wniosków rozkładowych (co w dużej mierze jest pokłosiem zbyt późno ogłoszonego przetargu na przewoźnika) od października, kiedy rozpoczną kursowanie pociągi Gdańsk – Kartuzy, prawdopodobnie pojawi się poważny problem z wjazdem PKM do Gdańska Gł. Władze woj. pomorskiego argumentują co prawda w tym momencie, że projekt od początku zakładał kursowanie pociągów przede wszystkim do Gdańska Wrzeszcza, jednak np. w powstałym przed kilku laty studium wykonalności PKM wskazano konieczność uruchomienia pociągów łączących Gdańsk Główny (a nie Gdańsk Wrzeszcz) bezpośrednio z Gdynią (przez lotnisko), Kartuzami i Kościerzyną.

Natomiast nawet jeśli PKM miałaby opierać się na przesiadkach we Wrzeszczu – co oczywiście nie jest kluczowym utrudnieniem dla przewozów aglomeracyjnych (czego przykładem są choćby pociągi kursujące w aglomeracji stołecznej, dojeżdżające do Warszawy Gdańskiej czy Wileńskiej) – to przesiadki nie mogą przybierać takiej formy, jaką, w rozkładzie ważnym od 1 września oferuje SKM. Pisaliśmy już, że w porze wieczornej, przy cyklicznym rozkładzie na obu liniach, czas na przesiadkę pomiędzy PKM i pociągiem do/z centrum Gdańska, wynosi ok. 15, a w skrajnych wypadkach nawet ok. 30 minut.

Argumentacja władz SKM, że długi czas przesiadki jest potrzebny dla osób z ciężkim bagażem, a poza tym można skorzystać z oferty punktów handlowych na stacji we Wrzeszczu – jest niestety nie do obrony.

Oczywiście należy zgodzić się z argumentem, że oferta SKM/PKM w pierwszych tygodniach ma charakter tymczasowy (trwają prace na liniach PKP PLK, które pozwolą na uruchomienie pociągów PKM do Kartuz i Gdyni), ale opisana powyżej sytuacja z przesiadkami we Wrzeszczu nie do końca jednak podpada pod tymczasowość. Poza tym nie ma gwarancji, czy rozkład pociągów PKM, które dojadą do centrum Gdańska, będzie od grudnia (gdy zmienia się roczny rozkład) atrakcyjny dla pasażerów. Pamiętać bowiem należy, że konstrukcja nowego rozkładu przez PLK jest już na ukończeniu, a SKM/PKM złożyła także w tym przypadku wnioski po terminie.

Automaty i integracja taryfowa pojawią się niedługo?

SKM poinformowała już, że zamówiła automaty biletowe, które pojawią się na peronach PKM prawdopodobnie do grudnia (przypomnijmy, że samorząd wojewódzki nie zdecydował się o wpisaniu obowiązku montażu automatów do przetargu na przewoźnika, nie zainstalował ich też we własnym zakresie, w związku z czym zakup biletów w pierwszym okresie może być problematyczny). W wypowiedziach medialnych coraz głośniej przewijają się też informacje, że w ciągu być może nawet kilku tygodni na linii PKM zaczną obowiązywać trójmiejskie bilety metropolitalne, integrujące kolej z komunikacją miejską. To oczywiście dobre wiadomości, ale jednocześnie pokazujące, że kluczowym błędem w przypadku PKM było oczekiwanie z przygotowaniem oferty do ostatniej chwili.

Podobnie rzecz ma się w dostosowaniu siatki połączeń ZTM Gdańsk do PKM. Na razie nastąpiło tylko wydłużenie tras trzech autobusów do nowo wybudowanego węzła przesiadkowego PKM Jasień. Ale pierwotnie, o czym informowaliśmy, modyfikacja miała objąć co najmniej kilkanaście linii. Oczywiście, część zmian nie doszła (nie dojdzie?) do skutku z powodu protestu mieszkańców, którzy sprzeciwili się np. likwidacji linii 210, łączącej centrum Gdańska z lotniskiem i Osową (sytuacja przypomina trochę warszawski sprzeciw wobec likwidacji linii 175 na Okęcie). Ale przede wszystkim, ZTM de facto nic nie zmienił w swojej sieci (nie licząc naturalnie zmian związanych z uruchomieniem tramwaju do Brętowa, który rusza w poniedziałek), bo przez wiele miesięcy prośby władz Gdańska o przedstawienie szczegółów oferty PKM, pozostały bez odpowiedzi z samorządu wojewódzkiego.

Co przede wszystkim trzeba poprawić

Poprawa systemu skomunikowań we Wrzeszczu, montaż biletomatów, wprowadzenie dobrej oferty na trasie do Gdyni, wdrożenie integracji taryfowej i skrócenie czasu jazdy do Kartuz, tak aby realnie pociąg na tej trasie mógł konkurować z transportem drogowym – to kluczowe priorytety związane z poprawą oferty PKM w pierwszym okresie jej funkcjonowania. W drugiej kolejności – szybka realizacja dwóch przystanków na terenie Gdyni (Karwiny i Stadion), a także rozwój oferty w kierunku Kościerzyny. Rację zapewne mają ci, którzy mówią, że za 30 lat o początkowych niedociągnięciach PKM nikt nie będzie pamiętał. Ale „okres przejściowy” nie może trwać za długo.

Zapraszamy na V Kongres Kolejowy, który odbędzie się 28 października 2015 roku w Katowicach. W tym roku wśród poruszanych tematów znajdzie się między innymi analiza polskiego rynku kolejowego oraz kwestia przygotowania inwestycji w infrastrukturze kolejowej.

Więcej informacji o Kongresie znajdziesz TUTAJ.