Vavrouška: Nie lekceważmy designu na kolei

– Dla pasażera wiata, ławka lub kosz na śmieci jest najbardziej widocznym elementem infrastruktury. Ławka musi być wygodna do siedzenia, wiata powinna dobrze chronić przed deszczem. To właśnie przez taki pryzmat podróżny ocenia efekty inwestycji, wartej nieraz miliardy złotych – przekonuje Vavrouška. Niestety, jak dodaje, generalni wykonawcy wydają się często myśleć o tej sferze w ostatniej kolejności.

Powodem, według przedstawiciela mmcité+, mogą być kwestie finansowe. Paradoksalnie, mała architektura peronowa stanowi zwykle drobny ułamek kwoty całego zamówienia. – Firmy nie przywiązują do niej wielkiej wagi i jeśli muszą ograniczyć koszty, często szukają oszczędności właśnie tu – mówi Vavrouška, krytykując krótkowzroczność takiego podejścia. Efekt dołożenia niewielkich w skali kontraktu pieniędzy można potem wykorzystywać marketingowo: dobrze zaprojektowany i wykończony przystanek może być wizytówką firmy.

Zapisy dotyczące estetyki można wprowadzić do opisu przedmiotu zamówienia na przykład poprzez wymóg zatrudnienia specjalistów o określonych kwalifikacjach. – Oczywiście estetyka to rzecz subiektywna, ale można zatrudnić architektów – proponuje nasz rozmówca. Poszczególnymi elementami infrastruktury, takimi jak wiaty, powinien zajmować się projektant z doświadczeniem w podobnych projektach. Zatrudnianie architektów mających pomysł, ale nieznających specyfiki branży kolejowej przynosiło czasami złe skutki. – Zamawiający powinien albo wymagać zatrudnienia odpowiednich fachowców, albo zatrudniać ich samemu – i kontrolować, czy infrastruktura, na którą wydaje pieniądze, ma odpowiednią jakość także pod względem estetycznym i funkcjonalnym. Mam nadzieję, że będzie pod tym względem coraz lepiej – deklaruje przedstawiciel mmcité+.

Innym rozwiązaniem jest utworzenie księgi standardów, jaką posiada np. PKP PLK. – Każdy, kto wykonywał na zlecenie polskiego zarządcy infrastruktury obiekty małej architektury, jest świadomy, jak powinna wyglądać ławka, a jak kosz – mówi obrazowo Vavrouška.

Często stosowane kontrakty „projektuj i buduj” nie muszą, w ocenie Vavrouški, wykluczać dbałości o wygląd budowanych lub modernizowanych obiektów. – Jeśli główny wykonawca ma możliwość wydania na ten cel dużych pieniędzy, jest duża szansa na dobry efekt – twierdzi specjalista. Względy finansowe nie powinny przy tym przesłaniać świadomości, że efekty prac mają służyć przez kilkadziesiąt lat. – Misją każdego przedsiębiorcy w branży powinno być ulepszanie przestrzeni publicznej – uważa przedstawiciel mmcité+.

Dobrą praktyką jest też przyznanie pasażerom – przyszłym docelowym użytkownikom infrastruktury – wpływu na jej wygląd. – Na przykład tam, gdzie budujemy ekrany akustyczne, staramy się zawsze zaprosić do ich projektowania przedstawicieli wspólnoty mieszkaniowej. Mieszkańcy tego terenu będą w końcu mieli te obiekty w swoim otoczeniu przez 20 lat – argumentuje Vavrouška. Jak dodaje, w Szwajcarii na comiesięczne spotkania w trakcie budowy jest zapraszany także reprezentant lokalnej społeczności, który może domagać się zmiany wyglądu określonego elementu.