Komisja Rozwoju Regionalnego Parlamentu Europejskiego (REGI) i Komisja Polityki Spójności Terytorialnej (COTER) Komitetu Regionów przedstawiły wczoraj wspólne propozycje dotyczące poprawy przeprowadzanej obecnie reformy polityki spójności UE i wyraziły głębokie zaniepokojenie ostatnimi wydarzeniami związanymi z negocjacjami w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020.
– Członkowie Komisji REGI i COTER, jako demokratycznie wybrani przedstawiciele, ściśle współpracują przy kształtowaniu nowej polityki spójności po 2013 r. – powiedziała przewodnicząca Komisji REGI Danuta Hübner, podkreślając, że „w tej delikatnej fazie negocjacji w Radzie w sprawie nowych wieloletnich ram finansowych Parlament jest zdecydowany zadbać o to, by regiony i miasta zmagające się z kryzysem mogły liczyć na nowe i bardziej skuteczne zasady oraz na odpowiednie środki na realizację celów strategii »Europa 2020«”.
Przewodniczący Komisji COTER Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego, podkreślił, że „wspólne zaangażowanie obu tych instytucji zaowocowało wykształceniem się wspólnej wizji kluczowych kwestii, takich jak zagrożenia związane z warunkami makroekonomicznymi, potrzeba równowagi pomiędzy koncentracją tematyczną i odpowiednim stopniem elastyczności programów operacyjnych oraz wprowadzenie nowej kategorii regionów w okresie przejściowym”.
Wyłączenie warunków makroekonomicznych z bieżących wniosków ustawodawczych jest jedną z wielu propozycji usprawnień, których Parlament Europejski, jako pełnoprawny współprawodawca, broni w trakcie prowadzonych obecnie negocjacji z Radą w sprawie przyszłej polityki spójności. Danuta Hübner ostrzegła, że w przypadku gdy „minister finansów danego kraju nie stanie na wysokości zadania, sektor bankowy może za bardzo zwlekać z udzielaniem kredytów np. małym i średnim przedsiębiorstwom oraz gminom, w sytuacji gdy ze względu na warunki makroekonomiczne dany projekt mógłby zostać przerwany”. Kontrowersyjny mechanizm sankcji może prowadzić do zawieszenia płatności dla regionów ze względu na brak dyscypliny budżetowej zawiniony przez rząd krajowy, co byłoby niesprawiedliwą karą nałożoną na regiony.
Następnie wszyscy sprawozdawcy PE i KR-u w tej sprawie wzięli udział w ożywionej dyskusji w sprawie kolejnych kroków, które należy podjąć, aby polityka spójności stała się kluczowym instrumentem wspierania regionów i miast UE w przezwyciężaniu kryzysu. Współsprawozdawcy dokumentu PE na temat ogólnego rozporządzenia w sprawie funduszy UE Lambert Van Nistelrooij (Holandia) i Constanze Krehl (Niemcy) podkreślili, że konieczne jest szybkie osiągnięcie właściwego porozumienia w kwestii budżetu UE. – Nie może być tak, że Europa z jednej strony przedstawia konkretny program, taki jak strategia »Europa 2020«, a z drugiej strony przygotowuje zupełnie nieadekwatny budżet, który uniemożliwia realizację tego programu – powiedział Lambert Van Nistelrooij.
Z tego punktu widzenia podkreślił on także, iż „regiony i miasta skorzystają z większej koncentracji tematycznej, co pozwoli im specjalizować się zgodnie z własnym wyobrażeniem i wzrastać w sposób zrównoważony. Constanze Krehl przypomniała, że „w tych dniach szefowie wszystkich głównych instytucji UE wyraźnie stwierdzili, iż Europa potrzebuje inwestycji, wzrostu i miejsc pracy dla młodych ludzi”. – To świetnie – powiedziała. – Teraz potrzebujemy jedynie budżetu wyposażonego w odpowiednie środki. Po osiągnięciu porozumienia w tej sprawie możemy negocjować wszystkie szczegóły – dodała.
Sprawozdawca opinii KR-u na temat rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) Michael Schneider (Niemcy), sekretarz stanu, pełnomocnik kraju związkowego Saksonia-Anhalt przy rządzie federalnym Niemiec, wyjaśnił na podstawie konkretnych przykładów stanowisko regionów i miast odnośnie do koncentracji tematycznej. – W Niemczech wiele regionów zmaga się z poważnymi zmianami demograficznymi: w Saksonii-Anhalt odpływ znacznej liczby wykształconych młodych ludzi zagraża konkurencyjności gospodarki lokalnej. Władze lokalne powinny mieć możliwość zajęcia się tym problemem także poprzez finansowanie z funduszy EFRR, dostosowując swoje programy operacyjne do bieżących potrzeb – tłumaczył Schneider.
Zdaniem sprawozdawcy PE w sprawie EFRR Jana Olbrychta nowe zasady pozwolą pośrednio zmierzyć się z tymi kwestiami. – Skoncentrowanie się w nowym rozporządzeniu w sprawie EFRR na wymiarze miejskim wiąże się z tymi wyzwaniami, gdyż uwzględnia ono wyważone relacje między obszarami miejskimi i wiejskimi oraz przewiduje lepszą integrację z polityką rozwoju obszarów wiejskich i wspólną polityką rolną – powiedział.
Victor Bostinaru (S&D/RO), sprawozdawca dokumentu PE na temat rozporządzenia w sprawie Funduszu Spójności, zwrócił uwagę na potencjalny wpływ Funduszu Spójności na rozwiązywanie problemów dotyczących zmian demograficznych i starzenia się społeczeństwa. – Zgodnie z nowym rozporządzeniem Fundusz zostanie wykorzystany do rozwiązywania pojawiających się problemów – takich jak stale rosnące rachunki gospodarstw domowych za energię czy też mobilność osób starszych – a nasze regiony będą w stanie lepiej reagować na potrzeby swych społeczności – stwierdził Bostinaru.
Burmistrz miasta Kawala Konstantinos Simitsis podkreślił fakt skoncentrowania się nowej polityki spójności na wymiarze miejskim. – Popieramy zapis o wzajemnym uzupełnianiu się EFS i EFRR w przypadku, gdy EFS wspiera strategie zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. Jednocześnie środkiem tym należy objąć również strategie zintegrowanego rozwoju obszarów wiejskich, np. łącząc finansowanie z EFS i EFRR przy rozwiązywaniu problemów związanych ze skrajnym ubóstwem na obszarach wiejskich, przykładowo w odniesieniu do romskich obozowisk w Europie Środkowej i Wschodniej – zaznaczył.
W trakcie dyskusji sprawozdawca opinii KR-u na temat rozporządzenia w sprawie funduszu spójności Romeo Stavarache, burmistrz Bacău, wezwał do uproszczenia wieloletnich ram finansowych i do zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w proces upraszczania tablicy wyników UE, tak jak to ostatnio zaproponowała Komisja. – Uproszczenie powinno być nadrzędnym celem, który będzie dominował w negocjacjach, zaś środki na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych muszą być nadal stosowane na szczeblu państw członkowskich w trakcie przygotowywania i realizacji umów partnerskich – twierdzi Stavarache.
Petr Osvald, sprawozdawca KR-u w sprawie europejskiej współpracy terytorialnej, także wyjaśnił zagrożenia związane ze sztywnym stosowaniem zasady koncentracji tematycznej. – Gdyby europejska współpraca terytorialna była nadmiernie wąsko ukierunkowana jedynie na realizację podstawowych priorytetów strategii »Europa 2020«, nie mogłaby odgrywać swej odrębnej i jedynej w swoim rodzaju roli polegającej na tworzeniu i poprawie warunków realizacji tejże strategii – podsumował.