Turystyka kolejowa: Duży potencjał, jeszcze większe problemy

Konferencja odbyła się w ubiegłym tygodniu w Łodzi i stanowiła wydarzenie towarzyszące Kongresu Kolejowego. Konkluzje dyskusji nie są niestety dla rynku kolejowej turystyki zbyt optymistyczne. Maria Napiórkowska, dyrektor Departamentu Turystyki w Ministerstwie Sportu i Turystyki przyznała np., że na projekty turystyczne, w tym – na projekty na rozwój turystyki kolejowej nie będzie szczególnie dużo dostępnych środków pomocowych w programach realizowanych w ramach unijnej perspektywy 2014-20. – To nie jest wina żadnego z ministerstw, po prostu są takie a nie inne założenia tej perspektywy – zwróciła uwagę Napiórkowska.

Smutna lista upadłych kolejek

Andrew Goltz, prezes British-Polish Railway and Industrial Heritage Partnership, Anglik od wielu lat mieszkający w Łodzi, scharakteryzował historię kolejek wąskotorowych, które upadły po 2001 r., czyli od momentu, w którym PKP podjęły decyzję o likwidacji wszystkich wąskotorówek pozostających wówczas pod państwowym zarządem. W tym smutnym gronie znalazły się m.in. kolejki w Mławie, Krośniewicach, Piotrkowie Trybunalskim… Goltz zwrócił jednak równocześnie uwagę, że nie wszystkie projekty inwestycyjne związane z rozwojem turystyki kolejowej są jego zdaniem sensowne. Jako przykład podał wąskotorówkę w Rewalu. – Przed jej remontem nie wykonano badań. W efekcie włożone zostały w remont wielkie pieniądze, a gmina teraz bankrutuje – mówił Andrew Goltz. Przedstawiciele władz zarówno gminy Rewal, jak i władz woj. zachodniopomorskiego nie skorzystali z zaproszenia do udziału w naszej konferencji.

Adam Gerstmann, obecnie kierownik sekcji technicznej Muzeum Kolejnictwa w Warszawie, a w przeszłości likwidator kolejek wąskotorowych w strukturze „dawnego” PKP (na początku poprzedniej dekady był szefem Dyrekcji Kolei Dojazdowych PKP w Likwidacji) podkreślił jednak, że mimo poważnych problemów, większość wąskotorówek udało się uratować. – Zrobiliśmy to mimo iż np. związki zawodowe sprzeciwiały się zmianom. PKP nie zmarnowały linii wąskotorowych, robiły wszystko, żeby je uratować – stwierdził Adam Gerstmann.

Optymizmu do dyskusji dodał Radosław Konieczny, wicedyrektor Muzeum Kolejnictwa i kierownik Sochaczewskiej Kolei Muzealnej. Z jego deklaracji wynika, że w wakacje 2015 r. w Sochaczewie ma znów być czynny parowóz, być może też odświeżony zostanie w przyszłości temat reaktywacji trasy do Wyszogrodu. Ryszard Węcławik, dyrektor Dział Bezpieczeństwa Ruchu Kolejowego w ZDG TOR przybliżył natomiast projekt realizowany przez Gminę Olszanica, dotyczący zaadaptowania fragmentu linii kolejowej nr 108, pomiędzy Zagórzem i Krościenkiem, na potrzeby drezyn rowerowych. – Linia nr 108 na odcinku Nowy Zagórz – Krościenko w zakresie  przewozów kolejowych nie potrafi wygenerować potrzeb przewozowych, w ostatnich latach kursowało po niej kilka pociągów w skali roku. Natomiast odcinek ten w pełni spełnia wymogi dla utworzenia turystycznej linii kolejowej – zwracał uwagę Ryszard Węcławik.

Nie brakowało też zagadnień prawnych. Filip Bebenow, kierownik Żuławskiej Kolei Dojazdowej, zwracał m.in. uwagę, że wąskotorówek nie należy wyjmować spod Ustawy o transporcie kolejowym. Co więcej, jego zdeaniem należy stworzyć możliwości prawne, by wąskotorówki mogły otrzymywać wsparcie finansowe od marszałków województw na realizację przewozów, jak również by miały dostęp do Funduszu Kolejowego. Podczas dyskusji zwrócono też uwagę, że w komunikacji tramwajowej, rozwijającej prędkości 40-50 km/godz., przepisy związane z bezpieczeństwem ruchu są bardziej liberalne niż na wąskotorówkach.

Permanentny brak pieniędzy na wszystko

Naturalnie podkreślono też problem permanentnego borykania się stowarzyszeń miłośników kolei (organizacji działających non-profit) z kłopotami finansowymi. Judyta Kurowska-Ciechańska zwróciła np. uwagę, że od dawna bezskutecznie stara się o pozyskanie pieniędzy na remont dachu parowozowni w Skierniewicach, który grozi zawaleniem.

Była to pierwsza debata dotycząca turystyki kolejowej zorganizowana pod egidą ZDG TOR. Trwająca trzy godziny dyskusja bez wątpienia stanowiła jedynie zalążek problematyki, stąd też obecny na konferencji Jakub Klimkiewicz, członek zarządu ZDG TOR, zadeklarował że będziemy organizować kolejne konferencje podejmujące tę tematykę.

Zapis wideo dwóch z trzech części debaty można obejrzeć tutaj i tutaj. W tym tygodniu przybliżymy jeszcze sformułowane podczas debaty wnioski dotyczące działalności turystycznej podejmowanej przez organizatorów przewozów kolejowych bądź operatorów „przy okazji” codziennej działalności związanej z realizacją przewozów regionalnych i aglomeracyjnych.