Techniczna część IV pakietu kolejowego szansą dla producentów taboru?

System homologacji pojazdów kolejowych na obszarze RP Implementacja do polskiego prawodawstwa m.in. dyrektywy nr 2008/57/WE ws. interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie, a także nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym, która weszła w życie 28 stycznia 2012 r., ukształtowały dotychczasowy „zezwoleniowo-świadectwowy” system dopuszczeń do eksploatacji pojazdów kolejowych w Polsce.

Najpóźniej od 16.06.2020 r. (w przypadku skorzystania przez Polskę z możliwości przedłużenia okresu przejściowego) system ten ulegnie diametralnemu przekształceniu w ten sposób, że zasadą będzie homologacja pojazdów kolejowych przez Agencję Kolejową UE (dopuszczalnym wyjątkiem będzie wydawanie dokumentów homologacyjnych przez krajową NSA.

Techniczna część IV pakietu kolejowego
Niewątpliwym novum będzie możliwość uzyskania „zezwolenia na wprowadzenie pojazdu do obrotu” i „zezwolenia dla typu pojazdu”, w którym po przeprowadzeniu jednej – unijnej – procedury dopuszczeniowej, dany pojazd kolejowy lub jego typ zostanie homologowany na obszarze kilku Państw Członkowskich UE. Już dziś polscy producenci taboru powinni podejmować działania dostosowujące swoje organizacje do nowych, wdrażanych regulacji, tak aby w czerwcu 2019 lub 2020 r. korzystać z zalet nowego systemu.

W zakresie dotyczącym homologacji pojazdów kolejowych należy skupić się na:

1. Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei w UE (L 138/44);
   
2. Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/796 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Kolejowej UE (L 138/1).

Obie regulacje weszły w życie 15.06.2016 r. O ile ww. dyrektywa powinna być implementowana do krajowych systemów prawnych do 16.06.2019 r. (z możliwością przedłużenia tego okresu o 1 rok, tj. do dnia 16.06.2020 r.) o tyle Rozporządzenie PE i Rady (UE) 2016/796 jest aktem o charakterze powszechnie obowiązującym, stosowanym bezpośrednio i nie wymagającym co do zasady działań ustawodawczych polskiego ustawodawcy.

Dopełnieniem ww. regulacji nadających nowe kompetencje Agencji Kolejowej UE będą akty wykonawcze Komisji wydane na podstawie delegacji przewidzianej w art. 21 ust. 9 dyrektywy PE i Rady (UE) 2016/797. Unijny prawodawca przewidział, że powinny one zawierać kluczowe dla całego procesu regulacje dotyczące m.in. szczegółów procesu udzielania zezwolenia, zasad dot. oceny dokumentacji oraz współpracy pomiędzy poszczególnymi NSA, a Agencją Kolejową UE.

Implementacja dyrektywy PE i Rady (UE) 2016/797 do polskiego prawodawstwa
Na rozpoczęcie prac nad projektami zmian w ustawie z 28.03.2003 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym będzie trzeba poczekać do momentu przyjęcia aktów wykonawczych Komisji. Aktualnie należy mieć nadzieję, że organy władzy publicznej, w tym Prezes UTK oraz przedstawiciele MiB aktywnie uczestniczą w negocjacjach nad kształtem i redakcją ww. regulacji.

Obserwując zwiększające się w ostatnich latach zaangażowanie Prezesa UTK w działania o charakterze „edukacyjnym” (np. inicjatywa pn. „Akademia wiedzy kolejowej”) można być z kolei spokojnym o to, że krajowi producenci taboru będą mieli możliwość uzyskania fachowej i merytorycznej wiedzy umożliwiającej dostosowanie ich przedsiębiorstw do przestawienia się na „unijne dopuszczenia”.

„Praca domowa” dla producentów taboru kolejowego
Możliwość dopuszczenia do eksploatacji pojazdu kolejowego na obszarze kilku Państw Członkowskich w trakcie jednego procesu homologacji stanowi szansę na ograniczenie kosztów działalności producentów. Nowe regulacje pozostawią możliwość wydawania odpowiednich dokumentów zezwoleniowych na obszarze naszego kraju przez Prezesa UTK, jednak dopiero po przyjęciu przez Komisję (UE) aktów wykonawczych do dyrektywy 2016/797, będzie można prognozować jak duże będą zmiany krajowych przepisach. Na 1,5 lub 2,5 roku przed startem nowych regulacji należy mieć nadzieję, że polscy producenci taboru nie pozostaną w tyle za konsolidującą się, zagraniczną konkurencją i o zmianach zaczną myśleć już teraz np. przy projektowaniu nowych typów pojazdów, a nie w momencie gdy nowe regulacje zaczną obowiązywać.

---

Adw. Tomasz Piotr Chudzinski – prowadzi indywidualną praktykę adwokacką doradzając przedsiębiorcom z sektora kolejowego oraz sektora nieruchomości. We współpracy z TOR Akademia organizuje Seminarium: „Regulacje prawne dotyczące dopuszczania do eksploatacji pojazdów kolejowych na obszarze RP” (w pt 8.12.2017 r. odbędzie się III edycja wydarzenia), w trakcie którego uczestnicy moją szansę na pogłębienie swojej wiedzy również nt. części technicznej IV Pakietu Kolejowego.