Czy gwarancja ubezpieczeniowa to dobra forma zabezpieczenia?

Ze względu na wysoką wartość, zamówienia najczęściej podlegają reżimowi ustawy prawo zamówień publicznych, z którą wiąże się szereg wymogów. Jedynym z nich jest złożenie zabezpieczenia. Powszechnie znanymi formami zabezpieczenia są w szczególności: poręczenie, gotówka złożona na koncie zamawiającego, gwarancja bankowa, gwarancja ubezpieczeniowa. Warto dodać, że ich posiadanie jest korzystne dla każdej ze stron zamówienia. 

Gwarancje ubezpieczeniowe i bankowe

Artykuł skupia się przede wszystkim na przedstawieniu istotnych zalet oraz wad dwóch kluczowych rodzajów zabezpieczeń – gwarancji ubezpieczeniowych i bankowych.

Gwarancja jest zobowiązaniem Gwaranta (zakład ubezpieczeń, bank) do wypłaty beneficjentowi (inwestorowi, zamawiającemu), kwoty pieniężnej wskazanej w gwarancji, na wypadek gdyby Wykonawca, na którego zlecenie została wystawiona gwarancja, nie wywiązał się bądź nienależycie wywiązał się ze swojego zobowiązania.

Do najpopularniejszych rodzajów gwarancji należą: 

1. gwarancja wadialna – zabezpiecza okres związania ofertą – jest to bardzo wygodne rozwiązanie, pozwalające uniknąć „zamrażania” środków pieniężnych na określony czas (np. 3 miesiące), i umożliwiające swobodne nią obracanie w tym okresie.

2. gwarancja należytego wykonania kontraktu i usunięcia wad i usterek – zabezpiecza okres wykonania kontraktu oraz czas zgłaszania ewentualnych, przyszłych usterek (już po etapie realizacji) – ze względu na zwykle długie okresy obowiązywania gwarancji jest to rozwiązanie bardzo opłacalne z punktu widzenia kosztu kapitału.

3. gwarancja zwrotu zaliczki - zabezpiecza kwotę, którą Zamawiający przekazuje Wykonawcy na poczet wykonania kontraktu. 

Wydając gwarancje, zakłady ubezpieczeń zwykle dość elastycznie podchodzą do ich wystawienia, oczywiście oceniając wcześniej ryzyko i zabezpieczając je np. wekslem in blanco lub innym zabezpieczeniem rzeczowym. Banki stosują zazwyczaj większą asekurację, wymagając zabezpieczenia na ruchomościach, rachunkach bankowych, kontraktach, co ma służyć uzyskaniu przez nie niemal 100% skuteczności regresu w razie złożenia wniosku o wypłatę z gwarancji przez beneficjenta. Cały ten mechanizm powoduje, iż w przypadku ewentualnego roszczenia, ubezpieczyciele bardziej wnikliwie badają zasadność roszczenia, a co za tym idzie dają większą gwarancję wypłacenia w przypadku jej zasadności. 

Warto podkreślić, że wystawianie zabezpieczeń (gwarancji) przez podmioty podlegające ścisłej kontroli nadzoru finansowego (KNF), daje beneficjentowi pewność wypłaty roszczenia z gwarancji w przypadku szkody w przeciwieństwie do sytuacji, gdy zabezpieczeniem jest gotówka, której wykorzystanie jest problematyczne w momencie ogłoszenia upadłości wykonawcy. Z punktu widzenia Beneficjenta, procedura uzyskania wypłaty jest prostsza, a kolejne kroki zmierzające w kierunku pozytywnego rozwiązania problemu i odzyskania należnych środków od wykonawcy, leżą już po stronie gwaranta. 

Dużą zaletą gwarancji ubezpieczeniowej jest fakt, iż daje ona wykonawcy większą swobodę w dysponowaniu własnym majątkiem, gdyż nie musi on blokować swoich środków finansowych tytułem zabezpieczenia. Przy dużych kontraktach ma to ogromne znaczenie, ponieważ wpływa na poprawę wyniku finansowego i pomaga wykonawcy odciążyć limit kredytowy w banku. Ponadto, przy dobrej kondycji finansowej wystarczającym zabezpieczeniem dla ubezpieczycieli jest zazwyczaj weksel in blanco. W przeciwieństwie do ubezpieczycieli, banki oceniają zdolność kredytową wykonawcy przed udzieleniem mu gwarancji, biorąc pod uwagę przepływy na jego rachunku bankowym i wszystkie produkty bankowe, jakie posiada ich klient. 

Należy przyznać, że procedura wystawiania gwarancji jest szybsza w banku, ponieważ bank prowadzący rachunek bankowy w każdym momencie może ocenić zdolność finansową klienta i wie, do jakiego limitu może udzielić wykonawcy gwarancji. Zakład ubezpieczeń musi najpierw zapoznać się z aktualnymi dokumentami (finansowymi, opiniami bankowymi, zaświadczeniami, itp.), na podstawie których ocenia ryzyko, co wiąże się z wydłużeniem czasu oczekiwania na wystawienie. 

Gdy dochodzi do żądania wypłaty z tytułu gwarancji, zakład ubezpieczeń stara się dokładnie zbadać zasadność roszczenia, co daje w pewien sposób dodatkową ochronę wykonawcy w przypadku ich bezzasadności. Mając na uwadze, że większość gwarancji ubezpieczeniowych to gwarancje bezwarunkowe, nieodwołalne, płatne na pierwsze pisemne żądanie, w przypadku wystąpienia roszczenia z gwarancji, kierowanego przez beneficjenta do gwaranta, zakład ubezpieczeń po sprawdzeniu zasadności roszczenia, ma obowiązek wypłacić kwotę objętą roszczeniem w ciągu zaledwie kilku dni, ustalonych w treści gwarancji. 

Koszty gwarancji ubezpieczeniowych

Podstawowe pytanie, jakie zadają sobie Klienci brzmi oczywiście: „Ile to kosztuje”? Sposób liczenia jest stosunkowo prosty. W gwarancjach ubezpieczeniowych mnożymy stawkę i sumę gwarancyjną, co daje roczny koszt gwarancji. Ważne jest, że gwarancje ubezpieczeniowe opłacane są jednorazowo za cały okres trwania gwarancji. Cena gwarancji bankowych liczona są często kwartalnie przy zastosowaniu składek minimalnych, co powoduje, że wydają się one tańsze. Niemniej, po sprowadzeniu ceny do wspólnego mianownika, są porównywalne lub nawet droższe od gwarancji ubezpieczeniowych. Zaletą gwarancji bankowych jest niewątpliwie to, że cenę za nie można opłacać dowolnie, w zależności od poczynionych ustaleń z bankiem. 

Zalety korzystania z gwarancji

Gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe przynoszą szereg korzyści zarówno dla beneficjenta, jak i zlecającego wystawienie gwarancji. Do zalet tych instrumentów należą przede wszystkim: 

· swoboda dysponowania własnymi środkami finansowymi ze względu na brak konieczności wnoszenia ich, jako bezpośredniej formy zabezpieczenia;

· możliwość zamiany na gwarancje wcześniej wniesionych kaucji lub dokonanych przez Zamawiającego potrąceń z należnych faktur, co skutkuje błyskawicznym odblokowaniem środków;

· poprawa płynności finansowej pozwalająca efektywniej zainwestować wolne środki i przyczynić się do rozwoju firmy wykonawcy, co przekłada się na możliwość  konkurowania w wielu postępowaniach przetargowych równocześnie.

Korzystanie z gwarancji jest zatem dobrym pomysłem. Warto jednak zastanowić się, czy w danym przypadku lepsze efekty osiągnąć można dzięki gwarancji bankowej czy ubezpieczeniowej? 

Przy gwarancjach ubezpieczeniowych warto wspomnieć o jeszcze jednej korzyści – możliwości skorzystania z usług brokera, który pomoże Wykonawcy przejść przez każdy etap trwania kontraktu i uzyskać możliwie najniższą cenę (dostęp do większej liczby potencjalnych gwarantów), minimalne zabezpieczenia i treść gwarancji akceptowalną przez obie strony.