Taryfy regionalne przyciągają pasażerów

Samorządy wojewódzkie, odpowiedzialne za organizację kolejowych przewozów pasażerskich w regionach, w różnym stopniu angażują się w powierzone im zadania. Niektóre ograniczają się do w finansowania kursujących pociągów i pozyskiwania (zwykle z wyraźnym dofinansowaniem z krajowych i unijnych źródeł zewnętrznych) taboru, który następnie udostępniają przewoźnikowi. Inne poszły o wiele dalej i powołały własnych przewoźników, dzięki czemu uwolniły się od współpracy ze spółką wywodzącą się z Grupy PKP lub ją ograniczyły.

Taryfy wojewódzkie dla „obcych” przewoźników

Gdzieś między wskazanymi postawami znalazły się władze regionów, które w ramach współpracy z przewoźnikami ustaliły i wdrożyły taryfy regionalne. Na takie rozwiązanie zdecydowały się trzy samorządy wojewódzkie, na terenie których jedynym lub głównym przewoźnikiem w ruchu regionalnym jest spółka Przewozy Regionalne.

– Obecnie takie taryfy funkcjonują w województwach: podkarpackim, kujawsko-pomorskim i małopolskim. W dwóch regionach działają taryfy wojewódzkie, obejmujące obszar całych województw, natomiast w Małopolsce z nowej taryfy mogą korzystać mieszkańcy aglomeracji

krakowskiej. W województwie świętokrzyskim działają oferty: Bilet Świętokrzyski, Tani bilet i Bilet olkuski – informuje „Rynek Kolejowy” Michał Stilger z Biura Prasowego Przewozów Regionalnych. – Wprowadzając taryfy wojewódzkie i aglomeracyjne, samorządy chcą zwiększyć dostępność kolei, która jest ekologicznym i szybkim środkiem transportu – dodaje.

Można zauważyć kilka cech charakterystycznych dla taryf regionalnych. Podstawową jest wyraźne obniżenie cen biletów względem taryfy podstawowej przewoźników. Jak wynika z tabeli, ceny biletów czasem są o połowę niższe, a zdarza się, że obniżki dochodzą do prawie 70%. Największe różnice są w cenach biletów jednorazowych na krótkie odcinki. Ale także korzystający z biletów odcinkowych miesięcznych bardzo zyskują na takim rozwiązaniu. Innym, istotnym z punktu widzenia podróżnych rozwiązaniem jest honorowanie ulg ustawowych. Kolejną cechą jest to, że przewoźnicy mogą wprowadzać również swoje promocje (np. Połączenie w Dobrej Cenie), dzięki czemu na niektórych odcinkach (np. w województwie podkarpackim) ceny biletów są jeszcze niższe. Jak zauważa Stilger, obowiązywanie na danym odcinku kilku promocji nie stanowi problemu dla przewoźnika, lecz daje szansę na zwiększenie przewozów. Podobne zasady obowiązują również w przejazdach poza granice województwa.

– Osoby podróżujące między sąsiadującymi ze sobą regionami mogą kupić bilet w cenie regularnej (czyli określonej w taryfie PR – przyp. red.) lub – jeśli stwierdzą, że takie rozwiązanie jest dla nich korzystniejsze – kupić dwa bilety: jeden w taryfie wojewódzkiej, a drugi w taryfie podstawowej. Na części tras nasi pasażerowie mogą skorzystać z innych promocji, które obowiązują na całej trasie, niezależnie od znajdującej się po drodze granicy województw – wyjaśnia udzielający informacji w imieniu centrali Przewozów Regionalnych.

Przykładem wspomnianych rozwiązań jest objęcie kilku relacji na odcinku między Lublinem a Rzeszowem promocją Połączenie w Dobrej Cenie oraz obowiązujące na granicy województw świętokrzyskiego, małopolskiego i śląskiego oferty Bilet Olkuski (połączenie Sędziszów – Katowice) i Tani Bilet (Kielce – Częstochowa).

Nowa taryfa – więcej podróżnych

Co najważniejsze z punktu widzenia zainteresowanych samorządów wojewódzkich oraz przewoźników kolejowych, po wdrożeniu nowych taryf nastąpił wzrost liczby podróżnych.

Bilet Świętokrzyski początkowo wprowadzony został na jednej trasie regionu. Z uwagi na dobre przyjęcie przez podróżnych, od 13 maja 2013 r. ofertą objęto wszystkie przystanki położone na terenie województwa i obsługiwane przez pociągi Przewozów Regionalnych. Jak informuje „Rynek Kolejowy” Robert Zaborski, dyrektor Oddziału Świętokrzyskiego Przewozów Regionalnych, jego wdrożenie przyczyniło się do prawie dwukrotnego zwiększenia liczby podróżnych korzystających z pociągów przewoźnika.

– Dzięki swoim prostym założeniom oraz konkurencyjnej w stosunku do przewoźników drogowych cenie biletu, oferta spotkała się z dużym zainteresowaniem ze strony podróżnych. W efekcie przełożyło się to na wzrost liczby osób korzystających z przejazdów pociągami osobowymi w relacjach objętych ofertą z 1 466 tys. pasażerów w 2006 r. do niemal 2 600 tys. w 2015 r. – podaje Zaborski.

Również Taryfa Kujawsko-Pomorska była wdrażana stopniowo. Na początku jej obowiązywanie było ograniczone do linii niezelektryfikowanych. Tam przyczyniła się do zwiększenia liczby podróżnych. – Dzięki polityce transportowej samorządu województwa kujawsko-pomorskiego nie tylko udało się zatrzymać spadkowy trend liczby osób korzystających z transportu kolejowego w regionie, ale udało się go odwrócić. Od momentu wprowadzenia taryfy kujawsko-pomorskiej na liniach niezelektryfikowanych w rozkładzie jazdy 2010/2011 liczba podróżnych wzrosła łącznie o około 18% (2014 r.) – informuje „Rynek Kolejowy” Magdalena Mike-Gęsicka, dyrektor Departamentu Nadzoru Właścicielskiego i Transportu Publicznego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego z siedzibą w Toruniu.

Innym korzystnym rozwiązaniem jest zmniejszanie się kwoty rekompensaty dla przewoźników, realizujących przewozy na zamówienie ich organizatora. – Dotychczasowe, pięcioletnie doświadczenia z funkcjonowania Taryfy kujawsko-pomorskiej potwierdziły założenia samorządu, że po chwilowym spadku przychodów przewoźnika (wynikającym z niższych cen biletów) w dłuższym okresie generowany jest wzrost wpływów (większa liczba podróżnych). Stąd też podczas negocjowania warunków pięcioletniej umowy na przewozy kolejowe na liniach zelektryfikowanych brano pod uwagę zwiększenie przychodów operatora kolejowego. Na rozkład jazdy 2015/2016 zamówiliśmy podobną wielkość pracy eksploatacyjnej jak w poprzednim rozkładzie, przy mniejszych wydatkach niż w 2015 r. – wyjaśnia Mike-Gęsicka.

Także na terenie województwa podkarpackiego wejście w życie nowej taryfy należy łączyć z większą liczbą podróżnych w pociągach regionalnych. Jak informuje „Rynek Kolejowy” Zbigniew Kozak, pełniący obowiązki zastępcy dyrektora Departamentu Dróg i Publicznego Transportu Zbiorowego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego, liczba przewiezionych pasażerów po wprowadzeniu Taryfy Podkarpackiej znacząco wzrosła, jednak nie osiągnęła ona zakładanego poziomu w przychodach. Jak wynika z analiz samorządu, wpływ na to miało głównie utrudnienia w ruchu na głównej linii kolejowej regionu (Przemyśl – Rzeszów – Kraków), wynikające z prowadzonych robót infrastrukturalnych. Dlatego wraz z nowym rokiem ceny biletów nieznacznie wzrosły, ale nadal są konkurencyjne.

– W umowie z przewoźnikiem kolejowym zastrzegliśmy, że ceny biletów we wszystkich relacjach obejmujących stacje pośrednie i końcowe nie będą wyższe od średniej ceny biletów w transporcie drogowym w danej relacji, tj. 20 gr/km dla biletów jednorazowych oraz 5,30 zł/km dla biletów okresowych (miesięcznych) – wyjaśnia Z. Kozak. – Wybrany w postępowaniu przetargowym operator zagwarantował stawki za 1 km dla średniej odległości przewozu w wysokości 18gr/km dla biletów jednorazowych przy średniej odległości przewozu 42 km, oraz 5,30 zł/km dla biletów okresowych przy średniej odległości przewozu 32 km – dodaje udzielający informacji.

Nie tylko tańsze bilety

Warto podkreślić, że wszystkie z wymienionych samorządów podjęły również inne działania w kierunku uczynienia kolei bardziej przyjazną dla podróżnym. Bez wątpienia należą do nich inwestycje w tabor – nowoczesne elektryczne zespoły trakcyjne oraz spalinowe zespoły trakcyjne i wagony motorowe). Przykładowo, za sprawą zakupów składów elektrycznych, jak informuje Zaborski, w województwie świętokrzyskim prawie wszystkie połączenia są realizowane nowoczesnym taborem. Z pomocą środków unijnych zmodernizowano wybrane odcinki linii w województwach kujawsko-pomorskim i podkarpackim, co wraz z inwestycjami krajowymi i innymi pracami przyczyniło się do poprawy infrastruktury liniowej i punktowej, w tym odnowienia dworców i peronów, budowy nowych przystanków. Nie bez znaczenia jest zwiększenie liczby kanałów dystrybucji biletów, np. Przewozy Regionalne zachęcają do kupowania biletów za pośrednictwem nowych form sprzedaży: aplikacji mobilnej SkyCash, strony internetowej biletyregionalne.pl i biletomatów.

Wiele inicjatyw na różnym szczeblu realizowanych jest w województwie podkarpackim. Wśród nich należy wymienić utworzenie Podkarpackiego Funduszu Kolejowego, z którego mają być wykonywane zadania mające na celu poprawę elementów infrastruktury udostępnianej pasażerom oraz realizacja kampanii społecznych, których celem jest zachęcenie do korzystania z połączeń kolejowych.

Trzeba więcej taryf?

Jak wskazują doświadczenia z terenu trzech województw, wprowadzenie taryfy obejmującej całe województwo jest ważnym działaniem przyczyniającym się do zwiększenia liczby podróżnych. A rosnące przewozy pozwalają na zmniejszenie zaangażowania środków z budżetu województwa na kolej (województwo kujawsko-pomorskie) lub pozwalają na zwiększanie liczby połączeń bez dodatkowych środków (województwo świętokrzyskie). Zatem takie, sprawdzone w polskich realiach, rozwiązanie być może należałoby wdrożyć w innych regionach. Zyska na tym nie tylko branża kolejowa...