Nie 1,5 tys, a zaledwie 600 kilometrów linii kolejowych – to zaktualizowany Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007–2013. W równie dużej skali spadły wskaźniki dotyczące inwestycji tramwajowych i trolejbusowych.
Jak wynika z ostatniej aktualizacji „Szczegółowego opisu priorytetów POIiŚ”, do którego dotarł „Dziennik Gazeta Prawna”, wybudowanych lub zmodernizowanych zostanie jedynie 36 proc. planowanych wcześniej linii tramwajowych i trolejbusowych w miastach. Ostre cięcia dotknęły inwestycje energetyczne, zagospodarowanie odpadów, gazociągi. Powyżej planu jest natomiast tworzenie nowych miejsc pracy i liczba szkoleń. Największy problem jest z inwestycjami transportowymi, przede wszystkim na kolei. W skorygowanej wersji dokumentu POIiŚ planowana długość budowanych i modernizowanych linii kolejowych została zmniejszona z ponad 1,5 tys. do 600 km. Jak wiadomo, wielu inwestycji PKP PLK nie udało się zrealizować w obecnej perspektywie unijnej. Ale skąd aż tak wysoka liczba?
Mirosław Siemieniec, rzecznik PKP PLK powiedział „DGP”, że do wskaźników liniowych należy doliczyć rewitalizacje – wtedy otrzymamy 1,1 tys. km. To jednak wciąż około 2/3 założeń. Poza tym – nie rewitalizowano wcale tych odcinków, które były przeznaczone do modernizacji.
Jak tłumaczy rzecznik Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju Piotr Popa, do sumy 1,5 tys. km „oprócz modernizacji linii włączano też liczbę kilometrów linii, na której zainstalowany został system sterowania ERTMS. W celu uniknięcia sytuacji, w której dany odcinek linii kolejowej byłby liczony dwukrotnie, obecnie liczony wskaźnik obejmuje liczbę linii, na których prowadzone są prace budowlane”.
Wskaźniki liniowe mogło też obniżyć zaniechanie realizacji budowy systemu infrastruktury GSM-R na liniach kolejowych zgodnie z harmonogramem „Narodowego Programu Wdrażania ERTMS”. To była jedną z największych inwestycji PKP PLK do realizacji w zakończonej perspektywie unijnej o wartości 1 mld 132 mln zł.
Rzecznik Ministerstwa tłumaczył też, że wzrosły koszty inwestycji w stosunku do szacunków. To akurat ma mały związek z rzeczywistością – oszczędności PKP PLK w przetargach sięgnęły kilku miliardów złotych. Wzrost kosztów dotyczył przede wszystkim inwestycji drogowych (m. in. z powodu masowej budowy ekranów akustycznych za 10–30 proc. wartości kontraktu). Długość autostrad wybudowanych w ramach międzynarodowych korytarzy sieci TEN-T została w priorytetach POIiŚ zmniejszona z ok. 600 do 400 km, a dróg ekspresowych z 1,3 tys. do 500 km.
Jerzy Kwieciński, ekspert BCC zwraca uwagę, że wiele inwestycji, np. na kolei, miało być w 30 proc. finansowane z budżetu – w ten sposób pieniędzy z UE wystarczyłoby na budowę większej liczby kilometrów tras. Ale rząd przyciął swój udział do 15 proc., stąd cięcie planów.