Cecylia Lachor: Trzeba przygotować Grupę PKP do IV Pakietu Kolejowego

Jakub Madrjas, „Rynek Kolejowy”: Dotychczas nasi Czytelnicy nie mieli jeszcze okazji pani poznać. Czy może pani opowiedzieć o swojej dotychczasowej drodze zawodowej?

Cecylia Lachor, członek Zarządu PKP SA: Jestem przedstawicielką czwartego pokolenia kolejarzy w mojej rodzinie, a sama na kolei pracuję już 33 lata. Zaczynałam od stanowiska referenta, ponieważ to była naturalna ścieżka zawodowa – trzeba było przepracować odpowiedni czas na kolejnych szczeblach. Było to w pionie infrastruktury Oddziału Drogowego PKP w Nowym Sączu. Kiedy rozpoczęła się restrukturyzacja kolei i w 1998 utworzyły się zakłady infrastruktury zaproponowano mi stanowisko zastępcy dyrektora ds. ekonomicznych w Zakładzie w Nowym Sączu, a gdy w 2001 r. powstały spółki kolejowe – stanowisko zastępca dyrektora ds. ekonomiczno - finansowych w Oddziale Regionalnym PLK w Warszawie. Cały okres kariery zawodowej zajmowałam się głównie finansami oraz działalnością operacyjną i inwestycyjną. Od 2005 do 2010 roku byłam dyrektorem Biura Rachunkowości i Finansów w PKP PLK. Następnie po krótkim okresie pracy w PKP Informatyce zostałam Dyrektorem Biura Rachunkowości w PKP Intercity. Od 2014 roku pracowałam w Instytucie Kolejnictwa a rok później zostałam najpierw Pełnomocnikiem, a następnie członkiem zarządu PKP SA Znam bardzo dobrze praktycznie całą Grupę PKP i mechanizmy finansowo-operacyjne związane z działalnością eksploatacyjną i przewozową. Nie zmienia to faktu, że kolej jest organizmem na tyle złożonym i trudnym w skutecznym zarządzaniu, że nawet po 30 latach pracy każdy odpowiedzialny menadżer nie przestaje się uczyć i musi być otwarty na nowe doświadczenia.

Jaki jest zakres pani obowiązków?

Są to obszary rachunkowości, finansów, kontrolingu, teleinformatyki, administracji i nadzoru właścicielskiego. Część moich zadań zazębia się z odpowiedzialnością pozostałych członków zarządu, co oczywiście wymaga odpowiedniej współpracy.

Zanim przejdziemy do bardziej szczegółowych zagadnień, chciałbym zapytać o nową strategię Grupy PKP. Kiedy możemy spodziewać się jej ogłoszenia?

Strategia Grupy PKP została już zatwierdzona przez Radę Nadzorczą. Jednak nie chciałabym się wypowiadać na jej temat przed oficjalną prezentacją. Mogę potwierdzić informacje, że zakładane jest przekształcenie PKP SAw spółkę holdingową na wzór np. Deutsche Bahn AG. Wiąże się to jednak ze zmianą prawa, ponieważ w polskim prawodawstwie nie mamy prawa holdingowego. Ministerstwo Skarbu Państwa pracuje nad przepisami w tym zakresie. Założeniem strategii jest silna, zintegrowana i spójna Grupa PKP – co nie oznacza, że będziemy łączyć spółki. Będziemy natomiast integrować ich działalność i zarządzanie procesami, wprowadzać jednolitą strukturę oraz jasno określone cele. Zależy nam na przygotowaniu Grupy PKP do sprawnego konkurowania z kolejami zachodnimi w perspektywie liberalizacji rynku kolejowego po wejściu w życie IV pakietu kolejowego. Warto zauważyć przy okazji, że IV pakiet po raz pierwszy definiuje przedsiębiorstwo kolejowe zintegrowane pionowo i jak się okazuje, wcale nie jest to sprzeczne z przepisami unijnymi, o co wielokrotnie były obawy.

Chodzi o oddzielanie zarządców infrastruktury i przewoźników.

Tak. Przepisy unijne wymagają, by PKP Polskie Linie Kolejowe jako zarządca infrastruktury były wydzielone organizacyjnie i finansowo oraz wprowadzają kilka mniejszych obostrzeń. Nie ma natomiast konieczności wydzielenia tej spółki z Grupy PKP.

Czyli nie trzeba wypychać PKP Intercity na giełdę?

Nie trzeba, choć można. Jako Zarząd nie mówimy prywatyzacji spółek kolejowych „nie”, ale warunkiem jest to, by proces ten przyniósł określone korzyści ekonomiczne. Prywatyzacji dla samej prywatyzacji nie będzie. Natomiast jeśli chodzi o PKP Intercity, to jak dobrze wiemy, wymogiem do wprowadzenia spółki na giełdę jest osiągnięcie przez nią zysku prze trzy lata z rzędu, więc dopiero kiedy osiągnie ona ten warunek, można będzie przystąpić do analiz.

Prywatyzacja była dotąd sposobem na spłatę historycznego długu PKP SA W zeszłym roku poinformowano, że te długi są już de facto spłacone. Czy tak jest w istocie?

Do momentu wejścia nowego zarządu do spółki rzeczywiście informacją podawaną publicznie była wysokość długu na poziomie 500 mln zł. Trzeba jednak wyjaśnić, że było to zadłużenie netto, czyli zadłużenie brutto minus środki pieniężne. Faktyczne zadłużenie brutto na dzień rozpoczęcia działania nowego zarządu wynosiło aż miliard siedemset milionów złotych. Obecnie dług wynosi ponad 900 mln zł brutto. Do spłaty pozostają jeszcze m. in. obligacje krajowe w przyszłym roku, a także kredyty. Ostatni z nich – zaciągnięty w 1997 r. w EBI na likwidację szkód popowodziowych ma termin spłaty w 2022 r. W przeciwieństwie do Francji czy Niemiec polska kolej własnymi siłami reguluje to zadłużenie, ponieważ – co podkreślam – PKP SA nie otrzymuje żadnej dotacji państwowej do działalności operacyjnej, a jedynie do inwestycji – w tym roku jest to 17,8 mln zł, w kolejnym roku powinno to być około 25 mln zł.

Skala dotacji jest zatem nieporównywalna ze skalą historycznych długów. Czy można zatem dziwić się wyprzedaży majątku PKP?

Sprzedawano perełki – spółki w dobrej kondycji i nieruchomości w centrach miast, które można było łatwo i szybko spieniężyć na spłatę historycznego długu. Nie zwracano uwagi na to, jak efektywne jest to dla spółki w dłuższym rachunku ekonomicznym. Pośrednio wynika to z ustawy o komercjalizacji PKP z 2001 r. i zapisów o likwidacji PKP SA po zakończeniu prywatyzacji. Dlatego nowa strategia PKP SA rekomenduje zmianę także tej ustawy po to, by Grupą PKP można było zarządzać w oparciu o długoletni interes kolei. Zresztą, po 15 latach część zapisów tej ustawy po prostu nie przystaje do obecnej sytuacji gospodarczej.

Podsumowując, od tego roku PKP SA będzie sprzedawać te aktywa, które mają niski potencjał komercyjny i są nieprzydatne Grupie w długiej perspektywie. Powstaje program obejmujący 160 tysięcy obiektów, które posiadamy.

Czy w związku z tym, że PKP SA ma być spółką holdingową, nieruchomości zostaną przekazane do innego podmiotu?

Czy taka decyzja będzie potrzebna wykażą analizy. Nieruchomościami zajmie się wyodrębniona komórka, ale niekoniecznie w formie oddzielnej spółki.