Muzeum w Rybniku, Stowarzyszenie Humanistyczne: Europa, Śląsk, Świat Najmniejszy oraz Koło Inicjatyw Studenckich działające przy Rybnickim Ośrodku Naukowo-Dydaktycznym Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach zorganizowały konferencję pt. „W służbie społeczeństwa. Znaczenie kolei dla dziejów Polski”, która odbyła się 28 października br. w auli Rybnickiego Ośrodka Naukowo-Dydaktycznego Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Nasze spotkanie z historią kolei rozpoczęło powitanie gości przez Michała Kapiasa – opiekuna Koła Inicjatyw Studenckich, który następnie oddał głos dyrektorowi rybnickiego Muzeum – Bogdanowi Klochowi. Pomysłodawcą i koordynatorem konferencji był pracownik Muzeum w Rybniku – Dawid Keller. Konferencja odbyła się pod patronatem Prezydenta Miasta Rybnika Adama Fudalego i dzięki wsparciu Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa Oddział Rybnik.
Kolej, także tym razem nas nie zawiodła i trzymała się wieloletniej tradycji – niektórzy bowiem prelegenci jadąc nią dotarli na konferencje z małym opóźnieniem... Jako pierwszy swój referat pt. „Historia kolei na Dolnym Śląsku” wygłosił Przemysław Dominas, który skupił się na infrastrukturze kolejowej. Zaciekawienie wzbudził materiał ilustracyjny przygotowany przez prelegenta, ukazujący piękno architektury kolejowej w Polsce, która potrafiła przetrwać dziesiątki lat, na trwale wpisując się w nasz krajobraz.
Sporym zainteresowanie cieszyło się wystąpienie Jacka Kurka pt. „Kolej i tożsamość (kilka sugestii ze Śląskiem w tle)”. Specyfika tego wystąpienia ujawniła się w wsłuchiwaniu się w przygotowaną oprawę muzyczną m.in. grupy Kraftwerk. Pozwoliło ono poznać symboliczne znaczenie kolei jak i jej dostrzegalny wpływ na współczesny Śląsk i Ślązaków.
Skupione na postaci Romana Podoskiego wystąpienie Andrzeja Synowca przyniosło szereg technicznych szczegółów na temat prac badawczych bohatera referatu, które zaowocowały interesującą dyskusją o prądach błądzących.
Znaczne emocje i interesującą dyskusję wzbudził referat Dawida Kellera, który zwrócił uwagę na konieczność przeprowadzenia badań na temat polityki państwa wobec polskiego kolejnictwa w okresie międzywojennym (w tym szczególnie wobec administracji kolejowej) oraz weryfikujących punktualność PKP w okresie międzywojennym. Referent podnosił również konieczność przedstawienia międzywojennych kolei w podręcznikach i opracowanich popularnych uwzględniającego liczne trudności i przeciwności towarzyszące ich działaniu.
Liczne pochwały uzyskał referat Krzysztofa Nowackiego, który przedstawił „Znaczenie transportu kolejowego dla prowadzenia działań bojowych na obszarze Śląska w okresie II Wojny Światowej oraz planowania działań bojowych na obszarze Śląskiego Okręgu Wojskowego w okresie powojennym”, zwracając uwagę na zagadnienie, które w powszechnej wiedzy słuchaczy konferencji było słabo znane.
Grzegorz Labuda zwrócił uwagę na zagadnienie elektryfikacji kolei w Trójmieście i towarzyszące jej relacje prasowe. Ciekawą dyskusję wzbudziła sprawa pochodzenia taboru przeznaczonego dla obsługi linii kolejowych w tym rejonie. O pracownikach stacji kolejowej na Górnym Śląsku (Ruda Kochłowice) w okresie po II wojnie światowej w niezwykle ciekawy sposób opowiadał Marcin Jarząbek, a sceny z filmów Stanisława Barei, w których kolej odgrywała znaczącą rolę przedstawił Bogdan Kloch. Wystąpienie dyrektora Muzeum przerywane było żywymi reakcjami słuchaczy, którzy znając filmografię S. Barei z dużą radością wspominali prezentowane opisy. Z kolei Szczepan Świątek wskazał na przydatność akt PZPR w badaniu dziejów kolei.
Na lokalnym przykładzie Raciborza, miasta, do którego kolej dotarła jeszcze w latach 40. XIX w., Paweł Newerla wskazał sposób powstawania i rozwoju przemysłu (w oparciu o dobry dostęp to linii kolejowej), rozbudowy substancji mieszkaniowej oraz wzrostu liczby mieszkańców. Dariusz Opaliński zwrócił natomiast uwagę na wykorzystanie kolejowych rozkładów jazdy w badaniach historycznych przytaczając szczegółowe informacje na temat stanu zachowania tego typu źródeł, ich wydawców i dystrybutorów. W obszernym wystąpieniu Dominik Lulewicz zaprosił słuchaczy do Krakowa wskazując etapy powstania stacji kolejowej w tym mieście, prezentując poszczególne budynki i opisując ich aktualny stan zachowania. W ostatnim wystąpieniu Michał Izydorczak wskazał przykłady współczesnego wykorzystania linii wąskotorowych w Europie Środkowo-Wschodniej porównując je do sytuacji w Polsce.
Jak się okazało w wielu przybyłych gościach temat kolejnictwa wzbudził znaczne emocje, o których można było się przekonać podczas dyskusji, które nie milkły nawet na przerwach. Konferencja zgromadziła liczne grono słuchaczy z całej Polski. Jesienią 2012 r. ukaże się wydawnictwo pokonferencyjne, które pozwoli zapoznać się z wygłoszonymi referatami wszystkim zainteresowanym.
Zapisz się do newslettera:
