Przemiany gospodarcze zachodzące w naszym kraju na przełomie XX i XXI wieku oraz wejście Polski do struktur Unii Europejskiej spowodowały transformację polskiego systemu transportowego. Rozwój transportu w naszym kraju był podyktowany m.in. otwarciem granic Unii Europejskiej, a przede wszystkim sprawniejszym zafunkcjonowaniem logistycznych łańcuchów dostaw z powodu właściwego usytuowania Polski na mapie Europy.
Kraj nasz ze względu na swoje położenie geograficzne stanowi naturalny, a co za tym idzie dogodny obszar rozwoju szlaków komunikacyjnych łączących kraje europejskie zarówno na osi wschód – zachód, jak i północ – południe. Tym samym tranzytowe usytuowanie Polski może stanowić bardzo poważne źródło zysków gospodarczych, a co za tym idzie może być motorem napędowym dalszego rozwoju naszego kraju w najbliższych latach. Artykuł prezentuje sytuację polskich kolejowych przewozów kombinowanych/intermodalnych w okresie 2000-2009.
Polska jest państwem położonym w Europie Środkowej o powierzchni administracyjnej 312,7 tys. km2, co daje jej dziewiąte miejsce w Europie. Jest ona zamieszkana przez ponad 38 milionów mieszkańców i zajmuje pod tym względem 8 miejsce w Europie. Z tego też powodu Polska jest poważnym węzłem komunikacyjnym naszego kontynentu. Jej sieć transportowa w odniesieniu do roku 2009 obejmowała m.in. 20,36 tys. km linii kolejowych, a w tym 189 km szerokotorowej. Linie były w 58,7% zelektryfikowane. Ich ogólna dostępność po czasowym spadku do roku 2007 zaczęła się zwiększać w roku 2008 i na koniec 2009 wynosiła 77,6% posiadanych linii kolejowych przez Polskę w roku 1990. Stan techniczny eksploatowanych linii niestety nie był jednak najlepszy, ponieważ tylko 37% było w stanie dobrym i nie występowało na nich ograniczenie prędkości. Pozostałe 38% linii wymagało niezbędnych napraw w postaci wymiany pojedynczych elementów nawierzchni torowej, a 25% wymagało z kolei kompleksowej wymiany torów, co w swojej istocie powodowało, że w obydwu przypadkach występowało obniżenia prędkości pociągów, co przekładało się bezpośrednio na zwiększenie czasu realizacji przewozów towarowych koleją. Sytuacja taka była podyktowana faktem niewystarczających nakładów finansowych z budżetu państwa na wymianę torów, których malejący trend miał miejsce od roku 1990 do 2004. Następnie po przystąpieniu Polski do struktur Unii Europejskiej i konieczności dostosowania krajowych linii kolejowych do układu międzynarodowego AGC i AGTC nastąpiła wymiana nawierzchni torowej o 1321 km na koniec 2007, a w efekcie końcowym całkowita długość linii kolejowych Polski w okresie 2004-209 wzrosła o 110 km.
Przy czym długość linii kolejowych układu AGC w Polsce wynosi 2 972 km i obejmuje następujące cztery odcinki krajowych linii kolejowych: E59 Świnoujście – Szczecin – Kostrzyn – Zielona Góra – Wrocław – Opole – Chałupki; E65 Gdynia – Gdańsk – Warszawa - Katowice – Zebrzydowice i E20 Kunowice – Poznań – Warszawa – Terespol oraz E 30 Zgorzelec – Wrocław – Katowice – Kraków – Przemyśl – Medyka; a także odcinek „Rail Balitica” na terenie naszego kraju, tj. E75 Warszawa – Białystok – Suwałki – Trakiszki, który to w ramach decyzji nr 884/2004/WE z 29 kwietnia 2004r. ws. wytycznych wspólnoty dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej został włączony do sieci AGC w Polsce. Linie tworzące ten układ są obecnie modernizowane w ramach funduszy unijnych i efekcie końcowym będą dostosowane do prędkości 120 km/godz. w ruchu towarowym, przy nacisku osi 225 kN. Natomiast w przypadku umowy AGTC wyznaczona została w oparciu o kryteria EKG-ONZ sieć linii kolejowych dla międzynarodowych przewozów kontenerowych transportem kolejowym oraz terminale kontenerowe położone na sieci kolejowej PLK o łącznej długość linii kolejowej 4 278 km.
Cały artykuł w miesięczniku Rynek Kolejowy nr 12/2011. Zapraszamy do prenumeraty lub salonów Empik.