Na szczeblu wojewódzkim tworzone są strategie, programy, plany itp. W dokumentach określane są m.in. zamierzenia inwestycyjne. Jakie kolejowe przedsięwzięcia infrastrukturalne widzą stratedzy i planiści wojewódzcy?
Do podstawowych celów działalności samorządów wojewódzkich należy prowadzenie polityki w regionie w taki sposób, aby następował jego rozwój. Aby go osiągnąć, władze powinny w szczególności pobudzać aktywność gospodarczą, określać kierunki w kształtowaniu przestrzeni, realizować zadania z zakresu infrastruktury i transportu zbiorowego. Postulaty, cele i środki do ich osiągnięcia w poszczególnych sferach znajdują się m.in. w strategiach, programach i planach. Nie inaczej jest w województwie lubelskim. Kilka dokumentów zawiera wiele zapisów dotyczących infrastruktury kolejowej w regionie, wskazując np. przedsięwzięcia, które powinny być zrealizowane.
Strategia rozwoju
Podstawowym obowiązującym dokumentem wojewódzkim jest Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.). To podstawowe narzędzie prowadzonej przez władze województw polityki regionalnej, określające główne kierunki rozwoju. Elementem Strategii są Przedsięwzięcia o priorytetowym znaczeniu dla realizacji jej celów, które stanowią załącznik do niej. Na liście zadań znalazły się w nim trzy inwestycje w infrastrukturę kolejową zarządzaną przez PKP PLK:
- Modernizacja linii kolejowej nr 30 Lublin – Łuków,
- Modernizacja linii kolejowej nr 68 Lublin – Przeworsk na odcinku od Lublina do granicy województwa lubelskiego,
- Modernizacja linii kolejowej nr 63 Granica Państwa Dorohusk – Zawadówka Naftobaza (SZ) na odcinku Dorohusk – Zawadówka Naftobaza.
Strategia transgraniczna
Z inicjatywy samorządu województwa lubelskiego opracowana została Strategia Współpracy Transgranicznej Województwa Lubelskiego, Obwodu Wołyńskiego, Obwodu Lwowskiego i Obwodu Brzeskiego na lata 2014–2020. Dokument powstał głównie w celu rozwoju gospodarczego i społecznego w graniczących ze sobą regionach położonych na Białorusi, w Polsce i na Ukrainie, a także dla łagodzenia utrudnień wynikających z funkcjonowania zewnętrznej granicy Unii Europejskiej.
Odnośnie infrastruktury kolejowej w strategii wskazano na potrzebę budowy nowej linii kolejowej szerokotorowej relacji Orchówek k/Włodawy–Zawada pod Zamościem przez Chełm, Rejowiec Fabryczny i Krasnystaw. W ten sposób nastąpiłoby połączenie białoruskiej sieci kolejowej z linią zarządzaną przez zamojską spółkę LHS. Ponadto postulowana jest modernizacja tras kolejowych na ukraińsko–polskim pograniczu na długości około 65 km, co ma pozwolić na utworzenie dogodnych połączeń transgranicznych: Chełma z Kowlem i Zamościa ze Lwowem.
Zagospodarowanie przestrzenne
W transporcie kolejowym bardzo ambitne przedsięwzięcia dopuszcza Wojewódzki Plan Zagospodarowania Przestrzennego. Nie jest to wprawdzie dokument stanowiący prawo miejscowe, lecz jedynie pewne wytyczne do tworzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego przez organy stanowiące gmin, jednak w dokumencie znajdują się zapisy dające planistyczne zielone światło dla wielu przedsięwzięć. Wśród nich są i takie, które z jednej strony są bardzo ambitne, ale jednocześnie mało realne. Na pierwszym miejscu należy wskazać budowę linii dużych prędkości po nowym śladzie, równoległym do obecnej linii E20. Uwzględniono również odbudowę mostu kolejowego na Bugu we Włodawie wraz z budową nowego przejścia granicznego i terminala intermodalnego. Wskazano także na potrzebę modernizacji linii kolejowej nr 69 do Granicy Państwa, aby mogła być wykorzystywana w ruchu międzywojewódzkim i międzynarodowym Nie zapomniano o potrzebie poprawy stanu technicznego odcinka Zwierzyniec Towarowy – Biłgoraj – granica województwa linii nr 66. Wskazano również wdrożenie systemu transportu intermodalnego – budowę/rozbudowę terminali: Małaszewicze, Puławy, Dęblin, Lublin, Dorohusk, Hrubieszów, Hrebenne, Zamość, Szczebrzeszyn i wspomnianej już Włodawie.
Program a szara rzeczywistość...
Jednak zapisy w programach i planach są często martwe i nijak mają się do rzeczywistości. Dobrym przykładem jest Wojewódzki Program Rozwoju Infrastruktury Transportowej i Komunikacji dla Województwa Lubelskiego, opracowany przez Ośrodek Badawczy Ekonomiki Transportu. Jak można przeczytać na wstępie, „Celem przedstawionego opracowania jest określenie regionalnych priorytetów rozwoju transportu kolejowego na lata 2004-2006 i w perspektywie do 2015 roku dla województwa lubelskiego, których realizacja umożliwi zaspokojenie obecnych i przyszłych potrzeb komunikacyjnych ludności oraz popytu na towarowe usługi przewozowe.” W dokumencie został umieszczony Plan rzeczowo-finansowy wieloletnich inwestycji w infrastrukturę kolejową. Znalazła się tam lista przedsięwzięć wraz z terminami realizacji przedsięwzięć oraz nakładami na infrastrukturę. Przykładowo, wynika z niej, że w latach 2004-2010 modernizację lub naprawę przejdzie znaczna część odcinka lubelskiego linii nr 7 Warszawa – Dorohusk, w tym zmodernizowana zostanie stacja Lublin za kwotę 100 mln zł. Kwota 270 mln zł skierowana zostanie na kompleksową wymianę nawierzchni całej linii nr 69 Rejowiec – Hrebenne, a do 2009 r. wybudowane zostanie kolejowe przejście graniczne we Włodawie, rok później skończą się prace przy budowie szerokiego toru z wymienionego miasta do Chełma. Oczywiście w artykule wskazano skrajne przypadki, niektóre z zaplanowanych zadań inwestycyjnych zostały w (zwykle w części) zrealizowane, to jednak kolejowa rzeczywistość Lubelszczyzny jest bardzo daleka od opracowanego przez nieistniejący już Oddział Regionalny PKP PLK Planu rzeczowo-finansowego...