Był mglisty i chłodny wieczór, 9 października 1962 roku tuż po godzinie 21:00. Kilka kilometrów za stacją Piotrków Trybunalski doszło do jednej z największych katastrof kolejowych w dziejach naszego kraju.
Przed 21:00 na peron piotrkowskiego dworca wjechał pociąg relacji Gliwice - Warszawa. - Więcej osób tu wysiadło niż wsiadło - mówi pan Zdzisław z Piotrkowa, który znalazł się wśród tych pierwszych. Gdy mówi o tym, co stało się zaledwie kilka minut później, wyraźnie łamie mu się głos. - To już tyle lat, a jednak wciąż w człowieku siedzi - zamyśla się.
Kilka kilometrów za Piotrkowem Trybunalskim, pomiędzy Jarostami a Moszczenicą, ostatnie wagony składu do Warszawy uległy wykolejeniu i znalazły się na sąsiednim torze. Wśród pasażerów zapanowała panika - dobrze wiedziano, że wkrótce z naprzeciwka nadjedzie nocny międzynarodowy pociąg "Batory" relacji Warszawa - Budapeszt. Nie było już szans na zatrzymanie pędzącego składu, maszynista widząc światła latarek zdołał wyhamować tylko do około 95 km/h…
Oficjalny bilans tragedii to 34 zabitych i 67 rannych. Osoby uczestniczące w akcji ratunkowej jak i okoliczni mieszkańcy twierdzą jednak, że mogło zginąć dużo ponad 100 osób. - To smutna prawda, ale ofiar śmiertelnych było znacznie więcej. Władzy na tym zależało, by ukryć rzeczywistą liczbę ofiar - mówi pan Józef, mieszkaniec Jarost. Trzy dni przed feralnym wtorkiem skończył 23 lata. Doskonale pamięta akcję ratunkową, która wprost określa jako jeden wielki chaos. - Każdy wiedział, że trzeba ratować tych ludzi, ale szczególnie na początku nie było to w żaden sposób uporządkowane. Rozmiar tragedii przytłoczył władze - wspomina. Krytykowano szczególnie późne dotarcie karetek z pobliskiego Piotrkowa. Służby sanitarne na miejscu mogły i powinny być już kilkanaście minut po katastrofie, natomiast piotrkowski szpital dowiedział się o niej dopiero po blisko godzinie. Żeby ukryć ten fakt, czas wypadku określono na 21:30. Jako przyczynę oficjalnie podano pękniętą szynę, która była wykonana ze słabszej jakościowo stali.
Na próżno dziś szukać informacji o tragedii w archiwach państwowych czy kolejowych. Skutecznie zadbały o to komunistyczne władze, według historyków decyzja mogła zapaść na najwyższym szczeblu. - Dysponujemy jedynie archiwalnym numerem regionalnej gazety z tamtego dnia, która opisywała wypadek - mówi Piotr Głowacki z Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim. Właśnie ówczesna prasa poświęcała tragedii pod Piotrkowem bardzo dużo miejsca. Dziś historycy są zgodni, że to zdarzenie skutecznie przyćmiło śmierć siedmiorga dzieci, w które podczas defilady w Szczecinie wjechał czołg.
W 2007 roku, w 45. rocznicę wypadku, nieopodal miejsca tragedii stanął głaz z pamiątkową tablicą upamiętniającą ofiary. Jak mówi Iwona Jarosińska, sołtys Jarost, miejsce to nie jest jednak szczególnie często odwiedzane przez okolicznych mieszkańców. - Może to dlatego, że ofiary, zarówno te śmiertelne, jak i ranni i ich rodziny, rozsiani są po całym kraju. Chociaż okoliczni mieszkańcy zaangażowani byli w niesienie pomocy, to tragedia ta nikogo nie dotknęła osobiście - mówi.
Miejsce, w którym 48 lat temu rozegrały się dramatyczne wydarzenia, wciąż swoją przygnębiającą atmosferą przypomina tragedię pasażerów dwóch feralnych pociągów. Zbyt wiele aspektów tej sprawy wciąż nie jest jeszcze wyjaśnionych...
Zapisz się do newslettera:
