Czy wdrożenie IV pakietu kolejowego będzie korzystne dla pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce? To ostatnie pytanie, które zadaliśmy w naszej ankiecie kandydatom do Parlamentu Europejskiego.
Zmiana prawa unijnego, powszechnie określana mianem „IV pakietu kolejowego”, wejdzie w życie najprawdopodobniej w 2019 r. Może ona dokonać rewolucji na rynku przewozów pasażerskich: IV pakiet zakłada bowiem całkowitą liberalizację tego segmentu. Nie są odosobnione głosy, że wejście w życie tych zapisów może zniszczyć koleje samorządowe. Z drugiej strony, władze UE stoją na stanowisku, że IV pakiet będzie szansą nie tylko na rozwój przewozów pasażerskich, ale również przewozów towarowych, które także będzie obejmować swoimi regulacjami.
W naszej eurowyborczej ankiecie pytaliśmy kandydatów o następujące kwestie: główne pożądane kierunki rozwoju kolei w najbliższych latach (link), pożądaną alokację środków pomocowych (link) oraz sens budowy KDP w Polsce (link). Pytanie o IV pakiet jest zakończeniem prezentacji odpowiedzi. W przeciwieństwie do poprzednich pytań, w tym przypadku wielu kandydatów odpowiadało asekuracyjnie, zwracając uwagę, że trudno na dzień dzisiejszy przewidzieć skutki wdrożenia IV pakietu.
Czy zatem wdrożenie tych przepisów będzie korzystne dla pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce?
PO: Więcej miejsc pracy, zracjonalizowanie zakupów taboru kolejowego
Joanna Skrzydlewska („dwójka” na liście w woj. łódzkim): Każde rozwiązanie, które daje możliwość korzystania z szybkiego i bezpiecznego transportu, bez wątpienia korzystne jest dla pasażerów. Założenia IV pakietu zmierzają do tego, by dążyć do wzrostu udziału bezpiecznego transportu kolejowego w przewozie osób i towarów. Aby to osiągnąć musi dojść do ujednolicenia zasad regulujących transport kolejowy w różnych państwach członkowskich. Pozwoli to na zdecydowany wzrost jego konkurencyjności. Dlatego uważam, że ostatecznie IV pakiet okaże się korzystny dla pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce.
Bogdan Marcinkiewicz (7. miejsce w woj. śląskim): Przyjęty pakiet sześciu legislacji zapewni dalszą harmonizację oraz prowadzić będzie do usunięcia kosztownych przepisów krajowych. Obecnie istnieje ponad 11 tys. różnych krajowych przepisów technicznych i bezpieczeństwa, w tym 28 państw członkowskich, co znacznie utrudnia konkurencję i prowadzi do nadmiernych kosztów administracyjnych. Uwolnienie rynków krajowych może prowadzić do 250 tys. nowych miejsc pracy i lepsze usługi dla pasażerów. IV pakiet ma na celu rozwiązanie problemów rozdrobnienia i zamkniętych rynków kolejowych poprzez: zapewnienie operatorom swobody świadczenia usług krajowego transportu pasażerskiego w Europie, zapewnienie przejrzystości przepływów finansowych między operatorami zarządzającymi infrastrukturą i siecią, poprawę obowiązków użyteczności publicznej poprzez ustanowienie obowiązkowych kryteriów efektywności (np. liczby pasażerów, punktualność, częstotliwość i satysfakcji klienta), a także ustanowienie zharmonizowanych europejskich norm technicznych.
Marcin Święcicki (7. miejsce w Warszawie): Tak. Koleje samorządowe były źle pomyślane. Koleje trzeba zostawić prywatnym operatorom i zamawiać u nich usługi z minimalną dotacją, jaka zapewni wykonanie usługi.
Ryszard Świlski (5. miejsce na liście pomorskiej): Powstanie pool’u taborowego przede wszystkim musi przynieść korzyści finansowe dla organizatorów publicznego transportu zbiorowego i operatorów. Zdecydowanie popieram inicjatywę zcentralizowanego zakupu taboru, która może przynieść znaczne oszczędności obecnie jak i w przyszłości w związku np. z unifikacją podzespołów technicznych. Powstanie w Polsce pool’u taborowego musi być powiązane wpierw ze szczegółową analizą rynku związaną z tą formą pozyskania pojazdów kolejowych przez operatora. Wszystkie 16 województw wraz z operatorami realizuje inwestycje taborowe, część z nich jest bliska osiągnięcia 100% wskaźnika użytkowania nowych lub zmodernizowanych pojazdów. Większe zapotrzebowanie widzę tutaj w transporcie towarowym. Zapotrzebowanie na nowy tabor jest ogromne, patrząc na rozwijający się transport intermodalny (przewóz kontenerów). Jestem zdania, że konkurencja jest najlepszą formą udzielenia zamówienia także transporcie kolejowym. Województwo Pomorskie zawarło umowy o świadczenie usług publicznych właśnie w tym trybie na ok. 95% wykonywanej pracy eksploatacyjnej. Był to dobry krok i uważam, że podobne zamówienia będą realizowane na przyszłe lata.
PiS: Polska musi się dobrze przygotować. Rząd jest w tej sprawie bierny
Ryszard Czarnecki (lider listy w Wielkopolsce): Póki co trudno oceniać efekty IV pakietu, gdyż prace nad nim ciągle jeszcze w UE trwają i nie wiadomo, kiedy zostaną zakończone. Jedno jest pewne, należy zagwarantować, że polscy przewoźnicy otrzymają wystarczająco dużo czasu na przygotowanie się do otwarcia polskiego rynku przewozów pasażerskich, co przewiduje na dzień dzisiejszy IV pakiet. Otwarcie takie będzie skutkowało możliwością wejścia na polski rynek np. kolei niemieckich, które będą mogły konkurować z naszymi przewoźnikami.
Ryszard Legutko (lider listy w okręgu małopolsko-świętokrzyskim): Zdecydowane nie. Państwo polskie w takiej kondycji przegra rywalizację. To praktycznie likwidacja krajowego przewoźnika. Albo sami postawimy go na nogi albo go stracimy, bo nikt za nas ratować go nie będzie.
Tomasz Poręba (lider listy na Podkarpaciu): Tzw. część techniczna raportu (wymogi bezpieczeństwa, certyfikacja taboru, wzmacnianie interoperacyjności sektora kolejowego w Europie) przyniesie znaczące korzyści pasażerom, przewoźnikom, producentom taboru jak i zarządcom infrastruktury. Udało się tutaj osiągnąć dobry kompromis pomiędzy interesami wszystkich tych grup oraz wprowadzić kilka ważnych dla Polski zapisów (m.in. możliwość wspierania rewitalizacji infrastruktury z funduszy unijnych). Dużo większe kontrowersje wywołuje część polityczna pakietu, zwłaszcza propozycja Komisji Europejskiej otwarcia naszego rynku przewozów pasażerskich dla przewoźników europejskich. Polscy przewoźnicy, zarówno PKP jak i koleje regionalne, potrzebują czasu, aby odpowiednio przygotować się do konkurencji z zagranicy, dlatego ważne jest zagwarantowanie tutaj odpowiednio długich okresów przejściowych.
Hanna Foltyn Kubicka („dwójka” w Warszawie): W tej chwili trudno to stwierdzić jednoznacznie. Nie wiadomo dokładnie, jakie konsekwencje przyniesie proponowane przez Komisję Europejską otwarcie polskiego rynku przewozów pasażerskich oraz nakaz rozdziału funkcji zarządcy infrastruktury i przewoźnika, co uderza w model funkcjonowania polskich kolei. Polski rząd nie wypowiada się w tej sprawie, ani nie przedstawił możliwych konsekwencji przyjęcie nowych przepisów unijnych.
SLD: Podniesienie bezpieczeństwa, szansa rozwoju przewoźników kolejowych
Joanna Senyszyn („jedynka” w okręgu małopolsko-świętokrzyskim): Dalsze otwarcie rynku kolejowego jest szansą zarówno dla polskich przewoźników, jak i dla podróżujących obywateli. Wdrożenie IV pakietu związane jest z kontynuacją polityki liberalizacji rynku przewozów kolejowych. W praktyce oznacza m.in, że od 2019 r. przewoźnicy kolejowi z jednego kraju będą mogli świadczyć usługi w innych krajach UE. Automatycznie podniesie to konkurencyjność na rynku transportu, zarówno pod względem ceny jak i jakości świadczonych usług przewozowych. Nie bez znaczenia są również wymogi IV pakietu związane z podniesieniem bezpieczeństwa.
Lidia Geringer de Oedenberg (liderka listy dolnośląsko-opolskiej): Uważam, że tak. Jest to z pewnością pierwszy krok w kierunku zharmonizowania połączeń narodowych. Przyczyni się to również do wzrostu konkurencyjności wśród firm obsługujących transport kolejowy.
Bogusław Liberadzki (otwiera listę lubusko-zachodniopomorską): Tak. IV pakiet będzie korzystny. Wyzwaniem jest tylko to, czy polskie państwo zadba o to, aby PKP znalazło właściwe miejsce na rynku kolejowym.
PSL: Korzyści dla pasażerów, niekoniecznie – dla samorządów
Andżelika Możdżanowska („dwójka” w Wielkopolsce): Trudno na dzień dzisiejszy jednoznacznie stwierdzić, czy pakiet ten będzie wyłącznie. Jest to jednak kierunek zmierzający do ujednolicenie zarządzania kolejowym transportem pasażerskim w Europie.
Grzegorz Benedykciński (lider listy w Warszawie): Wprowadzenie konkurencji będzie zapewne z korzyścią dla pasażerów, natomiast nie zawsze w interesie samorządowego organizatora transportu kolejowego.
Adam Struzik („trójka” na liście mazowieckiej): Liberalizacja jest potrzebna, ponieważ jest impulsem do działania i zmian, które mają na celu zaproponowanie najlepszej jakości usług dostosowanych do potrzeb podróżnego, ale musi również uwzględniać specyfikę danego rynku, kraju członkowskiego. Aktualnie rynek pasażerskich przewoźników kolejowych w Polsce, który mógłby w najbliższej perspektywie otworzyć się na pełną konkurencję krajowych czy zagranicznych przewoźników, nie występuje. Rynek ten jest w trakcie przeobrażeń, tworzone są spółki samorządowe, które powinny mieć czas na pełne otwarcie się na konkurencję. Jednocześnie docelowo rynek powinien mieć zagwarantowaną stabilną sytuację prawną, w celu trwałej poprawy jakości świadczonych usług, przy optymalizacji kosztów.
Europa Plus – Twój Ruch: poprawa jakości usług, obniżenie kosztów
Marta Niewczas (liderka listy podkarpackiej): Wdrożenie IV pakietu będzie korzystne dla pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce, gdyż wpuszczenie innych konkurencyjnych państw sprawi, że odbije się to na jakości usług, która mogłaby być zdecydowanie wyższa niż obecnie, oraz na obniżeniu kosztów przejazdu.
Nowa Prawica: monopolizacji przez „obcy” podmiot nie będzie
Zdzisław Kościelak (4. miejsce na pomorskiej liście): Samorządy nie powinny konkurować z innymi podmiotami w dziedzinach, w których może istnieć normalna konkurencja, a takimi są właśnie usługi transportowe. Jeśli ktoś zrobi to taniej, będzie to z korzyścią dla mieszkańców, ale także dla samorządu, który zamiast dopłacać do własnej spółki (a prędzej czy później będzie musiał to robić – wymuszą to zarówno związki zawodowe, jak i układy partyjne, dla których spółka taka będzie polem politycznych łupów), będzie mógł te pieniądze przeznaczyć na coś innego, np. budowę infrastruktury. Obawa monopolizacji przez jakiś „obcy” podmiot, który „przejmie” dany rynek, nie istnieje: kolej, zwłaszcza ta lokalna, nie jest i nigdy nie będzie jedynym dostępnym środkiem transportu. Zawsze może się pojawić konkurencja w postaci np. linii mikrobusowych. Wynika więc z tego, że IV pakiet, choć tak jak wspominałem, programowo nie jestem zwolennikiem podejmowania ogólnoeuropejskich działań w jakiejkolwiek dziedzinie, nie będzie stanowić zagrożenia.
Zapisz się do newslettera:
